Αναζήτηση
Εξαπλώνονται σαν επιδημία και δυναμιτίζουν ένα ήδη τεταμένο κλίμα, δημιουργώντας εστίες μικροβίων παραπληροφόρησης. Θα μπορούσε να τα παραλληλίσει κανείς με νεοσύστατο κόμμα στο εσωτερικό του οποίου συντελούνται ζυμώσεις με αμφιλεγόμενες απολήξεις.
Ψευδείς ειδήσεις ή fake news, όπως είναι περισσότερο γνωστή η έκφανση αυτή της παραπληροφόρησης, φαίνεται να βρίσκονται σε έξαρση. Στις προεκλογικές εκστρατείες ΗΠΑ και Γαλλίας ο όρος απέκτησε βαρύνουσα σημασία.
Επειτα από συνομιλίες με δημοσιογράφους και με οξυμμένη την περιέργεια, ο 20χρονος φοιτητής Πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Βαλεντίνος Τζέκας αποφάσισε να αντισταθεί στη «γοητεία» των fake news και να επενδύσει στην αξία των διασταυρούμενων πηγών και της εγκυρότητας.
Εύκολα θα μπορούσε να οδηγηθεί κανείς στο συμπέρασμα ότι το τελευταίο του εγχείρημα FightHoax, που μάχεται υπέρ της εγκυρότητας, θυμίζει ανολοκλήρωτο σενάριο. Οι κινήσεις όμως του νεαρού έχουν ήδη δώσει απάντηση σε τέτοιου είδους απλουστεύσεις.
Η επιρροή των fake news στην αμερικανική προεκλογική εκστρατεία και η επαφή του Βαλεντίνου με κείμενο ενός περιοδικού όπου διάβασε για την περίπτωση φοιτητή στα Σκόπια που παράτησε τις σπουδές του για να δουλεύει όλο τον χρόνο σε μια ιστοσελίδα η οποία παρήγε ψευδείς ειδήσεις, αποτέλεσαν το έναυσμα εκκίνησης της πλατφόρμας.
«Διάβαζα σε πολλά διεθνή μέσα για τα fake news. Πάντα υπήρχαν αλλά με τις αμερικανικές εκλογές άρχισαν να εκτινάσσονται» δηλώνει ο 20χρονος στα «ΝΕΑ» αναφερόμενος στην πρόκληση στην οποία αποφάσισε να ενδώσει ορθώνοντας με νεανικό ενθουσιασμό ηχηρή φωνή για τη θωράκιση της εγκυρότητας.
Επιχειρεί να περιορίσει τη Λερναία Υδρα της παραπληροφόρησης επεξεργαζόμενος ειδήσεις που πολλοί σπεύδουν να ενστερνιστούν χωρίς δεύτερη σκέψη. Δίνει στους χρήστες τροφή για προβληματισμό υπογραμμίζοντας τα σημεία που χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης.
Η συνταγή του νεαρού έχει ως βασικό συστατικό τη διασταύρωση των πηγών, κίνηση που αρκετοί αγνοούν και υποτιμούν. Παροτρύνει τους χρήστες να ερευνούν με βασική επιδίωξη την εγκυρότητα και όχι την de facto αποδοχή. Με βάση τη λογική αυτή, στο FightHoax προτείνονται ποικίλες αναγνώσεις πάνω στην ίδια είδηση από μέσα ενημέρωσης διαφορετικών πολιτικών προελεύσεων. Οπως επισημαίνει ο Βαλεντίνος, παραπληροφόρηση συνιστά και η αντιγραφή ενός άρθρου τεσσάρων χιλιάδων λέξεων και η παρουσίασή του σε νέο μέσο με χίλιες λέξεις.
Σε εκείνο, πάντως, που στέκεται ο 20χρονος προς αποφυγήν εύκολης διεξαγωγής συμπερασμάτων περί λογοκρισίας, είναι στην επεξεργασία αποκλειστικά της είδησης. Μέσα από το νέο του εγχείρημα που γεννήθηκε ως ιδέα τον Σεπτέμβριο και οι πρώτες εργασίες ξεκίνησαν τον Οκτώβριο, ο φοιτητής δεν θα επεξεργάζεται άρθρα γνώμης ή σάτιρας αλλά θα αναλύει ειδήσεις.
Προτού ξεκινήσει την πλοήγηση στην εγκυρότητα, ήρθε σε επαφή με δημοσιογράφους του εξωτερικού και ερευνητές για να μυηθεί στο σκεπτικό της διασταύρωσης των πηγών.
«Θεώρησα ότι το πρόβλημα των ψευδών ειδήσεων ήταν μεγάλο και εν πολλοίς άλυτο. Πολλά μέσα επιχειρούν να εξασφαλίσουν την αποκλειστικότητα χωρίς να έχουν διασταυρώσει τις πηγές τους» επισημαίνει χαρακτηριστικά.
Παρατηρεί ότι μέχρι τελευταία τα fake news πολεμούσαν άρθρα με σοβαρότητα, όμως εκείνο που υιοθετείται ως success story και τον προβληματίζει είναι η ευκολία με την οποία ο καθένας μπορεί να διατρανώσει τις απόψεις του. Δεν είναι λίγες, άλλωστε, οι φορές που θέσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στοχεύουν στην υποκίνηση της μισαλλοδοξίας, επενδύοντας στον διχασμό και τις παραληρηματικές ιδέες.
Τα αγκάθια. Σε χρηματοδότηση απέξω ελπίζει ο Βαλεντίνος ώστε να προχωρήσει το εγχείρημά του, το οποίο φιλοδοξεί να λανσάρει και να εδραιώσει σε πόλη του εξωτερικού. Στο προσωπικό που θα απασχολήσει επιθυμεί να συγκαταλέγονται, όπως αναφέρει, προγραμματιστές και δημοσιογράφοι. Δεν έχει γνωρίσει, όμως, ακόμη τα άτομα με την ενθουσιώδη ματιά και την αστείρευτη δημιουργία με τα οποία και θα συνεργαστεί.
Και στο προηγούμενό του εγχείρημα, πρωτοβουλία που προδίδει τη δίψα του για καινοτομία, ήρθε αντιμέτωπος με το ίδιο ζήτημα. Με τη δυσκολία εντοπισμού ανθρώπων που να επιδεικνύουν την προθυμία που θα εξασφαλίσει το εισιτήριο για την επιτυχία.
«Το πρόβλημα δεν είναι τόσο η φορολογία των επιχειρήσεων όσο η μίζερη νοοτροπία» δηλώνει ο 20χρονος ο οποίος αρνείται να αποδεχθεί το καθεστώς που υπαγορεύει η ύφεση. Ο τρόπος με τον οποίο εργάζεται και λαμβάνει πρωτοβουλίες ταιριάζει στο νεαρό της ηλικίας του. Πορεύεται με σύμμαχο την καινοτομία και την επιτάχυνση που αντιτίθεται στην αδράνεια.
Η πρώτη επιτυχία. Ο ενθουσιασμός του αποτυπώθηκε στην εφαρμογή Near (το προηγούμενο εγχείρημα) που εξαγοράστηκε από τον δημοσιογράφο Ελι Νακούζι και την ομάδα του και δείχνει στους χρήστες smartphone ποιες από τις επαφές τους βρίσκονται σε κοντινή απόσταση.
«Δεν είναι η εξαγορά η επιτυχία αλλά η γνωριμία με ανθρώπους της start up σκηνής» τονίζει ο Βαλεντίνος.
Μέσα στους πρώτους τέσσερις μήνες η εφαρμογή είχε κατορθώσει να προσελκύσει 30.000 ενεργούς χρήστες. Από τα σχολικά του χρόνια, την τελευταία τάξη του λυκείου, είχε συλλάβει την ιδέα την οποία ανέπτυξε μόνος του και στέφθηκε από επιτυχία. Οσο περνούσε ο καιρός η εφαρμογή εμπλουτίστηκε με νέα εργαλεία για να διατηρείται αναλλοίωτο το ενδιαφέρον των χρηστών. Την επιτυχία καρπώθηκε ο νεαρός όταν η αμερικανική πρεσβεία τον κάλεσε να εκπροσωπήσει την Ελλάδα σε σημαντική εκδήλωση νέων τεχνολογιών στο Τέξας.
Το εγχείρημα, ωστόσο, δεν μπορούσε να το συντηρήσει και να το αναπτύξει όπως επιθυμούσε. «Τους χρήστες δεν τους νοιάζει πόσων ετών είσαι, τους ενδιαφέρει η εξέλιξη. Δεν είχα ομάδα, δεν έβρισκα άτομα που να μπορώ να συνεργαστώ όπως ήθελα. Δεν μπορούσα να συντηρήσω το εγχείρημα, επί μέρες έτρωγα ψωμί και μακαρόνια μόνο» δηλώνει χαρακτηριστικά αντιλαμβανόμενος ότι η απαισιοδοξία είναι εκείνη που πατά το φρένο για επιχειρηματίες σε μια μνημονιακή Ελλάδα.
