Πώς να τον χωρέσεις τώρα αυτόν στο γνωστό καλούπι; Πώς να του πεις ότι προκαλεί κοινωνική ένταση για την εξυπηρέτηση ιδιωτικών συμφερόντων; Πώς να τον καταγγείλεις ότι έχει πρόβλημα στρατηγικής και κινείται στα όρια της προβοκάτσιας;
Τρεις ουσιαστικές παρατηρήσεις έκανε ο Κλάους Ρέγκλινγκ στην ομιλία που εκφώνησε χθες στο συνέδριο του «Εκόνομιστ». Πρώτον, η Ελλάδα είχε βγει στις αγορές και το 2014 αλλά ακολούθησε η ατυχής αναστροφή των μεταρρυθμίσεων που καθυστέρησε την ανάκαμψη και κόστισε πολλά δισεκατομμύρια. Δεύτερον, η δεύτερη αξιολόγηση ολοκληρώθηκε πολύ μετά το προγραμματισμένο. Τρίτον, η έξοδος στις αγορές είναι εφικτή πριν από το τέλος του προγράμματος αρκεί να εφαρμοστούν οι μεταρρυθμίσεις και να μην αμφισβητείται η ιδιοκτησία του προγράμματος. Ο,τι υποστηρίζει, δηλαδή, λίγο πολύ και η αντιπολίτευση.
Το μόνο που δεν έκανε ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας είναι να κατονομάσει τους ενόχους. Θα ήταν άκομψο, καθώς βρισκόταν επί ελληνικού εδάφους. Μιλώντας, αντίθετα, πριν από δύο μήνες στην Ουάσιγκτον, ήταν σαφής: μετά τις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015, είπε, Τσίπρας και Βαρουφάκης πήγαιναν για έξι μήνες τη χώρα σε λάθος κατεύθυνση. Και την οδήγησαν στο χείλος του γκρεμού.
Πόσο στοίχισαν στην ελληνική οικονομία οι τσαμπουκάδες, οι κόκκινες γραμμές και οι τυχοδιωκτισμοί εκείνης της περιόδου; Σε συνέντευξη που έδωσε πέρυσι στον Σκάι, ο Ρέγκλινγκ είχε ανεβάσει το κόστος της ένδοξης διαπραγμάτευσης στα 100 δισεκατομμύρια, μεγαλύτερο δηλαδή κι από τις εκτιμήσεις της Τραπέζης της Ελλάδος. Είχε δεχθεί μάλιστα τότε κριτική από τον Γιώργο Χουλιαράκη, που είχε χαρακτηρίσει τον υπολογισμό του «επιστημονικά αδόκιμο». Χθες, ο γερμανός οικονομολόγος επανέλαβε την εκτίμησή του. Αλλά τώρα ο Χουλιαράκης βρίσκεται σε άλλο μήκος κύματος: ομολογεί την αναγκαιότητα ιδιοκτησίας του προγράμματος και αποκαλύπτει ότι στην κυβέρνηση όλοι ήξεραν πως τα μέτρα για το χρέος θα δίνονταν προς το τέλος του προγράμματος…
Είναι χρήσιμο να τα θυμόμαστε όλα αυτά μέρες που είναι, δύο χρόνια μετά την επιβολή των capital controls και με την κυβέρνηση να παρουσιάζει δύο πρόσωπα: πλήρως πειθαρχημένη στο εξωτερικό και πλήρως αφηνιασμένη στο εσωτερικό. Είναι χρήσιμο, όχι για να δρομολογηθεί η εκδίκηση, αλλά για να διαφυλαχθεί η μνήμη, που είναι απαραίτητη για την υγεία μιας κοινωνίας.
Ο επικεφαλής του ESM έκανε στη διάρκεια της επίσκεψής του και μια άλλη άκρως συμβολική κίνηση: επισκέφθηκε τον Λουκά Παπαδήμο στο νοσοκομείο όπου εξακολουθεί να νοσηλεύεται μετά την τρομοκρατική επίθεση που δέχθηκε. Τον γνωρίζει βέβαια από παλιά, συνεργάστηκε για είκοσι χρόνια μαζί του, τον συμπαθεί και τον εκτιμά. Ηθελε όμως και να δείξει ότι οι ένοχοι για την κρίση και την παρακμή δεν είναι μόνο αυτοί που έφαγαν λεφτά. Είναι κι εκείνοι που λύνουν τους λογαριασμούς τους με τα κουμπούρια και τις βόμβες. Οπως φυσικά και όσοι τους ανέχονται.
