Οι ημέρες που προηγήθηκαν θύμισαν ’89. Αφορμή ήταν ο θάνατος του πρώην πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Και βέβαια όλες οι ιστορικές στιγμές και κύκλοι που η δική του πορεία σηματοδότησε. Μέσα σε όλα αυτά, δεν θα έμενε έξω και η συγκυβέρνηση με την Αριστερά.
Εμβληματικό πρόσωπο της εποχής και του ΚΚΕ ο Χαρίλαος Φλωράκης, επίσης με τη σειρά του ξαναμπήκε για λίγο στο κάδρο. Ο Φλωράκης όμως έχει πολλούς λόγους για να επανέρχεται στην πολιτική επικαιρότητα. Τις περισσότερες φορές, με πρωτοβουλία του κόμματός του. Οπως τώρα. Σαν σήμερα, ας πούμε, άνοιξε τις πόρτες του πριν από δέκα χρόνια το Επιμορφωτικό Κέντρο Χαρίλαος Φλωράκης στο σπίτι όπου έζησε ο κομμουνιστής ηγέτης στο Χαλάνδρι. Με αυτή την ευκαιρία η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ τη Δευτέρα (12 Ιουνίου στις 19.30) διοργανώνει εκδήλωση για τη σημασία και τον ρόλο του Κέντρου στην έρευνα και μελέτη της ιστορίας του Κόμματος, του εργατικού και λαϊκού κινήματος, του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος και σημαντικών σταθμών της σύγχρονης Ιστορίας. Στην εκδήλωση –και αυτό έχει τη σημασία του –θα μιλήσει η πρώην γενική γραμματέας του κόμματος και σημερινό μέλος της ΚΕ, η Αλέκα Παπαρήγα.
Πέραν του αρχειακού αποθέματος του Κέντρου και του καλέσματος προς τους επιστήμονες που απευθύνει το ΚΚΕ, η επιστροφή του Χαρίλαου επιδέχεται πολλές αναγνώσεις. Για παράδειγμα, υπάρχει η στενή και οριοθετημένη οπτική του ίδιου του Περισσού. Καθ’ όλα σεβαστή αφού ο Χαρίλαος Φλωράκης δεν ήταν ένας ηγέτης της Αριστεράς με την αφηρημένη έννοια, αλλά ειδικά και συγκεκριμένα ο γενικός γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ και πιστός και αταλάντευτος στην υπόθεση του Κόμματός του σε όλη τη ζωή του, είτε ως ο Καπετάν Γιώτης στην Εθνική Αντίσταση και τον Εμφύλιο είτε ως ο Χαρίλαος της Μεταπολίτευσης.
«Η ζωή του ήταν αξεχώριστη από το ΚΚΕ» συνηθίζουν να λένε υψηλόβαθμα στελέχη του Περισσού. Μια προσωπικότητα τέτοιας εμβέλειας, όμως, δύσκολα αποφεύγει και την αστική ανάγνωση της πορείας του και της σχέσης του με τον πολιτικό χώρο που υπηρέτησε. Και με αφορμή το ’89, όπως προαναφέρθηκε, η συζήτηση αναζωπυρώθηκε για το τότε, τις συμμαχίες, το Κοινό Πόρισμα ΚΚΕ – ΕΑΡ και τη δημιουργία του Συνασπισμού. Σε αυτή τη συγκυρία, δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν τη σημερινή στάση και επεξεργασία του ΚΚΕ για τις συμμαχίες και το μέτωπο που θα μπορούσε να οικοδομηθεί με άλλες δυνάμεις της Αριστεράς, ως απομακρυσμένες από τη λογική Χαρίλαου.
Αμηχανία και βέλη. Σε μια απλοϊκή εξήγηση, ο Φλωράκης είναι –για αυτούς τους κύκλους –ένα πρόσωπο που προκαλεί αμηχανία για το σημερινό «στενό στη λογική» (ή «σεχταριστικό» σύμφωνα με μαρξιστικούς κύκλους) ΚΚΕ και την ηγεσία του, που δεν έχει καμία διάθεση σύμπλευσης ή σύμπραξης με καμία πολιτική δύναμη. Κι αν δεν μπορείς να πεις κάτι ευθέως, συχνά το κάνεις μέσω της Ιστορίας. Ετσι, για τους ίδιους αστικούς κύκλους, ο Χαρίλαος δέχθηκε πρόσφατα τα βέλη της ηγεσίας του ΚΚΕ εμμέσως πλην σαφώς με την επεξεργασμένη εργασία «Δικτατορία 1967-1974 – κείμενα και ντοκουμέντα» (εκδ. Σύγχρονη Εποχή), όπου ανάμεσα σε άλλα αναφέρεται: «Ο αδιαμφισβήτητος ηρωικός ρόλος του Κόμματος στην πάλη κατά της στρατιωτικής δικτατορίας δεν πρέπει να βάλει σε δεύτερη μοίρα το γεγονός ότι το ΚΚΕ ακολουθούσε από πριν λαθεμένη στρατηγική, η οποία εκδηλώθηκε αναπόφευκτα και στη δικτατορία, στο επίπεδο της πολιτικής συμμαχιών, στη γραμμή συσπείρωσης, καθώς και στο τι έπρεπε να επιδιώξει ο λαός για την ανατροπή της χούντας και μετά από αυτήν. Το ΚΚ στον καπιταλισμό πρέπει να έχει στρατηγική ανατροπής της καπιταλιστικής εξουσίας, ανεξάρτητα από τη μορφή της ή τις συνθήκες δράσης του Κόμματος (νόμιμες, ημινόμιμες, βαθιά παράνομες)». Εδώ βλέπουν κριτική στον Χαρίλαο –που εκλέχθηκε βέβαια γραμματέας του ΚΚΕ το 1972. Ο Περισσός, πάλι, απλώς εντάσσει τα προαναφερόμενα σε μια συνολική λογική νέας επεξεργασίας όλης της Ιστορίας του Κόμματος –με στόχο την εξαγωγή συμπερασμάτων χρήσιμων για το σήμερα –και τίποτε παραπάνω.