Αύριο συμπληρώνονται 10 χρόνια από την καταστροφική πυρκαγιά της Πάρνηθας που έκαψε συνολικά 48.744 στρέμματα γης, εκ των οποίων περίπου 36.338 στρέμματα αποτελούν τμήμα του εθνικού δρυμού Πάρνηθας.
Οι μεγάλες φονικές φωτιές στην Πορτογαλία και στην Ισπανία ξυπνούν μνήμες από το 2007. Ηταν μεσημέρι της 28ης Ιουνίου 2007, στο τέλος ενός ιδιαίτερα έντονου και πολυήμερου καύσωνα στην Αθήνα. Η φωτιά εκδηλώθηκε στα Δερβενοχώρια Αττικής και εξαπλώθηκε γρήγορα στα δυτικά του βουνού, περνώντας στον εθνικό δρυμό. Η πύρινη λαίλαπα που κατέκαψε δεκάδες χιλιάδες στρέμματα καλύπτοντας περίπου 15 χιλιόμετρα άφησε πίσω της ανείπωτη καταστροφή που συγκλόνισε ολόκληρη τη χώρα. Η φωτιά έσβησε αρκετές ημέρες μετά όταν οι πυροσβεστικές δυνάμεις εξαφάνισαν και τις τελευταίες αναζωπυρώσεις.
Υπενθυμίζεται ότι από τη συνολική καμένη έκταση, 27.200 στρέμματα βρίσκονται εντός των ορίων της περιοχής Natura 2000 στην Πάρνηθα, που έχει έκταση περίπου 149.000 στρέμματα. Αυτό σημαίνει ότι στη μεγάλη φωτιά του Ιουνίου 2007 κάηκε περίπου το 18% της Natura 2000 στην Πάρνηθα. Αλλωστε και το 62% του περίφημου ελατοδάσους της Πάρνηθας ήταν μέσα στην περιοχή που τυλίχτηκε στις φλόγες και καταστράφηκε.
Το οικοσύστημα της Πάρνηθας επηρεάστηκε σοβαρά από την πυρκαγιά. Φορείς και εθελοντικές οργανώσεις μιλούν για το τι έχει γίνει αυτά τα χρόνια και για τα νέα δεδομένα. Μάλιστα χθες η οργάνωση WWF Ελλάς, σε συνεργασία με τον Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας, το Δασαρχείο Πάρνηθας και τη Διεύθυνση Αναδασώσεων Αττικής πραγματοποίησε συμβολικό οδοιπορικό σε περιοχές του εθνικού δρυμού που έπληξε η πυρκαγιά.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας Κωνσταντίνο Δημόπουλο, η πρώτη σημαντική κίνηση που έπρεπε να γίνει αμέσως μετά την καταστροφική πυρκαγιά ήταν η συγκράτηση του εδάφους με κορμοδέματα και φράγματα. Σημειώνεται ότι συνολικά 1.913 χλμ. αντιδιαβρωτικών έργων υλοποιήθηκαν, αποτρέποντας την επιταχυνόμενη διάβρωση του εδάφους και βοηθώντας στη συγκράτηση του επιφανειακού εδάφους, την αποφυγή πλημμυρών, τη συγκράτηση και διήθηση των νερών της βροχής και την προστασία των καμένων εκτάσεων από περαιτέρω υποβάθμιση. Παράλληλα, κατασκευάστηκαν αντιπλημμυρικά έργα με 43 λιθοπλήρωτα συρματοκιβώτια (σαρζανέτ) και 5.960 ξυλοφράγματα. Το συνολικό κόστος των αντιδιαβρωτικών έργων διαμορφώθηκε σε περίπου 10 εκατ. ευρώ.
Το στοίχημα που κερδήθηκε
«Υστερα από μια μεγάλη πυρκαγιά όπως αυτή της Πάρνηθας, το στοίχημα είναι η συγκράτηση του εδάφους. Και αυτό το στοίχημα εδώ κερδήθηκε γιατί οι φορείς ήταν έμπειροι. Η επιτυχία φάνηκε και από τη μη εμφάνιση πλημμυρικών φαινομένων στις περιοχές κάτω από την Πάρνηθα. Η δεύτερη μάχη είναι αυτή της αναδάσωσης της ελάτης» λέει ο Ηλίας Τζηρίτης, συντονιστής τοπικών δράσεων του WWF Ελλάς.
Η χαλέπιος πεύκη, είδος που αναγεννάται μετά τη φωτιά και αναπτύσσεται μέχρι 700 υψόμετρο, τώρα πια υπάρχει παντού λένε οι ειδικοί, ακόμη και σε 1.200 υψόμετρο, όπου πριν υπήρχαν έλατα. «Η ελάτη δεν έχει δημιουργήσει άμυνες κατά της φωτιάς. Οπως δηλαδή έχει η χαλέπιος πεύκη, η οποία συγκρατεί μονίμως κλειστές κουκουνάρες και όταν περάσει η φωτιά, με τη θερμοκρασία ανοίγουν και διασκορπίζονται εκατομμύρια σπόροι, οι οποίοι έχουν τη φυτρωτικότητά τους και δημιουργούν πάλι το δάσος που υπήρχε. Παράλληλα, η κλιματική αλλαγή δημιουργεί τις συνθήκες ώστε να αρχίσει ο εποικισμός της Πάρνηθας από χαλέπιο πεύκη. Θα πει κανείς μετατρέπουμε το ελατοδάσος σε πευκοδάσος; Δεν το κάνουμε εμείς, η ίδια η φύση το κάνει. Εχουμε τεράστια αλλαγή στην πανίδα μετά τη φωτιά» τονίζει ο δασάρχης Πάρνηθας Γιώργος Ζαρείφης.
Θα γίνει, άραγε, το ελατοδάσος της Πάρνηθας όπως ήταν; Οπως υπογραμμίζουν οι επιστήμονες, σίγουρα θα πάρει πολλά χρόνια μέχρι να δούμε την αναγέννησή του. «Η δική μου γενιά δεν νομίζω ότι θα προλάβει να δει την αναγέννηση του ελατοδάσους, η οποία θα γίνει σε τουλάχιστον 50 χρόνια» λέει ο διευθυντής Αναδασώσεων Αττικής Παναγιώτης Σάσσαλος.
Μέχρι σήμερα, έχουν αναδασωθεί 4.567 στρέμματα με 196.654 φυτάρια κεφαλληνιακής ελάτης, 193.000 φυτάρια μαύρης πεύκης και 800 φυτάρια χνοώδους δρυός. Το συνολικό κόστος αυτών των αναδασωτικών επεμβάσεων και των εργασιών φυτωρίου απαίτησε τη δαπάνη περίπου τεσσάρων εκατ. ευρώ.
«Σε πρώτη φάση βάλαμε τη μαύρη πεύκη σαν προδάσος, προκειμένου να δημιουργήσουμε το κατάλληλο έδαφος για το σκιόφιλο είδος που είναι η ελάτη ώστε να μπορεί να αναπτυχθεί. Υπάρχει βέβαια και η φυσική αναγέννηση, η οποία βοηθά το οικοσύστημα και περιμένουμε τα αποτελέσματά της» συμπληρώνει ο Παναγιώτης Σάσσαλος.
