Η φωτιά στην αρχαία Ρώμη του 2ου αι. μ.Χ. φούντωσε σε χρόνο μηδέν. Ο σκύλος δεν πρόλαβε να σηκωθεί καν από τη θέση του. Εμεινε κουλουριασμένος δίπλα στην πόρτα έχοντας στο πλευρό του το κουτάβι του (ή μήπως μια γάτα;). Και θα περίμενε κάποιος στο πέρασμά της να μην αφήσει όρθιο τίποτα. Αντιθέτως όμως έγινε αιτία ένα ξύλινο σπίτι να απανθρακωθεί, να πετρώσει και να αντέξει ώστε η αρχαιολογική σκαπάνη να το εντοπίσει στα έγκατα της Αιώνιας Πόλης ύστερα από 18 αιώνες, αφήνοντας έκπληκτους τους αρχαιολόγους. Κι όχι χωρίς λόγο καθώς είναι η πρώτη ξύλινη ανέπαφη κατασκευή που φέρνουν στο φως, η κατάσταση της οποίας θυμίζει κατά πολύ εκείνη των επαύλεων της Πομπηίας που θάφτηκαν κάτω από τη λάβα του Βεζούβιου το 79 μ.Χ.
Το εντυπωσιακά σωζόμενο κτίριο χρονολογείται μεταξύ 2ου και 3ου αι. μ.Χ. μέσα σε ένα φρέαρ διαμέτρου 8 μ. και βάθους 14 μ. –εκ των οποίων έχουν ερευνηθεί ήδη τα 10 μ. –που διανοίχτηκε για τις ανάγκες της νέας σήραγγας της γραμμής C του μετρό.
Το πρώτο εύρημα που προκάλεσε το ενδιαφέρον των αρχαιολόγων ήταν το απανθρακωμένο ξύλινο δάπεδο του χώρου, που αποκαλύφθηκε πριν από έναν μήνα. Σε ανώτερες στρώσεις βρέθηκαν μεγάλα τμήματα του ασπρόμαυρου ψηφιδωτού δαπέδου, το οποίο κοσμούσε τον άνω όροφο του κτιρίου με παραστάσεις καρδιόσχημων φύλλων και κυμάτων, μαζί με θραύσματα των τοιχογραφιών που κάλυπταν τους τοίχους και την οροφή.
Κι ενώ το κτίριο και ιδιαιτέρως τα σωζόμενα ξύλινα δοκάρια δίνουν ήδη πολύτιμες πληροφορίες στους ειδικούς σχετικά με τις οικοδομικές γνώσεις της εποχής, πλούσιες είναι και οι πληροφορίες που προκύπτουν για τις τεχνικές γνώσεις των επιπλοποιών και την ξυλεία που χρησιμοποιούσαν, αφού διασώθηκαν ένα μεγάλο ορθογώνιο τραπέζι, ένα πόδι από τραπεζάκι ή σκαμνί, ένα πιο στιβαρό που προέρχεται μάλλον από τη βάση ενός ερμαρίου, ένα μέρος χαμηλού κιγκλιδώματος αλλά και θραύσματα του πλαισίου ενός παραθύρου. Ευρήματα πολύτιμα καθώς το ξύλο είναι ιδιαιτέρως φθαρτό και σπανίως δημιουργούνται συνθήκες που επιτρέπουν να φτάσει ώς τις μέρες μας.
ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ ΣΕΙΣΜΟΥ. Την ώρα που τα βλέμματα των ειδικών ωστόσο είχαν στραφεί στους τοίχους του ισογείου, οι οποίοι είχαν καταρρεύσει από τη φωτιά, κι εξέταζαν τις τοιχογραφίες με το λευκό φόντο και τα φανταστικά μοτίβα, εντόπισαν τον σκελετό ενός σκύλου ξαπλωμένου μπροστά από μια πόρτα. Ολα δείχνουν ότι εγκλωβίστηκε όταν το κτίριο κατέρρευσε εξαιτίας της πυρκαγιάς, η οποία ενδέχεται να είναι συνέπεια σεισμικής δόνησης. Κοντά του βρέθηκε ένας δεύτερος μικρότερος σκελετός, την ταυτότητα του οποίου αναμένεται να διευκρινίσουν οι ειδικοί καθώς ενδέχεται να ανήκε είτε σε κουτάβι είτε σε γάτα.
Η διένεξη για την ταυτότητα του μικρού ζώου δεν είναι και η μοναδική στη συγκεκριμένη ανασκαφή, καθώς δεν συγκλίνουν προς το παρόν οι απόψεις σχετικά με τη χρήση του κτιρίου. Μια μερίδα εκτιμά ότι πρόκειται για τμήμα παρακείμενης στρατιωτικής εγκατάστασης, η οποία έχει βρεθεί στην περιοχή, ενώ άλλη άποψη κάνει λόγο για έπαυλη, ανάλογη αυτών που βρίσκονται στην αριστοκρατική γειτονιά του Καίλιου Λόφου, στην ευρύτερη περιοχή της ανασκαφής.