Η κοινή λογική υπαγορεύει πως ένα διαμέρισμα 54 τετραγωνικών μέτρων του 1972, ακόμα και εάν βρίσκεται σε άθλια κατάσταση, δεν μπορεί να πωλήθηκε έναντι 20 ευρώ.
Τα στοιχεία τα οποία ενσωματώνονται όμως στο Μητρώο Μεταβιβάσεων Αξιών Ακινήτων της Γενικής Γραμματείας Πληροφορικών Συστημάτων δείχνουν ότι στις 28 Φεβρουαρίου 2017 συντάχθηκε συμβόλαιο για τη μεταβίβαση του συγκεκριμένου ακινήτου, το οποίο βρίσκεται στο έβδομο δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Αθηναίων (Αμπελόκηποι), έναντι 20 ευρώ, όταν η τιμή ζώνης στη συγκεκριμένη περιοχή είναι 1.450 ευρώ ανά τετραγωνικό.
Δεν είναι το μοναδικό συμβόλαιο που μοιάζει εξωπραγματικό. Στο Μητρώο βρίσκει κανείς πώληση θέσης στάθμευσης στο Γκύζη (το συμβόλαιο έγινε στις 21 Μαρτίου) 10 τετραγωνικών μέτρων έναντι 945 ευρώ, σπίτι στην Καισαριανή 47 τετραγωνικών του 1972 το οποίο πωλήθηκε έναντι 5.000 ευρώ, αλλά και κατοικία στη Γλυφάδα 106,47 τετραγωνικών μέτρων του 1989 με συμβόλαιο πώλησης 30.000 ευρώ, όταν η αντικειμενική αξία είναι 154.381 ευρώ.
ΤΙ ΔΕΙΧΝΕΙ. Η Γενική Γραμματεία Πληροφορικών Συστημάτων «ανέβασε» χθες στην ιστοσελίδα της (www.gsis.gr) το Μητρώο Αξιών Μεταβιβάσεων Ακινήτων, σημειώνοντας πως «είναι ένα χρήσιμο εργαλείο, το οποίο δίνει τη δυνατότητα σε όλους τους ενδιαφερομένους (πολίτες, επαγγελματίες, φορείς κ.λπ.) να παρακολουθούν τη διαμόρφωση της αγοράς ακινήτων». Αρμόδιες πηγές του υπουργείου Οικονομικών διευκρίνιζαν χθες ότι τα στοιχεία του Μητρώου στηρίχθηκαν σε ένα δείγμα πραγματικών τιμών ώστε να δοκιμαστεί η λειτουργικότητα μιας εφαρμογής πληροφοριακού και στατιστικού χαρακτήρα.
Σύμφωνα με συμβολαιογράφους, τα στοιχεία βασίζονται σε συμβόλαια τα οποία συντάχθηκαν από τις αρχές του 2017 έως σήμερα. Οπως εξηγούν μάλιστα, κατά την έκδοση του πιστοποιητικού ΕΝΦΙΑ από τους συμβολαιογράφους, προκειμένου να γίνει οποιαδήποτε μεταβίβαση ακινήτων, όλα τα στοιχεία του συμβολαίου με ένα σύστημα «by pass», όπως το χαρακτηρίζουν, αποθηκεύονται από τη ΓΓΠΣ και ενσωματώνονται στη συνέχεια στο Μητρώο.
Κάπως έτσι, προκύπτουν από τη μία «σκοτωμένες» τιμές αγοραπωλησίας ακινήτων και από την άλλη ενδείξεις αποτύπωσης πλασματικών τιμών στα συμβόλαια, προκειμένου να υπάρξει διαχείριση του πόθεν έσχες και των τεκμηρίων.
Από την 1η Ιανουαρίου 2014, τεκμήρια και πόθεν έσχες υπολογίζονται με βάση την τιμή πώλησης, η οποία αναγράφεται στα συμβόλαια, και όχι με την αντικειμενική αξία, η οποία συνεχίζει να αποτελεί τη βάση υπολογισμού για τον φόρο μεταβίβασης ακινήτων.
«Είναι κοινό μυστικό ότι το 90% των μεταβιβάσεων γίνεται με μετρητά και στα συμβόλαια αποτυπώνεται ένα συμβολικό ποσό» αναφέρει παράγοντας της αγοράς ακινήτων, αναδεικνύοντας μία ακόμα στρέβλωση. Η ίδια πηγή επισημαίνει πάντως πως πολλά από τα φαινομενικά εξωφρενικά χαμηλά συμβόλαια είναι πραγματικά και αντικατοπτρίζουν την ανάγκη των πρώην ιδιοκτητών τους να τα ξεφορτωθούν όσο όσο προκειμένου να γλιτώσουν από τους φόρους και να καλύψουν ανάγκες διαβίωσης.
Η βάση δεδομένων της ΓΓΠΣ θα μπορούσε να αποτελέσει μια «μαγιά» για την επιδιωκόμενη μετάβαση στο νέο σύστημα προσδιορισμού της αξίας των ακινήτων, το οποίο, σύμφωνα με το Μνημόνιο, θα πρέπει να διαδεχθεί το σημερινό στρεβλό σύστημα των αντικειμενικών έως το τέλος του 2017. Η ειδική επιτροπή η οποία έχει συσταθεί στο υπουργείο Οικονομικών συζητά μήνες τώρα και συνεχίζει να προσπαθεί να βγάλει άκρη.
Αρμόδιο στέλεχος εμφανίζεται τουλάχιστον επιφυλακτικό για το εάν θα βγει λευκός καπνός στο εγχείρημα. Η αντικατάσταση των αντικειμενικών αξιών από αγοραίες άγεται και φέρεται ως μνημονιακή υποχρέωση τα τελευταία τρία χρόνια και έπειτα από διαρκείς παρατάσεις της προθεσμίας το νέο ορόσημο έχει τεθεί για τον Δεκέμβριο του 2017.
«Δεν μπορείς να βασιστείς στα συμβόλαια» αναφέρει η ίδια πηγή επισημαίνοντας ότι «ακόμα και αν κόψεις το 25% των ακραία χαμηλών ή ακραία υψηλών τιμών και επιχειρήσεις να βγάλεις μέσο όρο με βάση τα ενδιάμεσα στοιχεία, και πάλι υπάρχει ο κίνδυνος να οδηγηθείς σε λάθος συμπεράσματα». Παράλληλα, η αγορά είναι τόσο ρηχή με περιορισμένο αριθμό συμβολαίων και οι ενδείξεις είναι παραπάνω από ισχυρές για σημαντικό ποσοστό συμβολαίων εικονικών τιμημάτων μεταβίβασης.
Για μία ακόμα φορά το εγχείρημα προσαρμογής των αντικειμενικών αξιών ακινήτων στην πραγματικότητα βρίσκεται στον αέρα. Αυτή τη φορά όμως στην ειδική επιτροπή μετέχουν και εμπειρογνώμονες των δανειστών, οι οποίοι εκλήθησαν από το υπουργείο Οικονομικών να συνδράμουν με τεχνική βοήθεια.
«Ας αναλάβουν και αυτοί τις ευθύνες τους» αναφέρει πηγή του υπουργείου Οικονομικών, αναγνωρίζοντας τον κίνδυνο, αν οι αντικειμενικές αξίες διαγράψουν ελεύθερη πτώση, να χρειαστεί τεράστια προσαρμογή των συντελεστών του ΕΝΦΙΑ. Το Μνημόνιο προβλέπει ότι, ακόμα και εάν προσαρμοστούν οι τιμές ζώνης, ο ΕΝΦΙΑ θα πρέπει να συνεχίσει να βεβαιώνει, βρέξει – χιονίσει, τα επόμενα χρόνια 3,3 δισ. ευρώ ώστε να μπαίνουν κάθε χρόνο στα ταμεία του υπουργείου Οικονομικών 2,650 δισ. ευρώ.
