Ο Ζμπίγκνιου Μπρεζίνσκι, σύμβουλος εθνικής ασφαλείας του αμερικανού προέδρου Τζίμι Κάρτερ στη διάρκεια της κρίσης με τους ομήρους στο Ιράν και της σοβιετικής επέμβασης στο Αφγανιστάν που συνέβαλε στην ομαλοποίηση των σχέσεων της Ουάσιγκτον με το Πεκίνο, απεβίωσε σε ηλικία 89 ετών, όπως γνωστοποίησε η οικογένειά του. Σε όλη του τη ζωή διακήρυσσε ότι η διπλωματία είναι σαν παρτίδα σκάκι. Κι εκείνος θεωρούνταν δεινός σκακιστής.
Ο Ζμπίγκνιου Μπρεζίνσκι, γεννημένος στην Πολωνία, είχε μεγάλη επιρροή στη χάραξη της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Ηταν σύμβουλος εθνικής ασφαλείας του Κάρτερ σε όλη τη διάρκεια της τετραετούς παραμονής του στον Λευκό Οίκο, όπου βρισκόταν το 1979, όταν ο σάχης του Ιράν, σύμμαχος των ΗΠΑ, ανατράπηκε από την Ισλαμική Επανάσταση, και 52 αμερικανοί διπλωμάτες κρατήθηκαν όμηροι στην Τεχεράνη. Μια αποστολή διάσωσης απέτυχε και οι διπλωμάτες απελευθερώθηκαν μόνον αφότου ορκίσθηκε πρόεδρος ο Ρόναλντ Ρίγκαν.
Οι συντηρητικές απόψεις του τον έφεραν σε σύγκρουση με δύο από τους πιο στενούς συμβούλους του Κάρτερ: τον υπουργό Εξωτερικών Σάιρους Βανς που υποστήριζε τη συμφωνία για περιορισμό των στρατηγικών όπλων SALT 2 με τη Μόσχα και τον υπουργό Αμυνας Χάρολντ Μπράουν που υποστήριζε μια αμερικανο-σοβιετική συμφωνία προκειμένου να μειωθούν οι στρατιωτικές δυνάμεις στην Ευρώπη. Οταν ο σοβιετικός στρατός εισέβαλε στο Αφγανιστάν ο Μπρεζίνσκι υποστήριξε ένθερμα την αποστολή όπλων στους αφγανούς αντάρτες. Η σκληρή του στάση οδήγησε την εφημερίδα «Πράβντα», όργανο του ΚΚΣΕ να τον αποκηρύξει ως «εχθρό της ύφεσης».
Παρ’ ότι πάντα ήταν δύσπιστος απέναντι στα κίνητρα των Σοβιετικών, ο Μπρεζίνσκι συνέβαλε στη βελτίωση του κλίματος μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας που ολοκληρώθηκε με ένα ταξίδι στο Πεκίνο τον Ιούνιο του 1978 το οποίο οδήγησε στην αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων των δύο χωρών. Εκτος από τη βελτίωση των σχέσεων με την Κίνα, ένα από τα σημαντικά επιτεύγματά του θεωρούνται οι διαπραγματεύσεις που οδήγησαν στη συμφωνία ειρήνης μεταξύ Αιγύπτου και Ισραήλ το 1979.
Βέβαια, πολλοί θεωρούν ότι η στάση του απέναντι στη Σοβιετική Ενωση ίσως δημιουργήθηκε από τις παιδικές του εμπειρίες. Γεννημένος στη Βαρσοβία τον Μάρτιο του 1928, έζησε ως νεαρός στον Καναδά όπου υπηρετούσε ως διπλωμάτης ο πατέρας του. Οταν επικράτησαν οι κομμουνιστές στην Πολωνία μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η οικογένεια παρέμεινε στη Δύση.
Ιδιαίτερα συντηρητικός στις απόψεις του, ο Μπρεζίνσκι συνέχισε τα επόμενα χρόνια να παρεμβαίνει συχνά στον δημόσιο διάλογο στις ΗΠΑ, για να εκφράσει την άποψή του κυρίως σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής.
Ο πρώην πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα αποκάλεσε τον Μπρεζίνσκι «επιτυχημένο δημόσιο λειτουργό, καταπληκτικό διανοούμενο και παθιασμένο υποστηρικτή της αμερικανικής ηγετικής θέσης». «Η επιρροή του διατηρήθηκε αρκετές δεκαετίες και ήμουν ένας από τους αρκετούς προέδρους που επωφελήθηκαν από τη σοφία του και τις συμβουλές του. Ηξερες πάντα ότι μπορούσε να υπολογίζεις στον Ζμπιγκ –οι ιδέες του βοήθησαν στη διαμόρφωση της πολιτικής εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ επί δεκαετίες». Είχε υπάρξει επικριτικός απέναντι τόσο στον πρόεδρο Κλίντον όσο και στον πρόεδρο Μπους (υιό). Ειχε εκφρασθεί έντονα εναντίον του «πολέμου εναντίον της τρομοκρατίας» του Μπους και την επέμβαση στο Ιράκ το 2003.
Ο Μπρεζίνσκι φοίτησε στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ και πήρε την αμερικανική υπηκοότητα το 1958. Μαζί με τον Ντέιβιντ Ροκφέλερ, πρόεδρο της τράπεζας Chase Manhattan, δημιούργησε την Τριμερή, ένα ιδιωτικό γκρουπ που προωθούσε στενότερες σχέσεις μεταξύ Βόρειας Αμερικής, Δυτικής Ευρώπης και Ιαπωνίας.
Δεν έβγαζε άκρη με τον Τραμπ
«Δεν κατανοώ την εξωτερική πολιτική του προέδρου Τραμπ», είχε δηλώσει πρόσφατα σε συνέντευξή του. «Δεν βλέπω να έχει αίσθηση για το πού κατευθύνεται ούτε κάποιους στόχους που θέλει να επιτύχει, ούτε κάποιους πιθανούς κινδύνους που θεωρεί ότι πρέπει να αντιμετωπισθούν. Από τους λόγους του δεν μπορεί κάποιος να βγάλει άκρη. Και οι συνεργάτες του δεν έχουν ιδιαίτερες γνώσεις».
