Αναζήτηση
Από το Ρίο (της Βραζιλίας) στο Κιότο της Ιαπωνίας και από την Κοπεγχάγη στο Παρίσι, ο δρόμος για να καταλήξουμε σε μια διεθνή συμφωνία για την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών ήταν μακρύς και δύσκολος.
Διεθνείς διεπιστημονικές επιτροπές χρειάστηκε να συντάξουν εκθέσεις εκατοντάδων σελίδων για να καταδείξουν το μέγεθος της απειλής. Μικρό, αλλά οργανωμένο μέρος της κοινωνίας ενημέρωνε και ασκούσε πιέσεις για δεκαετίες. Μικρές νησιωτικές χώρες άρχισαν να καλύπτονται από τη θάλασσα. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα έγιναν πιο συχνά και πιο καταστροφικά. Οι πάγοι στον Βόρειο Πόλο άρχισαν να λιώνουν με πρωτοφανείς ρυθμούς. Οι λύσεις έγιναν προφανείς. Χώρες και εταιρείες άρχισαν να βλέπουν πέρα από το κάρβουνο και το πετρέλαιο. Και φτάσαμε να ζούμε την εποχή που οι παγκόσμιες ετήσιες επενδύσεις σε καθαρή ενέργεια ξεπέρασαν τις αντίστοιχες σε ορυκτά καύσιμα. Ζήσαμε την ημέρα που η Κίνα αποφάσισε το κλείσιμο αρκετών δεκάδων λιγνιτικών σταθμών, την ακύρωση της κατασκευής πολύ περισσότερων και τη στροφή στην καθαρή ενέργεια. Οι όποιοι Τραμπ και οι όποιες ΔΕΗ των καιρών μας, προσηλωμένοι στα δικά τους μικροσυμφέροντα που εξασφαλίζουν τον πλουτισμό ή τη διαιώνιση της όποιας πελατείας τους, το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να καθυστερήσουν το αναπόφευκτο. Ο κόσμος μας στρέφεται προς τη λεγόμενη «απανθρακοποίηση». Η ανάπτυξη σταδιακά αποσυνδέεται από την κατανάλωση ορυκτών καυσίμων. Η νομοθεσία επιτρέπει πλέον στον καθένα μας (ΚΑΙ στην Ελλάδα) να μειώνει την κατανάλωση ενέργειας μέσα από την εγκατάσταση μικρών φωτοβολταϊκών στη στέγη του ή κάπου αλλού.
Αλλά όλα αυτά, και μαζί πολλά ακόμη καλά που συμβαίνουν, δεν είναι αρκετά.
Ναι, κι εσύ µπορείς να σώσεις τον πλανήτη
Η προσπάθεια για να αποφύγουμε τις πιο καταστροφικές και ανεξέλεγκτες επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών είναι μια κούρσα με τον χρόνο. Είναι ένας αγώνας, από τον οποίο δεν περισσεύει κανείς. Αν δεν απεξαρτηθούμε τελείως από τα ορυκτά καύσιμα στην ηλεκτροπαραγωγή ώς τη δεκαετία του 2030 και σε όλη την οικονομία ώς το 2050, τότε χάνουμε τον πλανήτη. Η κλασική επωδός «μα καλά, εγώ θα σώσω τον κόσμο;» απαντάται με το αφοπλιστικό «ναι, και εσύ είσαι απαραίτητος για να σώσουμε τον κόσμο».
Μα τι μπορώ να κάνω εγώ; Τι μπορώ να κάνω εγώ ο μικρός και ασήμαντος μπροστά στον πλανητάρχη που θέλει να απομακρύνει τη χώρα του από τον δρόμο της αντιμετώπισης των κλιματικών αλλαγών (τις οποίες εξάλλου ενίοτε ακόμη αμφισβητεί); Τι μπορώ να κάνω εγώ μπροστά στην εμμονή της ΔΕΗ να επενδύσει –για τα επόμενα 40 χρόνια –σε κάρβουνο και πετρέλαιο σε μια χώρα ευλογημένη από τον ήλιο και τον αέρα; Η απάντηση είναι ΠΟΛΛΑ. Ας τα δούμε ένα ένα λοιπόν.
Μια µικρή προσπάθεια µε τεράστιο αντίκρισµα
Πρώτα τα προφανή. Και ένα παιδί του Δημοτικού να ρωτήσετε, θα σας πει να κλείνετε τα φώτα που δεν χρειάζεστε, να επιλέγετε συσκευές χαμηλής κατανάλωσης, αλλά και έξυπνα συστήματα εξοικονόμησης ενέργειας, να αντικαταστήσετε τις συμβατικές λάμπες με αντίστοιχες LED (όχι, δεν αναφερόμαστε μόνο στα λαμπάκια του χριστουγεννιάτικου δέντρου), να βάλετε ανεμιστήρα οροφής, να χρησιμοποιείτε σωστά το κλιματιστικό (δηλαδή όχι στους 19 βαθμούς και με ανοιχτό παράθυρο «για να μπαίνει αέρας»!) και μόνο εφόσον είναι απαραίτητο. Είναι πολύ πιθανό να έχετε ήδη αναζητήσει τρόπους για να θωρακίσετε ενεργειακά το σπίτι ή το γραφείο σας (θερμομόνωση) ώστε να σταματήσετε να ρίχνετε χρήματα για θέρμανση ή ψύξη σε τρύπιο κουβά.
Πιο πρόσφατα, έπειτα από πρόσφατες αλλαγές στο νομοθετικό πλαίσιο, μπορείτε επίσης να ελαφρύνετε τον λογαριασμό της ΔΕΗ μέσα από την αυτοπαραγωγή (net metering). Με απλά λόγια, βάζετε ένα απλό σύστημα φωτοβολταϊκών στην ταράτσα σας και η ενέργεια που παράγει αφαιρείται από τον λογαριασμό σας!
Θυμηθείτε ότι η ηλεκτροπαραγωγή (από τη χρήση λιγνίτη ή πετρελαίου) είναι η σημαντικότερη πηγή ρύπανσης που συμβάλλει στις κλιματικές αλλαγές. A, ναι! Σκεφτείτε ξανά και σοβαρά την επόμενη φορά που θα ακούσετε για τις κακές ανεμογεννήτριες που καταστρέφουν το φυσικό περιβάλλον και δεν προσφέρουν τίποτα, παρά μόνο κάνουν τους πλούσιους πλουσιότερους. Αναλογιστείτε επίσης ότι ολόκληρες χώρες ήδη προχωρούν στο να παράγουν το 100% της ενέργειας που καταναλώνουν από καθαρή ενέργεια.
n Στα προφανή ανήκει και ο τομέας των μεταφορών. Δεν αρκεί να έχετε αυτοκίνητο χαμηλής κατανάλωσης, αλλά να το χρησιμοποιείτε και έξυπνα. Αρα, αποφεύγετε τις διαδρομές για ψύλλου πήδημα ή τις μοναχικές διαδρομές. Προτιμήστε περπάτημα, ποδήλατο, λεωφορεία, τρόλεϊ, μετρό, τραμ.
Για το μέλλον, σκεφτείτε ότι το ηλεκτρικό αυτοκίνητο (και μοτοσικλέτα και μεταφορές γενικότερα) είναι προ των πυλών (απαραίτητα για να πετύχουμε τον στόχο για μηδέν ορυκτά καύσιμα ώς το 2050, όπως είπαμε πιο πάνω).
1 δισ. πλαστικά µπουκαλάκια τον χρόνο στην Ελλάδα
Και πάμε στα λιγότερο προφανή. Μεγάλο μέρος των απορριμμάτων που καταλήγουν στον κάδο των γενικών απορριμμάτων ή στον κάδο της ανακύκλωσης είτε είναι παράγωγα πετρελαίου είτε χρησιμοποιείται πετρέλαιο για την παραγωγή τους (αναφέρομαι κυρίως σε πλαστικά). Η ανακύκλωση αντιμετωπίζει το θέμα των πολύτιμων πρώτων υλών και της διαχείρισης των απορριμμάτων, αλλά μπορούμε να δούμε τα πολλαπλά οφέλη από τη μείωση του όγκου των παραγόμενων απορριμμάτων. Πέρα από τα προφανή (σκουπίδια, χωματερές κ.ο.κ.) συμβάλλουμε και στην αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών. Λιγότερο πλαστικό, λιγότερες συσκευασίες μιας χρήσης, καλό για τον πλανήτη.
Να μην ξεχάσω: τον επόμενο φρέντο να τον πάρω σε ποτήρι πολλαπλών χρήσεων και να σταματήσω τα πλαστικά μπουκαλάκια νερού μιας χρήσης. Είναι σοκαριστικό αν το σκεφτεί κανείς, αλλά μόνο στην Ελλάδα πετιούνται κάθε χρόνο περισσότερα από 1 δισεκατομμύριο πλαστικά μπουκαλάκια νερού! Σε αυτά προσθέστε και περίπου 300 εκατ. πλαστικά ποτήρια για φρέντο. Κάποια από αυτά είναι και τα δικά μας. \
n Και κράτησα για τέλος το καλύτερο: τη διατροφή μας. Μια ισορροπημένη μεσογειακή διατροφή, σε συνδυασμό με άσκηση, είναι συνώνυμη της ευζωίας και της μακροζωίας. Είναι λιγότερο γνωστό ότι μια διατροφή πλούσια σε φυτικά προϊόντα και με ελάχιστο (ή καθόλου) κρέας, με παράλληλη εκμηδένιση των τροφίμων που καταλήγουν στα σκουπίδια, κάνει καλό στην υγεία, τη διάθεση, την τσέπη μας και στο κλίμα! Ναι, η εντατική κτηνοτροφία έχει τεράστια συμβολή στην εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου (κυρίως μεθανίου). Λιγότερο κρέας λοιπόν!
Ισως είναι δύσκολο να παρακολουθείς τεχνικές εκθέσεις της Διεπιστημονικής Επιτροπής για τις Κλιματικές Αλλαγές. Ισως πάλι είναι άβολο να συμμετέχεις σε συζητήσεις για τις κακές ΑΠΕ. Μπορείς όμως, με τις μικρές καθημερινές επιλογές σου, να συμβάλλεις στην αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών πολύ περισσότερο από πολλούς υπουργούς που πέρασαν από τα αντίστοιχα πόστα!
Ο Νίκος Χαραλαμπίδης είναι διευθυντής στο Ελληνικό Γραφείο της Greenpeace και καθημερινός ακτιβιστής της διπλανής πόρτας
