Quo Vadis Albania?

Θα έπρεπε να έχει κανείς γνώση της σύντομης ομιλίας του τελευταίου κομμουνιστή ηγέτη της Αλβανίας Ραμίζ Αλία το έτος 1990 στην τελευταία μυστική σύσκεψη της Κεντρικής Επιτροπής του Κόμματος, σύμφωνα με την οποία ο σοσιαλισμός απέτυχε και θα επέστρεφαν στον καπιταλισμό και γι’ αυτό θα έπρεπε να φροντίσουν να είναι αυτοί οι νέοι καπιταλιστές της Αλβανίας, για να κατανοήσει τι συμβαίνει σήμερα σε αυτή τη χώρα.

Η πτώση της δικτατορίας, παρά τον ενθουσιασμό του αλβανικού λαού, παρά το γκρέμισμα του ανδριάντα του Εμβέρ Χότζα, έγινε σχετικά ομαλά. Ο ηγέτης του νεοσύστατου Δημοκρατικού Κόμματος Σαλί Μπερίσα, στις πραγματικά ελεύθερες εκλογές, πήρε το 70% των ψήφων. Τον καταψήφισαν μόνο οι συνένοχοι του παλιού καθεστώτος που φοβούνταν την εκδίκηση.

Ο Μπερίσα αν και πρώην κομμουνιστής, πόνταρε στο παιχνίδι της εκδίκησης και έχασε. Το παλιό κόμμα, τα μέλη του οποίου νύχτωσαν μια μέρα κομμουνιστές και ξημέρωσαν σοσιαλιστές, είχε τεράστια πείρα στην άσκηση της εξουσίας. Είχε στη διάθεσή του ολόκληρη την κρατική υποδομή και τις δυνάμεις καταστολής και έναν ενοχοποιημένο λαό, τόσο που το 1997 προκάλεσε εμφύλιο για να ξαναπάρει την εξουσία, αν και δεν πέτυχε. Ενώ το Δημοκρατικό Κόμμα είχε πλαισιωθεί εκτός από μια ομάδα διανοουμένων, από τους κατατρεγμένους του παλιού καθεστώτος, στην πλειονότητά τους αχρηστευμένους από τις πολυετείς φυλακίσεις, τις εξορίες και τους διωγμούς, αλλά και από πάσης φύσεως οπορτουνιστές που έψαχναν να μεταπηδήσουν για δικό τους προσωπικό συμφέρον. Επιπλέον το παλιό καθεστώς έχοντας προνοήσει για το ενδεχόμενο μιας τέτοιας καθεστωτικής αλλαγής, είχε φροντίσει να αμαυρώσει την ηθική εικόνα της πλειοψηφίας των εχθρών του, ως μυστικών συνεργατών του καθεστώτος. Ετσι το Σοσιαλιστικό Κόμμα έμεινε στο προσκήνιο ως κόμμα είτε εξουσίας είτε αξιωματικής αντιπολίτευσης. Η Αλβανία είναι η μοναδική χώρα του πρώην ανατολικού μπλοκ που δεν καταδίκασε κανέναν υπεύθυνο για τα δεινά που προκάλεσε η δικτατορία στον αλβανικό λαό, που δεν αποζημίωσε τα θύματά της (και πού να βρεθούν χρήματα για τόσα πολλά θύματα από μια φτωχή χώρα!).

Σήμερα, που έχει περάσει περισσότερο από ένα τέταρτο του αιώνα, η γενιά των παλιών δυναστών αλλά και των κατατρεγμένων σχεδόν έχει αποχωρήσει από τη ζωή. Ασχέτως αν ακόμα στην Αλβανία συνηθίζουν να αποκαλούν αυτή την περίοδο μεταβατική, η νέα πλουτοπαραγωγική τάξη προέρχεται από τους πρώην κομμουνιστές ή τους απογόνους τους, συνασπισμένους στο Σοσιαλιστικό Κόμμα.

Το Δημοκρατικό Κόμμα εφθάρη από την εξουσία μέσα σε λίγα χρόνια, δεν στάθηκε ικανό να την κρατήσει και κυρίως δεν κατάφερε να φτιάξει ένα σύγχρονο κράτος, το οποίο υπόσχεται πλέον να φτιάξει το Σοσιαλιστικό Κόμμα υπό τον Εντι Ράμα, που όπως έδειξαν και οι κάλπες υπερτερεί εμφανώς. Από την άλλη, οι εργαζόμενοι των ιδιωτικών αφεντικών σοσιαλιστών, οι δημόσιοι υπάλληλοι, ψηφίζουν εκβιαστικά το κόμμα αυτό για να μη χάσουν τις δουλειές τους.

Το Σοσιαλιστικό Κόμμα Ενταξης ξεκίνησε ως ένα σχίσμα από το Σοσιαλιστικό Κόμμα λόγω ιδιωτικών οικονομικών συμφερόντων και απείλησε σοβαρά την εξουσία του Σοσιαλιστικού Κόμματος. Συνασπισμένο ευκαιριακά με οποιοδήποτε πρώτο κόμμα, κατάφερνε μέχρι σήμερα να βρίσκεται πάντα στο πλευρό της εξουσίας.

Σήμερα ο Εντι Ράμα παίζει χωρίς αντίπαλο: ο αρχηγός του Δημοκρατικού Κόμματος Λουλζίμ Μπάσα αποδείχτηκε ολίγος και το Δημοκρατικό Κόμμα έχασε έδαφος. Ο αρχηγός του Σοσιαλιστικού Κινήματος Ενταξης Ιλίρ Μέτα παραμερίστηκε στο αξίωμα του προέδρου της Δημοκρατίας και πολλοί αντίπαλοι του Ράμα προτίμησαν να απέχουν από τις εκλογές αναγνωρίζοντάς του την υπεροχή. Από την άλλη, σύμφωνα με τον εκλογικό νόμο της Αλβανίας, ο ψηφοφόρος ψηφίζει μόνο το κόμμα το οποίο παρουσιάζει μια κομματική λίστα χωρίς να έχει δικαίωμα επιλογής του υποψηφίου. Συνεπώς η εκλογή ενός βουλευτή εξαρτάται από το αν βρίσκεται σε εκλόγιμη θέση, καθιστώντας τον απλό πιόνι του κόμματος. Η Αλβανία οδεύει προς μια μονοκρατορία, όχι μόνο εξαιτίας του εκλογικού νόμου αλλά κυρίως χάριν της προσωπικότητας του Ράμα, που είναι ο απόλυτος χαρισματικός ηγέτης στη χώρα. Είναι ευφυής, θρασύς και ο πιο κατάλληλος άνθρωπος να ενώσει χριστιανούς και μουσουλμάνους. Ως χριστιανός ορθόδοξος, είναι ταυτόχρονα και ο καλύτερος γενίτσαρος της τουρκικής πολιτικής στα Βαλκάνια, χαϊδεύει τα αφτιά όλων των εθνικιστών μεγαλοϊδεατών Αλβανών και πάσης φύσεως λαϊκιστών, κλείνει το μάτι στους χασισοπαραγωγούς που έχουν μετατρέψει την Αλβανία σε Κολομβία της Ευρώπης, με τα χρήματα των οποίων αγοράζονται οι ψήφοι στη χώρα. Το όραμά του για την ένωση της Αλβανίας με το Κοσσυφοπέδιο και με άλλες αλβανικές περιοχές βλέπει την ένταξη της χώρας στην Ευρώπη. Θα τα καταφέρει όμως να θέλει και τον σκύλο χορτάτο και την πίτα ολόκληρη;

Τα πολιτικά προγράμματα όλων των κομμάτων είναι πανοµοιότυπα, προσανατολισµένα στην ιδεολογία της ελεύθερης αγοράς. Οι πολιτικοί είναι διεφθαρμένοι και στο απυρόβλητο, υπάρχουν μόνο για το δικό τους συμφέρον και ποιος ο λόγος να πάει κανείς να τους ψηφίσει, αν δεν συνδέεται ο ίδιος με προσωπικά συμφέροντα.

Οσο για την ελληνική μειονότητα, την έχει διαλύσει ο άδικος εκλογικός νόμος που δεν βοηθάει καθόλου τα μικρά κόμματα και οι ηγέτες της ακροβατούν πότε στο ένα κόμμα και πότε στο άλλο. Ελληνικής καταγωγής βουλευτές σίγουρα θα εκλεγούν στην αλβανική Βουλή, όχι όμως ως εκπρόσωποι του λαού της μειονότητας.

Η κάποτε ισχυρή οργάνωση της ελληνικής μειονότητας, η Ομόνοια, φθαρμένη και αυτή από το μονοπώλιο της εκπροσώπησης του Ελληνισμού της Αλβανίας και κυρίως, χειραγωγημένη και διασπασμένη από τα πολιτικά και κομματικά συμφέροντα της Ελλάδας, όπως και το Κόμμα Ενωση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στο οποίο συμμετείχε η Ομόνοια, είναι πια σκιές του εαυτού τους. Μια νέα προσπάθεια δημιουργίας ελληνικού κόμματος, του ΜΕΓΚΑ, είναι καταδικασμένη κι αυτή να αποτύχει λόγω επίσης του εκλογικού νόμου.