Πλέκονται νευρικά μεταξύ τους. Μοιάζουν να χορεύουν ακολουθώντας μια πολύπλοκη χορογραφία. Μόνο που, αντί για μουσική, τα δέκα δάχτυλα που παλεύουν μεταξύ τους συνοδεύει όχι κάποια μελωδία, αλλά τα βήματα του χορευτή όταν ερμηνεύει τον Λευκό Κύκνο στη «Λίμνη των Κύκνων». Είναι η πρώτη εικόνα –και μία από τις τέσσερις βιντεοεγκαταστάσεις –που κλέβει την παράσταση στην έκθεση «Monster» του Γιάννη Βαρελά, η οποία φιλοξενείται στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών.
Λίγο πιο εκεί, καμβάδες γεμάτοι έντονα χρώματα –σε μια παλέτα που ο 40χρονος εικαστικός με τη διεθνή παρουσία έχει αντλήσει από τις διαφημιστικές καμπάνιες των εταιρειών καλλυντικών –στους οποίους έχουν μεγεθυνθεί σχέδια παιδιών με διαταραχές: ένα πουλί που τρώει μια πεταλούδα ή μια πόλη που ο νεαρός δημιουργός της την εξαφάνισε μουντζουρώνοντάς τη. Μια ακόμη βιντεοεγκατάσταση, όπου ένας χορευτής με μάσκα στο πρόσωπο –θυμίζει εκείνο του καλλιτέχνη –προπονείται στις πολεμικές τέχνες, καθώς σύμφωνα με το σκεπτικό του έργου δεν είναι παρά ένας ληστής που αυτοσυγκεντρώνεται πριν από μια ληστεία, την οποία δεν εκτελεί ποτέ διότι η διαδικασία αυτοσυγκέντρωσης τον «καταπίνει». Κι όλα αυτά ενώ στην είσοδο του εκθεσιακού χώρου, από το κατακίτρινο πάτωμα έως το ταβάνι, επαναλαμβάνονται οι φωτογραφίες ποδιών ενός άνδρα –σαν σέλφι –με σαγιονάρες και κάλτσες 28 λεπτά πριν από τα Χριστούγεννα. Πριν δηλαδή αρχίσει να ετοιμάζεται για τη γιορτή.
«Με ενδιαφέρει η κατάσταση λίγο πριν από την πραγματικότητα. Πριν από το ευκταίο» λέει ο Γιάννης Βαρελάς. «Με απασχολεί η μεγέθυνση της καθημερινότητας και των προβλημάτων της, όπως και το να αναδείξω τις συνθήκες πριν συμβεί ένα γεγονός, πριν μπούμε στη σύμβαση. Την αγωνία του χορευτή, για παράδειγμα, καθώς μπλέκονται τα χέρια του και δεν τον αφήνουν να χορέψει. Αν το σκεφτείτε, θα διαπιστώσετε ότι αυτά που θεωρούμε ως γεγονότα στη ζωή μας καταλαμβάνουν μόλις το 10% του χρόνου που ζούμε. Πριν έρθετε εδώ, πριν πάτε στη δουλειά σας, υπάρχει ένας κενός χρόνος, που αν τον μετρήσετε είναι το 90% της ζωής σας και δεν του δίνετε σημασία. Ο τρόπος που διαχειριζόμαστε τον χρόνο μας είναι πολιτική πράξη. Το “θα” σημαίνει στόχευση, μπορεί σωστή, μπορεί και λάθος. Η παροντική συνθήκη δεν χρειάζεται στόχευση, αλλά διαχείριση. Δεν ξέρω κανέναν που να διαχειρίζεται την πραγματικότητα αυτή τη στιγμή. Το “θα δούμε” είναι η πεμπτουσία των καιρών μας» συνεχίζει ο καλλιτέχνης, ο οποίος μοιράζει τον χρόνο του ανάμεσα στην Αθήνα και στο Λος Αντζελες, ενώ ετοιμάζει σειρά εκθέσεων στις σκανδιναβικές χώρες.
Και το «Τέρας» –όπως είναι ο τίτλος της έκθεσης στα ελληνικά –ποιο είναι για τον Γιάννη Βαρελά; «Εμείς είμαστε το τέρας. Αυτός ο ενδιάμεσος χρόνος, επίσης, είναι το τέρας που είναι τεράστιος σε σχέση με τη ζωή μας. Χρησιμοποιώ την έννοια του τέρατος όχι με την έννοια του τρομακτικού, αλλά με την έννοια του μεγάλου και συμπυκνωμένου» διευκρινίζει, ενώ μας δείχνει ένα ακόμη από τα έργα της έκθεσής του: ένα βίντεο με πρωταγωνιστή τον ίδιο να ποζάρει ως Στοχαστής του Ροντέν, που δεν καταφέρνει να σκεφτεί κάτι κι έτσι ξύνει τη μύτη του ή τον παίρνει ο ύπνος. «Δεν έχει το βάθος που θα περίμενε κάποιος από έναν στοχαστή, διότι στην εποχή μας ναι μεν ο άνθρωπος είναι το μέτρο, αλλά είναι δεν έχει το βάθος που θα περίμενε κάποιος από έναν στοχαστή».
