Αναζήτηση
Δώδεκα μέρες διαβούλευση του νέου νόμου για την Παιδεία. Καταλύουν τα πάντα, με μια λογική που συναντάμε μόνο στις δεκαετίες του ’60 και του ’70. Είναι δραματικό για τη χώρα, αλλά και για μένα. Είναι πολύ δύσκολο πολιτικά, αλλά και συναισθηματικά, να το αντιμετωπίσω.
Ο νόμος του 2011 ήταν κάτι σαν παιδί μου –και μάλιστα ένα παιδί που κοιλοπόνεσα με τρομερό κόστος. Ηταν όμως ένα αποτέλεσμα που έδωσε σε όλους μας την αίσθηση ότι κάτι μπορεί να γίνει. Είπαμε πως «αφού πετύχαμε συναίνεση στην Παιδεία, βάλαμε μια βάση στη χώρα». Τον εξαφάνισαν χωρίς καμία προεργασία.
Στο προοίμιο του νόμου φαίνεται το βάθος της αλλαγής. Εκεί περιγράφεται η αποστολή των ΑΕΙ. Οπου υπήρχαν οι λέξεις οικονομία, επαγγελματικό πεδίο, επαγγελματική ζωή, ανταγωνιστικότητα, ευρωπαϊκός χώρος, εξαφανίστηκαν. Μιλάμε για απόλυτη εσωστρέφεια και ιδεοληψία, για ένα πανεπιστήμιο που υπάρχει μόνο στο μυαλό τους. Διαγράφουν μέχρι και τη δυνατότητα για εκπαίδευση εξ αποστάσεως. Το ΜΙΤ δίνει πτυχία στην Κίνα με το distance learning! Η Βουλγαρία, η Κύπρος, ακόμα και τα Κατεχόμενα έχουν πανεπιστήμια που προσκαλούν φοιτητές απ’ όλον τον κόσμο. Εδώ ένας ξένος θέλει να έρθει να κάνει ένα μεταπτυχιακό στην Ελλάδα και να φύγει και τον στέλνουν στον ΔΟΑΤΑΠ για να αναγνωρίσει τις σπουδές του!
Οταν ξεκινήσαμε να γράφουμε το 2011, οι διατάξεις που αφορούσαν τα πανεπιστήμια ήταν περίπου 1.000 σελίδες. Ηταν ένα πάκο, ένα τούβλο τεράστιο. Το τελικό κείμενο ήταν περίπου 100, γιατί είχαμε μεταφέρει τις ενδιάμεσες διατάξεις στα συμβούλια διοίκησης, μεταφέροντας αρμοδιότητες. Τώρα όλα αυτά επιστρέφουν στον υπουργό. Το πρυτανικό συμβούλιο θα αποτελείται από τον πρύτανη, δύο αντιπρυτάνεις που εκλέγονται χωριστά και τους εκπροσώπους φοιτητών και διοικητικών υπαλλήλων. Αυτοί πλέον κυβερνούν. Φανταστείτε τι θα γίνει όταν αρχίσουν οι διαφωνίες.
Μπαλτάς, Φίλης, Γαβρόγλου. Δεν νομίζω πως έχουν αφήσει στίγμα, έχουν αφήσει όμως ένα ιδεολογικό αποτύπωμα. Ο Μπαλτάς άφησε το «η αριστεία είναι ρετσινιά». Ο Γαβρόγλου ότι «είναι κατάρα ο νόμος Διαμαντοπούλου». Ο Φίλης, νομίζω, προσπάθησε να διαχειριστεί τα τεράστια προβλήματα που έχει το υπουργείο Παιδείας, αλλά και αυτός συγκρούστηκε δογματικά με την Εκκλησία, έβαλε ως κυρίαρχο θέμα τα Θρησκευτικά, ιδεοληπτικά και όχι στην ουσία. Οταν ήμουν στο υπουργείο, έκλεισα εκκλησιαστικά λύκεια. Δεν άνοιξε μύτη. Κανείς δεν κατάλαβε γιατί συγκρούστηκε ο Φίλης με την Εκκλησία. Ομως είναι γνωστό: όποιος υπουργός Παιδείας θέλει να δει τον εαυτό του σε πρωτοσέλιδα, ασχολείται με δύο πράγματα, την Εκκλησία και τις Εξετάσεις.
Πιστεύω ότι η «κατάληψη» στο κράτος ξεκινά από την Παιδεία. Ειπώθηκαν τερατώδη ψέματα. Ελεγαν ότι ο νόμος του ’11 βάζει δίδακτρα και ότι ιδιωτικοποιεί τα πανεπιστήμια. Αυτό ήταν και στα χείλη πολλών φοιτητών. Οταν είχα πάει να δω τον Τσίπρα, αφού με είχε ακούσει με το γνωστό του ύφος, μου είπε: «Κοιτάξτε, κ. Διαμαντοπούλου, δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε, γιατί είμαστε δύο άλλοι κόσμοι». Πλέον φαίνεται πως, επειδή δεν μπορεί να ικανοποιήσει το κομματικό του ακροατήριο με άλλο τρόπο, θυσιάζει την Παιδεία. Ακόμα και στα σχολεία έχουν κάνει έναν νόμο τόσο αναξιοκρατικό, που έχουν τις λιγότερες αιτήσεις για διευθυντές. Ολοι πιστεύουν πως θα μπουν οι συριζαίοι.
Αν εφαρμόζονταν το Νέο Λύκειο και ο νόμος για τα πανεπιστήμια, θα μπορούσαμε να αλλάξουμε τις Πανελλαδικές Εξετάσεις μέσα σε πέντε χρόνια. Το σύστημα αυτό δεν θα αλλάξει, γιατί είναι αντικειμενικό και δίνει ασφάλεια σε γονείς και μαθητές. Χρειάζονται δύο προϋποθέσεις: να αξιολογηθούν το Λύκειο (το 19 να είναι 19 για όλους) και το Πανεπιστήμιο, στο οποίο ο κόσμος να έχει εμπιστοσύνη πως θα επιλέξει τους φοιτητές του αξιοκρατικά, με συγκεκριμένα κριτήρια. Πρώτα αλλάζει η λογική, λοιπόν, και μετά οι Εξετάσεις.
Στην κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ, πολλοί ήταν αντίθετοι με το να κάνουμε οποιαδήποτε αλλαγή στην Παιδεία, φοβούμενοι τις αντιδράσεις. Με την υποστήριξη του πρωθυπουργού συνεχίσαμε γιατί δεν είχαμε κανένα περιθώριο να πάμε σιγά σιγά. Χώρες με οικονομική κρίση έκαναν συνειδητή επιλογή να ανατρέψουν εκ θεμελίων την Παιδεία τους. Αυτό προσπαθήσαμε να κάνουμε κι εμείς. Ξέρω πολλά που θα μπορούσαν να γίνουν καλύτερα ή να προσαρμοστούν, όμως είμαι πεπεισμένη ότι η τομή έπρεπε να είναι βαθιά. Δεν μετανιώνω για τον νόμο που βγάλαμε.
