Υπερπλήρης πλούσιων ημερών και διακεκριμένων απογόνων, κάπως σαν βιβλικός πατριάρχης, έφυγε γαλήνια ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης. Ισως όχι απολύτως ικανοποιημένος, αφού ούτε η πρωθυπουργία του ήταν τόσο μακρόχρονη όσο του μεγάλου αντιπάλου του (εχθρού μάλλον) Ανδρέα Παπανδρέου ούτε πρόλαβε να δει κάποιο από τα παιδιά του στην πρωθυπουργία. Αλλά μάλλον ευτυχής που ο κρητικός «οίκος Μητσοτάκη» είναι σε ανθηρή κατάσταση, ενώ έχει περίπου διαλυθεί ο πελοποννησιακός «οίκος Παπανδρέου» και νοσεί βαθύτατα ο μακεδονικός «οίκος Καραμανλή». Ισως η ανθηρότητα της οικογένειας Μητσοτάκη να είναι κάτι αντίστοιχο της «μεσογειακής διατροφής» που πρότυπό της θεωρείται η Κρήτη –να αντιπροσωπεύει κάποιο είδος «μεσογειακής πολιτικής», ανθεκτικής στον ελληνικό πολιτικό χρόνο. Οπως η οικογένεια Βαρδινογιάννη εκφράζει το ίδιο στην επιχειρηματικότητα.
Η ανθεκτικότητα και η συνέπεια ήσαν σίγουρα τα μεγάλα χαρίσματα του απελθόντος. Οι αριστερόστροφες δεκαετίες 1970-80 φόρτωσαν όλες τις ευθύνες για το πραξικόπημα του ’67 στους «αποστάτες» και τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, ταυτίζοντάς τους με το Παλάτι, και υποβαθμίζοντας τις ευθύνες των Γεωργίου και Ανδρέα Παπανδρέου, αλλά και του Παναγιώτη Κανελλόπουλου. Ομως ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, συνεπέστατος αντιχουντικός, κατάφερε να ξεπεράσει το πολιτικό εμπάργκο που του είχε επιβληθεί, να γίνει ηγέτης της ΝΔ –και μάλιστα να τη μεταφέρει στην τροχιά της δικής του βενιζελικής πολιτικής οικογενειακής παράδοσης, μετονομάζοντάς την σε «φιλελεύθερη Νέα Δημοκρατία». Αλλά ο φιλελευθερισμός δεν μετρίασε την ένταση της σύγκρουσης με το ΠΑΣΟΚ –η επένδυση στην πολιτική οξύτητα, αντίστοιχη αυτής του Ανδρέα Παπανδρέου, ήταν μάλλον το μεγάλο του μειονέκτημα.
Αυτή τον παρέσυρε στο λάθος της παραπομπής του Ανδρέα Παπανδρέου στο Ειδικό Δικαστήριο το 1989, σε συμφωνία με τον Χαρίλαο Φλωράκη και τον Λεωνίδα Κύρκο. Η πλειοψηφία του στη Βουλή ήταν οριακή, το ίδιο του το κόμμα (κάθε άλλο παρά φιλελεύθερο) τον θεωρούσε κατά τη ορολογία της εποχής «σώγαμπρο» που προσελήφθη για να αντιμετωπίσει τον «Αντρέα» –ο ίδιος πρόσθεσε σε αυτά την περαιτέρω όξυνση της σύγκρουσης με το ΠΑΣΟΚ, απειλώντας τον ηγέτη του με φυλάκιση, και μάλιστα με στοιχεία κατασκευασμένα, όπως αποδείχτηκε. Το αποτέλεσμα ήταν η ανατροπή του από τον Αντώνη Σαμαρά, δηλαδή από τα βαθιά συντηρητικά στοιχεία της παράταξής του, τα ίδια που νίκησαν την Ντόρα Μπακογιάννη το 2009.
Ομως ο Κυριάκος Μητσοτάκης κατέκτησε την ηγεσία της ΝΔ και μένει να δούμε αν η παραδοσιακή «μεσογειακή πολιτική» θα αποδειχθεί ανθεκτική και κατά τον 21ο αιώνα. Ας θυμάται πάντως ο πρόεδρος της ΝΔ πως η οξύτητα και οι συμμαχίες με τους συντηρητικούς δεν ωφέλησαν τελικά τον φιλελεύθερο πατέρα του.
