Oι αρχαίοι Ελληνες δεν πήγαιναν στο θέατρο απλά για διασκέδαση. Το γεγονός ότι μπορούσαν να ταυτισθούν με τους χαρακτήρες και μέσω αυτής της διαδικασίας να επέλθει κάθαρση ήταν το πιο σημαντικό, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη. Περισσότερα από 2.500 χρόνια αργότερα, ο αμερικανός φιλόλογος Μπράιαν Ντέρις αναρωτήθηκε εάν θα μπορούσε να βοηθήσει έναν ευπαθή πληθυσμό που χρειάζεται την κάθαρση: βετεράνους των πολέμων στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, πολλοί εκ των οποίων επέστρεψαν στις ΗΠΑ και τώρα προσπαθούν να αντιπαλέψουν την κατάθλιψη, τη μετατραυματική διαταραχή και τις αυτοκτονικές σκέψεις.
Η ιδέα του μετατράπηκε στο λεγόμενο Θέατρο του Πολέμου, που ήδη έχει πραγματοποιήσει περισσότερες από 400 παραστάσεις για βετεράνους σε όλες τις ΗΠΑ. Στη διάρκεια των παραστάσεων αυτών, γνωστοί ηθοποιοί όπως ο Ανταμ Ντράιβερ, η Φράνσις ΜακΝτόρμαντ και ο Ντέιβιντ Στράθερν διαβάζουν πολεμικά έργα του Σοφοκλή. Μετά την απαγγελία, οι βετεράνοι στο κοινό μιλούν για το δικό τους τραύμα και τις δυσκολίες προσαρμογής στην πολιτική ζωή.
Το σχέδιο έχει προσελκύσει χιλιάδες βετεράνους και τις οικογένειές τους καθώς προσπαθούν να προσαρμοστούν στη ζωή μακριά από το πεδίο της μάχης. Δεν είναι εύκολη διαδικασία. «Δημιουργείς ένα περιβάλλον που επιτρέπει στους ανθρώπους να πουν την αλήθεια» λέει ο Ντέρις. «Πίστευαν ότι με αυτόν τον τρόπο θα έρθει ισορροπία των συναισθημάτων, τα οποία θα εκφραστούν και δεν θα στοιχειώνουν πια το άτομο».
Η εφημερίδα «New York Times», εμπνευσμένη από το Θέατρο του Πολέμου, ζήτησε από βετεράνους να διαβάσουν αποσπάσματα από δύο έργα του Σοφοκλή και να αναλύσουν τι σημαίνουν τα αποσπάσματα αυτά για τους ίδιους –καταγράφοντάς τα σε δύο βίντεο, το ένα για την αυτοκτονία στρατιώτη και το άλλο για τη ζωή με το τραύμα.
Το ένα λέγεται «Τα τελευταία λόγια του πολεμιστή» και βασίζεται στον «Αίαντα» –συγκεκριμένα, εκεί όπου ο Αίαντας μαζί με τη γυναίκα του σκέφτεται την αυτοκτονία. Το άλλο βίντεο, «Εάν οι άνθρωποι δεν ξέρουν την ιστορία μου», βασίζεται στον «Φιλοκτήτη» και εκεί ο τραυματίας περιγράφει πώς οι στρατηγοί τον εγκατέλειψαν σε ένα νησί επί εννέα χρόνια.
«Την πρώτη φορά που άκουσα τον μονόλογο του Αίαντα, κόντεψα να πέσω από την καρέκλα μου» λέει ο Τζεφ Χολ, απόστρατος αξιωματικός από την Οκλαχόμα που παλεύει με την κατάθλιψη και τις αυτοκτονικές σκέψεις αφότου επέστρεψε από το Ιράκ. «Ηταν σαν να μιλούσα εγώ. Εβλεπα πώς είχε προδοθεί. Ο Αίαντας είμαι εγώ». Η σύζυγός του Σέρι διαβάζει τα λόγια της συζύγου του Αίαντα, της Τέκμησσας, που ζει με τον φόβο των σκοτεινών σκέψεων του άνδρα της. «Κατανοώ απόλυτα τα όσα λέει η Τέκμησσα» αφηγείται η Σέρι. «Ο Τζεφ είχε ξεσπάσματα και εμείς κάναμε ό,τι μπορούσαμε τις στιγμές που είχε θυμό και κατάθλιψη. Αισθάνθηκα ακριβώς εκείνα που περιγράφει ο Σοφοκλής».
Ο Σοφοκλής, στρατηγός του αθηναϊκού στρατού που έζησε στη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου, θεωρείται ότι έγραψε τον «Αίαντα» και τον «Φιλοκτήτη» για ένα κοινό στο οποίο συμπεριλαμβάνονταν οι συμπολεμιστές του.
«Ενα από τα βασικά θέματα και στα δύο έργα είναι η προδοσία» λέει ο Ντέρις, ο οποίος μεταξύ άλλων μετέφρασε ο ίδιος τις τραγωδίες και δημιούργησε κόμικ για έναν αμερικανό πεζοναύτη, βασισμένο στην ιστορία της «Οδύσσειας». Επίσης παρουσίασε αποσπάσματα από τον «Προμηθέα δεσμώτη» για δεσμοφύλακες σε σωφρονιστικά ιδρύματα αλλά και στη στρατιωτική βάση του Γκουαντάναμο.
Τελευταία Νέα