Αναζήτηση
Είχα την ευκαιρία λόγω του υπουργικού χαρτοφυλακίου (υπουργός Εθνικής Αμυνας) που μου είχε αναθέσει ο πρωθυπουργός Κώστας Μητσοτάκης να συνεργάζομαι συχνά μαζί του. Σε όλες αυτές τις συναντήσεις μας είχα διαπιστώσει ότι ο Κώστας Μητσοτάκης διεκρίνετο για την ταχύτητα των αποφάσεών του. Ο Κώστας Μητσοτάκης πρέσβευε ότι «τα θέματα δεν πρέπει να λιμνάζουν γιατί τότε σαπίζουν». Ακόμη, ότι «λάθη κάνουν μόνο όσοι δουλεύουν». Τις περισσότερες φορές συμφωνούσε με τις εισηγήσεις του υπουργού.
Σε ένα θέμα στο οποίο οι απόψεις του υπουργείου Εθνικής Αμυνας διίσταντο με εκείνες του υπουργείου Εξωτερικών στη σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε υπό την προεδρία του πρωθυπουργού συμφώνησε με την επιχειρηματολογία του υπουργείου Εξωτερικών. Τα γεγονότα όμως που ακολούθησαν απέδειξαν ότι οι απόψεις που είχα υποστηρίξει κινούντο στη σωστή κατεύθυνση. Τότε ο πρωθυπουργός μού τηλεφώνησε για να παραδεχθεί το λάθος του. Αυτό δείχνει τη μεγαλοσύνη ενός ηγέτη.
Ενα άλλο, ιδιαίτερα σημαντικό γεγονός είναι χαρακτηριστικό της προσωπικότητας του Κώστα Μητσοτάκη. Οταν ανέλαβα το υπουργείο Εθνικής Αμυνας, οι σχέσεις μας με το ΝΑΤΟ δεν ήταν οι καλύτερες.
Η Σύνοδος των υπουργών Αμύνης του ΝΑΤΟ (DPC) στις 11 Δεκεμβρίου του 1992 είχε ως αποκλειστικό θέμα την αναδιάρθρωση της στρατιωτικής δομής του ΝΑΤΟ, που είχε αποφασισθεί στη Σύνοδο Κορυφής των κρατών-μελών τον Νοέμβριο του 1991.
Το πρόβλημα που αντιμετώπιζε τότε η κυβέρνηση ήταν ιδιαίτερα σοβαρό. Διότι ολόκληρη η στρατιωτική ηγεσία υποστήριζε ως αναγκαία την ίδρυση και την εν συνεχεία ενεργοποίηση των στρατηγείων στη χώρα μας. Η άποψη αυτή στηριζόταν από μια σειρά σοβαρών επιχειρημάτων. Αυτό όμως σήμαινε μεταβολή πολιτικής δώδεκα ετών, την οποία είχαν ακολουθήσει όλες οι μέχρι τότε κυβερνήσεις. Και τούτο διότι όταν το 1980 επανενταχθήκαμε στο στρατιωτικό σκέλος της Συμμαχίας, με βάση ένα ασαφές κείμενο (γνωστό ως συμφωνία Rogers), είχαμε δηλώσει ότι δεν επρόκειτο να ιδρύσουμε χερσαίο στρατηγείο, εάν προηγουμένως δεν καθορίζονταν τα όρια ευθύνης του αεροπορικού υποστρατηγείου. Η στρατιωτική ηγεσία υποστήριζε ότι η απουσία μας από όλα τα συμμαχικά επίπεδα είχε ευνοήσει πολλαπλώς την Τουρκία, η οποία αλώνιζε στο ΝΑΤΟ και προέβαλλε τους ισχυρισμούς της χωρίς κανέναν αντίλογο. Η απουσία αυτή εγκυμονούσε τον κίνδυνο δημιουργίας de facto καταστάσεων υπέρ της Τουρκίας.
Ακόμη το γεγονός ότι η πίεση που ασκήσαμε για πολλά χρόνια μέχρι τότε, αρνούμενοι την ίδρυση χερσαίου στρατηγείου αν προηγουμένως δεν καθορίζονταν τα όρια του αεροπορικού υποστρατηγείου, δεν είχε αποδώσει. Υστερα από πολλή σκέψη, σταθμίζοντας το συμφέρον της χώρας, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι θα έπρεπε να τολμήσουμε και να συμφωνήσουμε στην ίδρυση του χερσαίου στρατηγείου και των δύο υποστρατηγείων, αεροπορικού και ναυτικού.
Συζήτησα το θέμα με τον πρωθυπουργό. Η εισήγησή μου ήταν ότι πρέπει να τολμήσουμε και να αποδεχθούμε την άποψη της στρατιωτικής ηγεσίας. Του εξέφρασα τη βεβαιότητα ότι θα δεχόμαστε σκληρή επίθεση από τον Παπανδρέου, ο οποίος θα κατηγορούσε και τους δυο μας για εθνική μειοδοσία. Πρόσθεσα ακόμη ότι η πολιτική αυτή ήταν ενδεχόμενο να έχει πολιτικό κόστος για την κυβέρνηση. Ο Μητσοτάκης, που διεκρίνετο για την τόλμη του, μου είπε: «Εχει πλέον έρθει η ώρα και έχουν ωριμάσει οι συνθήκες για την αλλαγή αυτής της πολιτικής, την οποία ακολουθήσαμε επί δώδεκα χρόνια χωρίς επιτυχία. Συμφωνώ ότι θα υποστούμε οξύτατη κριτική από τον Παπανδρέου. Εγώ αντέχω τις κραυγές αυτές του Αντρέα, δεν νομίζω όμως ότι θα υπάρξει πολιτικό κόστος, αλλά και αν υπάρξει, είμαι έτοιμος να το αποδεχθώ. Γιατί αυτό που αποφασίζομε είναι για το συμφέρον της πατρίδας μας. Τράβα μπρος».
Ετσι φτάσαμε στην υπουργική Σύνοδο την 11η Δεκεμβρίου του 1992. Η Τουρκία, αντιλαμβανόμενη ότι θα χάσει το μονοπώλιο της παρουσίας στην περιοχή, αντέδρασε λυσσωδώς. Ομως μετά την παρέμβαση του υπουργού των ΗΠΑ Ντικ Τσέινι αποφασίστηκε ομόφωνα η ίδρυση στην Ελλάδα ενός χερσαίου στρατηγείου στη Λάρισα και δύο υποστρατηγείων, ενός ναυτικού στην Αθήνα και ενός αεροπορικού στη Λάρισα.
Τις επόμενες ημέρες άρχισαν εναντίον μου οι επιθέσεις των στελεχών του ΠΑΣΟΚ. Οταν όμως λίγο αργότερα τον χορό των επιθέσεων ανέλαβε ο Αντρέας Παπανδρέου, τότε τα βέλη στράφηκαν κυρίως εναντίον του πρωθυπουργού. Σε τηλεφωνική μας επικοινωνία ο Κώστας Μητσοτάκης μού είπε γελώντας: «Με είχε πιάσει το παράπονο γιατί κανείς δεν μου επιτιθόταν. Σήμερα όμως ησύχασα!».
Χάριν της ιστορίας πρέπει να γίνει γνωστό ότι στην επόμενη υπουργική Σύνοδο, τον Δεκέμβριο του 1993, στην οποία κυβέρνηση ήταν το ΠΑΣΟΚ και υπουργός Εθνικής Αμυνας ο Γεράσιμος Αρσένης, η Τουρκία υπανεχώρησε και έτσι ματαιώθηκε η ίδρυση του στρατηγείου.
Ο Γιάννης Μ. Βαρβιτσιώτης είναι πρώην υπουργός Εθνικής Αμυνας. Το άρθρο βασίζεται και σε στοιχεία του βιβλίου του με τίτλο «Οπως τα έζησα» (1981-1993), που θα κυκλοφορήσεις προσεχώς από τις εκδόσεις «Πατάκη»
