Λέει η ηρωίδα του βιβλίου της Μαρίας Παπαγιάννη: «Κι εκεί, στη μέση ενός άδικου πολέμου, χαμένη σε μια πληγωμένη πολιτεία, ένιωσε τυχερή. Ηταν ζωντανή, έτρεχε, λαχάνιαζε, είχε φίλους σ’ έναν κόσμο που δεν κινδύνευε, είχε έναν μπαμπά που μετρούσε πόντο πόντο το ύψος της, έναν μπαμπά που διάβαζε ποιήματα και την αγαπούσε και την περίμενε. “Θα γυρίσω μπαμπά, στην οδό Μοιρών, αλλά τώρα πρέπει να τελειώσω την αποστολή μου”».
Αυτοί είναι οι δυο κόσμοι που ζει η Ρόζα στο βιβλίο «Παπούτσια με φτερά» (εκδ. Πατάκης), ένας κόσμος παραμυθιού στην Πολιτεία του Βυθού και ένας κόσμος αληθινός στην Οδό Μουσών –στο Βασίλειο των Γάτων. Μέσα σε αυτούς τους δύο παράλληλους κόσμους εκτυλίσσεται μια τρυφερή, αστεία και ευαίσθητη ιστορία. Η ηρωίδα του βιβλίου ονομάζεται Ρόζα, είναι ένα κορίτσι ίδιο με τα παιδιά της ηλικίας της. Κάνει φίλους, νοιάζεται για τον κόσμο, αγαπάει τα ζώα, απορεί για παράλογα πράγματα, ονειρεύεται και φαντάζεται. Εχει όμως και δυο προσωπικά χαρακτηριστικά. Εχει μια μικρή αναπηρία που κάνει βαρύ το πόδι της στη βάδιση και στο τρέξιμο και ζει μόνο με τον μπαμπά της τον Αρη, έναν αισιόδοξο ποιητή ψαρά.
Αστεγοι και φτώχεια
Ολα ξεκινούν όταν ο Αρης και η Ρόζα μετακομίζουν στη γειτονιά των θαυμάτων. Η Ρόζα εγκλιματίζεται στο νέο περιβάλλον. Κάνει φίλους όλων των ηλικιών, διαφορετικών λαών, εξάλλου ο καλύτερός της φίλος από την παλιά της γειτονιά είναι ο Χασίμ, αλλά έρχεται αντιμέτωπη και με τα προβλήματα που η δική μας κοινωνία έντονα βιώνει: τη μετανάστευση, τον ρατσισμό και τη βία, τη φτώχεια και το φαινόμενο των αστέγων. Αυτός είναι ο πραγματικός κόσμος της καθημερινής πάλης των ανθρώπων, τον οποίο η Ρόζα πολλές φορές δεν κατανοεί, όπως δεν κατανοεί και πιο απλά πράγματα, π.χ. τι δουλειά μπορεί να έχει ο μπαμπάς της να συζητά με την κυρία Περίεργη ή τι αναζητά η κυρία Λυπημένη;
Από αυτόν τον κόσμο και από διάφορες δυσάρεστες γι’ αυτή σκέψεις θα προσπαθήσει να δραπετεύσει και θα ταξιδέψει στην Πολιτεία του Βυθού με συνοδό της τον γάτο πειρατή Γκαμπίτο. «Κάθισε πάνω στο κρεβάτι της, άνοιξε το κουτί με τις μπογιές της και πήρε το κόκκινο χρώμα. Εκανε στην άκρη του δρόμου ένα κουτί από σπίρτα. Αφησε το κόκκινο και πήρε το μαύρο. Ζωγράφισε έναν μαύρο γάτο μ’ ένα μάτι ζωηρό και ένα καλυμμένο σαν να ήταν πειρατής… Και ξαφνικά, τον είδε που κουνήθηκε. Τεντώθηκε, κοίταξε γύρω του με το ένα του μάτι κι ύστερα προχώρησε προς το κουτί. Με μια βουτιά τρύπωσε μέσα στο σπιρτόκουτο». Το σπιρτόκουτο οδηγεί στην Πολιτεία του Βυθού, εκεί καταφεύγει η Ροζα κάθε φορά που θέλει να ξεφύγει από τις σκέψεις της. Στον νέο κόσμο όμως έχει να αντιμετωπίσει ένα μεγάλο κίνδυνο: την εξαφάνιση των γλωσσών. Τι θα γίνει αν πεθάνουν οι γλώσσες; Τι θα απογίνουν τα παραμύθια, τα ποιήματα, πώς θα εκφράζονται τα συναισθήματα, πώς θα λέγονται τα τραγούδια; Τώρα είναι η ώρα, η Ρόζα θαρραλέα θα αγωνιστεί μπροστά σε αυτόν το κίνδυνο του αφανισμού.
Ουτοπικός κόσμος
Η Ρόζα όμως θα επιστρέψει στην πραγματικότητα, εκεί όπου τα προβλήματα συνωστίζονται και μοιάζουν μεγάλα και ανυπέρβλητα. Στον κόσμο αυτόν όμως η Μαρία Παπαγιάννη θα χτίσει τον δικό της ουτοπικό κόσμο. Οχι όμως ως έναν χαμένο παράδεισο, αλλά ως έναν κόσμο δυνάμει αληθινό. Με υλικά την αλληλεγγύη, την αλληλοβοήθεια, την κοινωνική αποδοχή, την ισότητα, την τέχνη και την αγάπη φτιάχνει ένα κόσμο που χωράει όλους τους ανθρώπους. Η γειτονιά της Ρόζας παύει να αναρωτιέται γιατί τα πράγματα είναι έτσι αλλά τα φτιάχνει αλλιώς.
Η Μαρία Παπαγιάννη δημιουργεί ένα μαγικό παραμύθι μέσα σε μια πραγματικότητα. Ζώα που μιλούν σ’ έναν περίεργο κόσμο, ένα σπιρτόκουτο που σε οδηγεί σ’ αυτόν και ένα κορίτσι που αποφασίζει να πολεμήσει για τη διάσωση των γλωσσών. Είναι ένας κόσμος που μπορείς να τον ονειρευτείς, να τον φανταστείς και μόνο μέσα από τη φαντασία σου και τα χρώματά της να τον φτάσεις. Μιλάει όμως και για έναν κόσμο πραγματικό με ό,τι σημαίνει αυτό για τη σύγχρονη Ελλάδα. Είναι ένας κόσμος σκληρός και βίαιος πολλές φορές, τον όποιο τον ζεις, τον απορρίπτεις, τον φαντάζεσαι διαφορετικό. Αυτόν τον διαφορετικό κόσμο μπορείς και να τον φτιάξεις. Εδώ όμως τα χρώματα είναι άλλα, όπως για παράδειγμα τα ποιήματα και η γλώσσα τους, όπως η συγγραφέας αριστοτεχνικά μας παραπέμπει μέσα από τους τίτλους του κεφαλαίου της, ή όπως η φαντασία, η αισιοδοξία, το βλέμμα το στραμμένο προς τη ζωή, που σου δίνει παπούτσια με φτερά για να τρέξεις εκεί που ονειρεύεσαι.
Μαρία Παπαγιάννη
Παπούτσιαμε φτερά
Εκδ. Πατάκη, 2016, σελ. 288
Τιμή: 12 ευρώ
