Αναζήτηση
Ο λιγοστός ύπνος μπορεί να ενεργοποιεί ορισμένους βιολογικούς μηχανισμούς που εξωθούντα εγκεφαλικά κύτταρα στην αυτοκαταστροφή, προειδοποιούν επιστήμονες από την Ιταλία.
Σε πειράματα στο εργαστήριο ανακάλυψαν πως όταν κάποιος συστηματικά δεν κοιμάται αρκετά, ενεργοποιούνται ορισμένα κύτταρα του εγκεφάλου που «τρώνε» τις συνδέσεις (συνάψεις) ανάμεσα στα υπόλοιπα και επιταχύνουν τον κυτταρικό θάνατο.
Τα ευρήματα αυτά μπορεί να εξηγούν τη συσχέτιση της έλλειψης ύπνου με την άνοια και άλλα νευροεκφυλιστικά νοσήματα, λένε οι ερευνητές από το Πολυτεχνικό Πανεπιστήμιο των Μάρκε (UNIVMP), στην Ανκόνα.
Όπως γράφουν στην επιθεώρηση Journal of Neuroscience,εξέτασαν τους εγκεφάλους τεσσάρων ομάδων ποντικιών, η μία από τις οποίες ακολουθούσε ένα φυσιολογικό ωράριο αγρυπνίας-ύπνου και οι υπόλοιπες παρεμποδίζονταν πολύ ή λίγο να κοιμηθούν ώστε να αναπτύξουν από μικρή έλλειψη ύπνου έως χρόνια και σοβαρή.
Οι ερευνητές εξέτασαν τη δραστηριότητα δύο τύπων κυττάρων στον εγκέφαλό τους. Ο πρώτος είναι τα αστροκύτταρα, τα οποία περικόπτουν τις άχρηστες συνάψεις στον εγκέφαλο για να αναδιαμορφώσουν την σύνδεση των εγκεφαλικών κυττάρων.
Ο δεύτερος τύπος είναι τα μικρογλοιακά κύτταρα, τα οποία «καθαρίζουν» τον εγκέφαλο από τα κατεστραμμένα ή μη λειτουργικά κύτταρα και τα υπολείμματά τους, μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται φαγοκυττάρωση.
Όπως έδειξε η σύγκριση, όταν τα ποντίκια κοιμόντουσαν φυσιολογικά, καταγραφόταν δραστηριότητα των αστροκυττάρων στο 5,7% των συνάψεων του εγκεφάλου τους, αλλά όταν οι ερευνητές τα ξυπνούσαν περιοδικά (επομένως έκαναν ανήσυχο ύπνο), καταγραφόταν δραστηριότητα των αστροκυττάρων στο 7,3% των συνάψεων.
Αντίστοιχα, όταν τα ζώα είχαν μικρή έλλειψη ύπνου, καταγραφόταν δραστηριότητα των αστροκυττάρων στο 8,4% των συνάψεων και όταν είχαν χρόνια έλλειψη ύπνου στο 13,5% των συνάψεων.
Οι διαφορές αυτές υποδηλώνουν ότι η έλλειψη ύπνου διεγείρει τα αστροκύτταρα και τα ωθεί να διασπούν πρόωρα τις συνάψεις μεταξύ των εγκεφαλικών κυττάρων, λένε οι ερευνητές.
Το πιο ανησυχητικό, όμως, εύρημα είναι ότι παρατηρήθηκε αυξημένη δραστηριότητα των μικρογλοιακών κυττάρων στα ζώα με χρόνια έλλειψη ύπνου.
«Η μελέτη μας αποκαλύπτει για πρώτη φορά πως όταν έχουμε έλλειψη ύπνου, τα αστροκύτταρα καταστρέφουν σε μεγαλύτερο βαθμό από το συνηθισμένο τις συνδέσεις των εγκεφαλικών κυττάρων», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής δρ Μικέλε Μπελέσι, καθηγητής στον Τομέα Νευροεπιστημών και Κυτταρικής Βιολογίας (Φυσιολογίας) του Τμήματος Πειραματικής και Κλινικής Ιατρικής του UNIVMP.
«Όταν η έλλειψη ύπνου συμβαίνει σποραδικά, μπορεί να είναι ωφέλιμη, διότι όπως διαπιστώσαμε η πρόσθετη καταστροφή αφορά τις πιο μεγάλες και “πολυχρησιμοποιημένες” συνάψεις, επομένως θα μπορούσαμε να πούμε ότι προστατεύει τις υγιείς συνάψεις.
»Όταν, όμως, η έλλειψη ύπνου είναι συστηματική και χρόνια, υπάρχει πρόβλημα, διότι διεγείρεται και η φαγοκυττάρων ηοποία, όταν είναι ανεξέλεγκτη, σχετίζεται με την ανάπτυξη νευροεκφυλιστικών ασθενειών, στις οποίες συμπεριλαμβάνεται η νόσος Αλτσχάιμερ».
