Θα εξομολογηθώ κάτι. Οταν διάβασα το θέμα της έκθεσης, με κατέλαβε πανικός. Σκέφτηκα τι θα έκανα αν με καλούσαν να σχολιάσω την ομιλία ενός επιφανούς γιατρού στην Ακαδημία Αθηνών και μου φάνηκε βουνό. Αναρωτήθηκα επίσης τι θα έλεγα στην τελετή αποφοίτησής μου ως «υποψήφιος φοιτητής και μελλοντικός επιστήμονας» και ανακουφίστηκα που δεν χρειάστηκε ποτέ να το κάνω. Ενιωσα έτσι ένα αίσθημα βαθιάς αλληλεγγύης προς τους υποψηφίους των Πανελλαδικών Εξετάσεων. Κι ύστερα άκουσα ότι το θέμα ήταν SOSάρα και ησύχασα.
Οι υποψήφιοι δεν είχαν γεννηθεί όταν ο καθηγητής Χειρουργικής Γρηγόρης Σκαλκέας διάβαζε έξω από το Ωνάσειο τα ανακοινωθέντα για την υγεία του Ανδρέα Παπανδρέου. Ισως να είχαν ακούσει κάτι από τους γονείς τους. Το πιθανότερο είναι όμως ότι τον γνώρισαν μόλις χθες, υπό συνθήκες που ούτε ο ίδιος φανταζόταν. Το χάσμα των γενεών διευρύνεται. Για τους μεγάλους, ο Σκαλκέας ήταν ο γιατρός του Ανδρέα και ο άνθρωπος που έκανε την πρώτη μεταμόσχευση νεφρού στη χώρα μας. Για τους εφήβους, εκείνος που τους ανάγκασε ακουσίως να απαντήσουν μέσα σε τρεις ώρες αν η τεχνολογία «βοήθησε ή εμπόδισε τον άνθρωπο να γίνει περισσότερο άνθρωπος».
Η καθηγήτρια φροντιστηρίου που μίλησε σε έναν ραδιοφωνικό σταθμό επεσήμανε ότι κακώς συνάδελφοί της από άλλα φροντιστήρια είχαν πιστέψει ότι επειδή είχε πέσει πέρυσι θέμα της έκθεσης από την Α’ Λυκείου, θα συνέβαινε το ίδιο και φέτος και είχαν προετοιμάσει τα παιδιά αναλόγως. Στο δικό της φροντιστήριο, είπε, είχαν κάνει το θέμα «επιστήμη και ηθική» αυτούσιο. Με τις σωστές απαντήσεις σε όλα τα ερωτήματα, φυσικά. Λίγο να πρόσεχαν τα παιδιά, θα έγραψαν άριστα.
Σωστά. Εγείρονται εντούτοις ορισμένα ερωτήματα –έστω κι αν αφορούν περισσότερο εμάς παρά τα παιδιά. Τι σημαίνει ακριβώς «σωστές απαντήσεις» σε ένα τόσο τεράστιο ζήτημα; Τι νόημα έχεις να ρωτάς έναν 18χρονο αν είναι σωστό ή λάθος ότι «οι ανθρωπιστικές αξίες υπονομεύτηκαν στην εποχή μας»; Τι περιμένεις να σου πει για τον «ρόλο της επιστήμης στην αντιμετώπιση των σημαντικότερων σύγχρονων προβλημάτων», εκτός από αυτονόητες γενικότητες;
Καλοί και άγιοι ο Παπανούτσος, που σε κείμενό του βασίστηκε το περσινό θέμα της έκθεσης για τη «γνήσια φιλία», και ο Σκαλκέας, με τις εκκλήσεις του για τον επανακαθορισμό των στόχων της επιστήμης από «έντιμους, ειλικρινείς και αντικειμενικούς ανθρώπους-επιστήμονες». Τι σχέση όμως έχουν όλα αυτά με τους προβληματισμούς της σημερινής νεολαίας; Πόσο ενεργοποιούν την κριτική της διάθεση; Και, εντέλει, πώς μπορεί να βαθμολογηθεί «αντικειμενικά» μια έκθεση;
Σε μια συναρπαστική συνέντευξη που έδωσε πέρυσι στην «Καθημερινή», ο Σκαλκέας τόνισε ότι η έλλειψη ενημέρωσης των νέων για το επάγγελμα που τους αρμόζει οδηγεί σε ένα επιστημονικό προλεταριάτο και αυτό με τη σειρά του αυξάνει τον κίνδυνο χρηματισμού. Να ένα ωραίο θέμα για συζήτηση. Αλλά που στην έκθεση δεν θα «έπεφτε» ποτέ.
