Ο αρχισυντάκτης και αρθρογράφος της κεντροαριστερής τουρκικής εφημερίδας «Τζουμχουριέτ» Τζαν Ντουντάρ βρέθηκε πέρυσι στο στόχαστρο της κυβέρνησης Ερντογάν και φυλακίστηκε με την κατηγορία της κατασκοπείας. Το βιβλίο αποτελεί μια αυτοβιογραφική αφήγηση της περιπέτειάς του, μια κραυγή προς την ελευθερία.

Οποιος θεωρεί τη δημοκρατία δεδομένη, κάνει πολύ μεγάλο λάθος. Για να διατηρηθεί, χρειάζεται καθημερινά εμβάθυνση, προστασία και ταυτόχρονα επαναπροσδιορισμός των βασικών συλλογικών κανόνων. Οπως για παράδειγμα το δικαίωμα στην ελευθερία του λόγου. «Το δημόσιο συμφέρον ορίζει το όριο», και μόνον αυτό, για το μέχρι πού θα φτάσει η δημοσιογραφική αποκάλυψη, λέει με αποφασιστικότητα ο Τζαν Ντουντάρ στον εισαγγελέα. Αρχισυντάκτης έως πέρυσι το καλοκαίρι στην «Τζουμχουριέτ», έμβλημα της αντιπολίτευσης και του προοδευτικού διαλόγου, βρέθηκε να αντιμετωπίζει το μένος της κυβέρνησης και του ίδιου του Ερντογάν προσωπικά. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, λίγο έλειψε να χάσει τη ζωή του έξω από το δικαστήριο, από τις σφαίρες ενός μαινόμενου δολοφόνου. Στην Ελλάδα έγινε ευρύτερα γνωστός από τα άρθρα του στην εφημερίδα «Μιλιέτ», όταν εξηγούσε τους λόγους που οδήγησαν στην εξέγερση στο πάρκο Γκεζί, αλλά και για τις εξελίξεις στην Αίγυπτο. Τότε απολύθηκε εξαιτίας των ανεπιθύμητων αναλύσεών του.

Ολα ξεκινούν κατά τα τέλη Μαΐου του 2015. Μια έκτακτη σύσκεψη λαμβάνει χώρα στα γραφεία της «Τζουμχουριέτ». Μπροστά στους έμπειρους συντάκτες μια εικόνα: ένα φορτηγό της ΜΙΤ (Εθνική Οργάνωση Πληροφοριών) είναι σταματημένο από χωροφύλακες, οι οποίοι κατεβάζουν τους πράκτορες από το βαν και διενεργούν έρευνα. Φανερώνονται μερικά κιβώτια με φάρμακα τοποθετημένα με τέτοιο τρόπο, ώστε να κρύβουν το πραγματικό φορτίο που είναι βαρύς οπλισμός και πυρομαχικά. Ενα τυχαίο γεγονός έρχεται να αποκαλύψει σιγά σιγά μια εντελώς αμφιλεγόμενη πράξη και έναν επερχόμενο πολιτικό σεισμό. Εκείνη την εποχή πλήθαιναν οι ισχυρισμοί και οι διαρροές ότι η κυβέρνηση βοηθούσε κρυφά τους μαχητές του Ισλαμικού Κράτους. Το Ιρανγκέιτ της Τουρκίας. Η εφημερίδα και ο ίδιος ο Τζαν Ντουντάρ, που υπογράφει στην πρώτη σελίδα, κυνηγούσαν καιρό το θέμα. Το βίντεο, που περιήλθε στα χέρια του δημοσιογράφου από βουλευτή της Αριστεράς, δίνει τις αποδείξεις. Μπορεί δηλαδή η ΜΙΤ να στέλνει όπλα παράνομα στη Συρία; Ολες οι ενδείξεις και οι έρευνες τείνουν προς αυτή την κατεύθυνση. Σκάνδαλο πρώτου μεγέθους, λίγο πριν από τις εκλογές.

Η κυβέρνηση όχι μόνο δεν αρνήθηκε την ύπαρξη των όπλων, αλλά κατηγόρησε τον Ντουντάρ ότι έχει υποκλέψει κρατικά μυστικά και άρα είναι κατάσκοπος. Μια τραγική εξέλιξη για τον δημοσιογράφο, που επέφερε όχι μόνο τη φυλάκιση, αλλά και τη δημόσια διαπόμπευση. Ουδείς φανταζόταν πραγματικά ότι οι απειλές θα πραγματοποιούνταν. Ομως ύστερα από μια σύντομη δίκη-παρωδία ο δημοσιογράφος κατέληξε απομονωμένος στις φυλακές της Σηλυβρίας.

Οι εχθροί του προέδρου

Αμέσως σηκώθηκε θύελλα διαμαρτυριών. Ανθρωποι των γραμμάτων, συνάδελφοί του, κόμματα και οργανώσεις προσέτρεξαν για να υποστηρίξουν την απελευθέρωσή του. Μάταια όμως. Οσοι βαφτίζονται εχθροί του προέδρου, είναι ταυτόχρονα και εχθροί της χώρας. Αυτού του είδους η ηγεμονική ταύτιση δίνει υπερφυσικό προσωπείο στον εκάστοτε ηγέτη-πατέρα και έχει καλλιεργηθεί εδώ και πολλές δεκαετίες. Η καθεστωτική μανία για έλεγχο της δημόσιας ζωής είναι μια πρώτης τάξεως ψευδαίσθηση της απόλυτης εξουσίας.

Στη φυλακή ο Ντουντάρ περνά όλα τα στάδια του εγκλεισμού. Από την ελπίδα, στην απόγνωση. Δεν πτοείται όμως και αρχίζει να γράφει τις εμπειρίες του. Διαθέτει μάλιστα και μπόλικο μαύρο χιούμορ. Η απόφασή του να παραδοθεί ουσιαστικά, πόρρω απέχει από μια φτηνή εντυπωσιοθηρία. Αντίθετα, διαπνέεται από τη διατράνωση της ζωής μπροστά στη μέγγενη του επιβεβλημένου αργού θανάτου. Ο ιδεαλισμός του δημοσιογράφου εδράζεται στο ότι απαγορεύει στο μικρόβιο της αυτολογοκρισίας να εισέλθει εντός του. Του δόθηκε το περιθώριο να κάνει τα στραβά μάτια. Ομως δεν αποδείχθηκε φυγόπονος ούτε ψοφοδεής. Το κοινό οφείλει να μάθει κι έπειτα ας κρίνει. Η κράτηση είναι η έμπρακτη απεύθυνση προς την απόδοση ευθυνών. Μια έννοια που τρομοκρατεί όλα τα συγκεντρωτικά σχήματα εξουσίας. Γι’ αυτό και ο Ντουντάρ μνημονεύει το βιβλίο του Βίκτορ Ε. Φρανκλ «Το νόημα της ζωής» (μετάφραση Γιώργος – Ικαρος Μπαμπασάκης, εκδόσεις Ψυχογιός) που αφηγείται πώς οι κρατούμενοι στα στρατόπεδα συγκέντρωσης αντιστάθηκαν στην αίσθηση απουσίας νοήματος, παραθέτοντας το εξής νιτσεϊκό απόφθεγμα: «Αυτοί που έχουν ένα “γιατί” για να ζουν, μπορούν ν’ αντέξουν σχεδόν οποιοδήποτε “πώς”». Μια εκ βαθέων μαρτυρία που αντιπαλεύει την ποινικοποίηση της δημοσιογραφικής έρευνας και κυρίως καταδεικνύει τον εφιάλτη του εγκλωβισμού της ανθρώπινης ζωής σε μια ομιχλώδη και διαρκή σκευωρία.

Can Dundar

Μας συνέλαβαν!

Mτφ. Μιχάλης Μακρόπουλος

Εκδ. Κριτική, 2017, σελ. 328

Τιμή: 16 ευρώ

Τελευταία Νέα