Εν αρχή ην η «Ιλιάδα», απ’ όπου ο Γιώργος Κουμεντάκης άντλησε το υλικό του για τη μουσική παράσταση «Εσσεται ήμαρ» (φτάνει η ημέρα του τέλους), την οποία πρωτοπαρουσίασε πριν από 31 χρόνια στο Ηράκλειο. Εκτοτε το έργο, η βασική σκηνή του οποίου αναδύεται από τη ραψωδία Δ, ταξίδεψε στο Οσλο και το Βερολίνο. Την ερχόμενη Κυριακή ο συνθέτης εμπιστεύεται το έργο στον σκηνοθέτη Εκτορα Λυγίζο, ο οποίος το 2012 άφησε το κινηματογραφικό του αποτύπωμα με την ταινία «Το αγόρι τρώει το φαγητό του πουλιού», βασισμένη στην «Πείνα» του Κνουτ Χάμσουν.

Για τις ανάγκες αυτής της παράστασης στην Εναλλακτική Σκηνή της Λυρικής, ερμηνευτές, ορχήστρα και μαέστρος τοποθετούνται σε μια «τάφρο», την εικαστική εγκατάσταση του Πέτρου Τουλούδη. «Αυτή η τάφρος συμβολίζει τα σωθικά του θεάτρου. Αυτά που θέλουμε να ξεβραστούν είναι το φως, το σκοτάδι, το τέλος και το χάος. Ολα όσα υφαίνουν το Σύμπαν και την ανθρώπινη φύση» λέει ο Εκτορας Λυγίζος.

Ο 40χρονος σκηνοθέτης προσεγγίζει το έργο διαισθητικά. «Είναι η δεύτερη φορά που καταπιάνομαι με το μουσικό θέατρο (σ.σ.: την πρώτη φορά ανέβασε, το 2008, στο Bios, “Τροβατόρε”). Με γοητεύει ο τρόπος που τα εργαλεία της μουσικής καθοδηγούν τη δράση και γίνονται ένα με αυτήν. Τα πάντα μετασχηματίζονται μέσα από τις μελωδίες. Ομως, αν το σκεφτεί κανείς, τα πάντα δεν είναι ήχοι; Αρα ρυθμός, άρα μουσική!». Ο σκηνοθέτης προσπάθησε να εμβαθύνει σε ένα έργο που έχει στη ραχοκοκαλιά του το στιχουργικό υλικό από τα δύο έπη του Ομήρου και δομείται πάνω στις αρχές της αναγεννησιακής όπερας. Ο υπότιτλος στην παρτιτούρα «μίμηση πράξεως σε επτά επεισόδια» μαρτυρά την ατμόσφαιρα των δράσεων.

Ο μύθος μεταφέρει στη σκηνή τις τελευταίες ημέρες της Τροίας και τοποθετεί την Ελένη σε έναν ανδρικό κόσμο θανάτου, πολέμου και επικείμενης καταστροφής. Ο Μενέλαος και η Ελένη διηγούνται τη σκηνή στον Τηλέμαχο για να εξάρουν την ευφυΐα του πατέρα του Οδυσσέα: όταν ο δούρειος ίππος μπήκε στην Τροία, μόνο η Ελένη αντιλήφθηκε το τέχνασμα των Αχαιών. Αρχισε μάλιστα να φέρνει γύρω γύρω το ξύλινο άλογο και να καλεί τους κλεισμένους μέσα Αχαιούς, μιμούμενη τις φωνές των γυναικών τους. Οι ήρωες ξεγελάστηκαν προς στιγμήν και παραλίγο να προδοθούν. Τους έσωσε όμως η ψυχραιμία του Οδυσσέα.

Ο σκηνοθέτης ισχυρίζεται ότι πρόκειται για ένα ψυχογράφημα της Ελένης. «Παρουσιάζεται ως μάντισσα, μέσα από την προφητεία που δίνει, ως γυναίκα που θρηνεί για τη μεγάλη καταστροφή, αλλά και ως μαινάδα που θέλει να εκδικηθεί». Οι εικόνες που καλείται να συνθέσει ο Λυγίζος, παρόλη τη βαριά ατμόσφαιρα που κουβαλούν, δεν προμηνύουν το σοκ του τέλους. «Το τέλος για μένα δεν ισοδυναμεί με τον θάνατο αλλά με το άπειρο…».

INFO

Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Είσοδος ελεύθερη με δελτία προτεραιότητας, τα οποία θα διανέμονται μία ώρα πριν από την έναρξη των παραστάσεων στο ΚΠΙΣΝ. Ωρες παραστάσεων: 19.00 και 23.00