Τα εν οίκω μη εν δήμω έλεγαν οι αρχαίοι Ελληνες για να προστατεύσουν την ιδιωτική τους ζωή.
Η ύπαρξη μιας ιδιωτικής σφαίρας, απρόσβλητης και αναπαλλοτρίωτης από οποιαδήποτε επέμβαση κρατικής ή άλλης εξουσίας, αποτελεί ένα από τα συστατικά στοιχεία του σκληρού πυρήνα της ελευθερίας του ατόμου. Η αξίωση του ατόμου για τον σεβασμό της ιδιωτικής του ζωής κατοχυρώθηκε από τα κείμενα της Αμερικανικής Επανάστασης του 1776, και της Γαλλικής Επανάστασης του 1789. Αλλά και από την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, την Ευρωπαϊκή Σύμβαση της Ρώμης και τα περισσότερα εθνικά Συντάγματα.
Η παγκοσμιοποίηση και η ανάπτυξη της τεχνολογίας έχουν φέρει αλλαγές που θέτουν σε κίνδυνο το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή. Εχουν καταστήσει τον ιδιωτικό βίο έρμαιο, όχι μόνον του κράτους αλλά και ανεξέλεγκτων ιδιωτικών συμφερόντων που με διαφορετικά προσχήματα και στόχους παραβιάζουν το άβατο του ιδιωτικού χώρου του ατόμου. Η απώλεια της ιδιωτικότητας του ατόμου καθιστά τον πολίτη ευάλωτο και αλλοιώνει την ίδια του την ταυτότητα.
Η σύγχρονη τεχνολογία επιτρέπει πλέον την αλίευση ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων, τη σύγκριση, την κατηγοριοποίηση και την αποθήκευσή τους σε ιδιωτικές τράπεζες δεδομένων. Στοιχεία που αφορούν την επαγγελματική και κοινωνική ζωή του πολίτη. Μέχρι στοιχεία που αφορούν γενετικά, βιομετρικά και ιατρικά δεδομένα. Η επεξεργασία αυτών των στοιχείων, χωρίς τη συναίνεση των πολιτών, γίνεται είτε για οικονομική είτε για πολιτική εκμετάλλευση.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της χρήσης τέτοιων δεδομένων από την καμπάνια του Τραμπ στις τελευταίες αμερικανικές εκλογές. Το επιτελείο του Τραμπ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεκατριάμισι εκατομμύρια ψηφοφόροι σε δεκαέξι συγκεκριμένες πολιτείες ήταν κρίσιμοι για τη συγκέντρωση των 270 εκλεκτόρων που χρειαζόταν ο Τραμπ για να πάρει τη νίκη. Μια εταιρεία, η Cambridge Analytica, συνέλεξε μέσω facebook πληροφορίες, που τις συνταίριαξε με καταναλωτικές πληροφορίες από άλλες εταιρείες. Τα στοιχεία αυτής της εταιρείας συνδυάστηκαν με την τράπεζα στοιχείων της Voter Vault, της εταιρείας που χρησιμοποιούσε το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, αλλά και της Prodject Alamo, μιας τράπεζας δεδομένων που έφτιαξε ο Τραμπ. Με τα στοιχεία αυτά κατασκεύασαν αλγόριθμους που μπορούσαν να ταυτοποιήσουν το ψυχολογικό προφίλ κάθε αμερικανού ψηφοφόρου. Στη συνέχεια δημιούργησαν πολιτικά μηνύματα που απευθύνονταν στα συναισθήματα του καθενός.
Η συνέχεια είναι γνωστή. Η Κλίντον μπορεί να κέρδισε τη πλειοψηφία των ψηφοφόρων, αλλά ο Τραμπ είχε κερδίσει τους ψηφοφόρους σε κρίσιμες πολιτείες για να γίνει πρόεδρος των ΗΠΑ.
Η παραβίαση των προσωπικών δεδομένων και η εκμετάλλευση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης καθιστά την πολιτική, εκλογική αλλά και καταναλωτική συμπεριφορά των πολιτών προβλέψιμη και χειραγωγήσιμη. Με τον τρόπο αυτό δεν παραβιάζονται μόνο τα προσωπικά δεδομένα και το δικαίωμα της ιδιωτικής ζωής, αλλά φαλκιδεύεται και η ίδια η δημοκρατία.
Ο Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος είναι καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής και πρώην υπουργός
