Από τη Σικελία και το G7, λένε οι πληροφορίες, η Ανγκελα Μέρκελ έφυγε χωρίς να πει κουβέντα, απογοητευμένη από τη στάση του Ντόναλντ Τραμπ –ενδεχομένως και εκείνη των ευρωπαίων εταίρων της. Αλλά την αμέσως επόμενη ημέρα η καγκελάριος απασφάλισε. «Η Ευρωπαϊκή Ενωση», είπε σε προεκλογική συγκέντρωση στο Μόναχο, «δεν μπορεί να στηριχθεί πλέον στις Ηνωμένες Πολιτείες και στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ηρθε η ώρα να πάρουμε τη μοίρα μας στα χέρια μας». Για τη Μέρκελ είναι σαφές: «Οι εποχές που μπορούσαμε να εξαρτιόμαστε από τους άλλους τελειώνουν».
Δεν είναι η πρώτη φορά που η καγκελάριος βλέπει το τέλος να έρχεται. Τον περασμένο Ιανουάριο είχε υπενθυμίσει ότι «δεν υπάρχει αιώνια εγγύηση» στη συνεργασία ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ενωση. Και μπορεί τέσσερις μήνες αργότερα να έριχνε το σύνθημα μιας «νέας συνεργασίας» με την Αμερική του Ντόναλντ Τραμπ, αλλά φαίνεται πως εκείνη ήταν μια τελευταία, απέλπιδα προσπάθεια να ξαναγίνει ο κόσμος έτσι όπως ήταν. Η ελπίδα ενταφιάστηκε από τον ίδιο τον αμερικανό πρόεδρο που χαρακτήρισε τους Γερμανούς «πολύ κακούς» επειδή «πουλάνε πολλά αυτοκίνητα στις ΗΠΑ».
Αυτός ο μανιχαϊστικός χαρακτηρισμός, εκτιμούν οι «Νιου Γιορκ Τάιμς», βρίσκεται πίσω από την «απρόσμενα άμεση αντίδραση» της Ανγκελα Μέρκελ. Και για τον αναλυτή των «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» Γκίντεον Ράχμαν, αυτή ακριβώς η αντίδραση από την πρωτεύουσα της Βαυαρίας σηματοδοτεί πάνω-κάτω το τέλος της δυτικής συμμαχίας. Είναι μόνο στις πλάτες του Τραμπ που πέφτει το βάρος της ευθύνης; Οχι μόνο. Για τον βρετανό αρθρογράφο, η στάση της Μέρκελ είναι εξίσου ανεύθυνη. Οι δηλώσεις της απειλούν να μετατρέψουν ένα επικίνδυνο ρήγμα σε ένα μόνιμο χάσμα. Και μπορεί να προκάλεσε τις δηλώσεις αυτές η στάση του Τραμπ, ο οποίος έφτασε στο σημείο σε μια ομιλία του στο ΝΑΤΟ να θέσει εμμέσως υπό αμφισβήτηση το άρθρο 5 περί αμοιβαίας συνδρομής σε περίπτωση επίθεσης σε ένα κράτος-μέλος της Συμμαχίας, αλλά με την αντίδρασή της η καγκελάριος διέπραξε μια σειρά από λάθη.
Το πρώτο λάθος ήταν ότι επέτρεψε σε μόλις τέσσερις μήνες της προεδρίας Τραμπ να διαβρώσει τα θεμέλια μιας συμμαχίας που εγγυήθηκε την ειρήνη στην Ευρώπη τα τελευταία 70 χρόνια. Επειτα, ο αμερικανός πρόεδρος έχει δίκιο όταν παραπονιέται ότι οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες δεν είναι συνεπείς απέναντι στις οικονομικές υποχρεώσεις τους προς το ΝΑΤΟ –οι ΗΠΑ δεν μπορούν να συνεχίσουν να καλύπτουν σε ποσοστό 75% τα έξοδα της Συμμαχίας. Ακόμη, η στάση αυτή εξυπηρετεί τους σχεδιασμούς της Ρωσίας, η οποία θέλει να δει τη Βορειοατλαντική Συμμαχία αποδυναμωμένη –γεγονός που από μόνο του δημιουργεί ρήγματα στην ευρωπαϊκή ασφάλεια. Ενα ακόμη λάθος, σύμφωνα με τον Ράχμαν, ήταν ότι η καγκελάριος έβαλε τη Βρετανία στο ίδιο τσουβάλι με την Αμερική –στο θέμα του κλίματος το Λονδίνο τάσσεται με την Ευρώπη.
Η καγκελάριος πάντως επιμένει. Χθες επανήλθε στο θέμα μιλώντας σε συνέδριο στο Βερολίνο για τη βιώσιμη ανάπτυξη για να πει ότι μετά τη Σύνοδο του G7 η υλοποίηση της συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα γίνεται εξαιρετικά δύσκολη και να επαναλάβει ότι οι σύμμαχοι δεν μπορούν να βασίζονται πάντα ο ένας στον άλλον και ότι η Ευρώπη πρέπει να πάρει τη μοίρα της στα χέρια της. Το ρήγμα όλο και διευρύνεται. Και σύμφωνα με τον γερμανικό Τύπο, το Βερολίνο κοιτάζει ήδη σε μια επόμενη μέρα με κοινές στρατιωτικές μονάδες με τους ευρωπαίους εταίρους του, άνοιγμα στη Γαλλία και την Πολωνία, κοινό προϋπολογισμό και κοινό υπουργό Οικονομικών στην ευρωζώνη.

Η χαραμάδα αισιοδοξίας

Αν υπάρχει κάτι που αφήνει μια χαραμάδα αισιοδοξίας για το μέλλον των ευρωατλαντικών σχέσεων, είναι η σκληρή κριτική που δέχεται ο Τραμπ εκ των ένδον. Η βολή ήρθε από αξιωματούχο των ΗΠΑ, ο οποίος με δηλώσεις του στο «Ντέιλι Μπιστ» είπε για τον Ντόναλντ Τραμπ πως «σε θέματα διπλωματίας συμπεριφέρεται σαν ένας μεθυσμένος τουρίστας». Και δεν σταμάτησε εκεί. «Είναι θορυβώδης και ευτελής, θέλει να πρωταγωνιστεί στον χώρο. Σπρώχνει τους άλλους χωρίς ούτε να το καταλάβει. Δεν είναι αποτελεσματικό» πρόσθεσε, αναφερόμενος εμφανώς τόσο στην αμήχανη χειραψία του αμερικανού προέδρου με τον γάλλο ομόλογό του όσο και στον άκομψο τρόπο με τον οποίο παραμέρισε τον πρωθυπουργό του Μαυροβουνίου για να περάσει πρώτος.

Τελευταία Νέα