Αν και σε διαφορετική κλίμακα η κάθε μία, οι τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις στην Ευρώπη έδειξαν ποια είναι τα όρια του λαϊκισμού. Η λαϊκή ετυμηγορία στη Βρετανία, τη Γαλλία και την Ιταλία ήταν ξεκάθαρη: οι πολίτες γύρισαν την πλάτη ή έστειλαν ένα πολύ αυστηρό μήνυμα σε εκείνους τους πολιτικούς που υποσχέθηκαν ολοκληρωτικές συγκρούσεις και διατυμπάνισαν οριστικές ρήξεις. Οι μεγαλόστομες διακηρύξεις ηττήθηκαν. Για να αποδειχθεί ότι το τέρας που βασάνισε τόσο οδυνηρά τη Γηραιά Ηπειρο στο παρελθόν μπορεί να επανήλθε απειλητικό, αλλά είναι κάθε άλλο παρά αήττητο.
Δεν είναι όμως η μνήμη αυτού του παρελθόντος που προστατεύει τους ευρωπαίους πολίτες από μια νέα περιπέτεια –τουλάχιστον δεν είναι μόνο αυτή. Είναι και το γεγονός ότι είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν σε απευθείας μετάδοση τις περιπέτειες εκείνων που σαγηνεύτηκαν από τις λαϊκιστικές σειρήνες. Είδαν στις οθόνες τους και διάβασαν στις εφημερίδες τους για τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι αμερικανοί πολίτες από την εκλογή ενός ανερμάτιστου, χωρίς κατάρτιση και με στοιχεία τυχοδιωκτισμού προέδρου.
Είχαν όμως υπόψη τους και ένα ευρωπαϊκό υπόδειγμα. Εζησαν την περιπέτεια στην οποία εισήλθε η Ελλάδα μετά την ανάληψη της εξουσίας από τις δυο κατ’ εξοχήν λαϊκιστικές εκφράσεις του πολιτικού μας συστήματος: τον ΣΥΡΙΖΑ και τους ΑΝΕΛ. Η χώρα μας άνοιξε πρώτη και –όπως φαίνεται –μόνη αυτή τον ασκό του Αιόλου. Το δικό μας πάθημα έγινε ένα πολύτιμο μάθημα για τους ευρωπαίους συμπολίτες μας. Εγινε και για εμάς. Μόνο που το πληρώνουμε πολύ ακριβά.