Ο Τζεφ Χόφμαν ταξιδεύει σε διάφορες χώρες του κόσμου προσφέροντας καθοδήγηση σε νέους που κάνουν τα πρώτα τους βήματα στον χώρο της νεοφυούς επιχειρηματικότητας. Αυτές τις ημέρες βρέθηκε στην Αθήνα ως κεντρικός ομιλητής του Disrupt Greece, μιας εκδήλωσης για την επιχειρηματική καινοτομία που διοργάνωσαν οι Industry Disruptors, το «Fortune» και η εταιρεία Παπαστράτος και μίλησε στα ΝΕΑ για τους τρόπους με τους οποίους η τεχνολογία θα αλλάξει την προώθηση του τουριστικού προϊόντος αλλά και τη φύση της εργασίας σε ολόκληρο τον κόσμο.
Θα προτείνατε σε έναν νέο επιχειρηματία να μείνει στην Ελλάδα και να εφαρμόσει την επιχειρηματική του ιδέα, ή θα τον συμβουλεύατε να εγκαταλείψει τη χώρα και να αναζητήσει έναν κόμβο καινοτομίας όπως η Ολλανδία, το Ισραήλ ή ακόμη η Σίλικον Βάλεϊ, όπου υπάρχουν πολύ πιο οργανωμένες κοινότητες για τις startups;
Κοιτάξτε τι πιστεύω: μαθαίνουμε από αυτές τις κοινότητες, αλλά δεν υπάρχει κάτι που αυτοί κάνουν που δεν μπορούμε να το κάνουμε εδώ. Κομμάτι του ενθουσιασμού τού να είσαι επιχειρηματίας σήμερα είναι ότι υπάρχουν τα εργαλεία, οι απαραίτητες διασυνδέσεις, το Ιντερνετ και μπορούμε να δουλέψουμε όλοι μαζί, να βοηθήσουμε όλοι μαζί. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να φύγεις από την Ελλάδα για να δημιουργήσεις μια εταιρεία.
Ναι, αλλά υπάρχει κι ένα ζήτημα χρηματοδότησης.
Οι νέοι επιχειρηματίες χρειάζονται καθοδήγηση περισσότερο από χρηματοδότηση. Διότι, αν τους δώσεις χρήματα σήμερα, πιθανότατα δεν θα γνωρίζουν τι να τα κάνουν. Ενας νέος επιχειρηματίας οφείλει πρώτα να εστιάσει στην ιδέα. Δεν πρόκειται να τον χρηματοδοτήσει κανείς αν η ιδέα του δεν είναι καλή. Μην ξεχνάτε ότι τα χρήματα πάντοτε στο τέλος «ανακαλύπτουν» μια καλή ιδέα.
Το μότο «think globally, but act locally» (σκέψου παγκόσμια, δράσε τοπικά) ισχύει ακόμη το 2017;
Μέχρι να αποδείξεις ότι μια εφαρμογή λειτουργεί τοπικά, κανείς δεν πρόκειται να πιστέψει ότι μπορεί να επεκταθείς. Οπότε η λογική είναι, χτίσε κάτι εδώ στην Ελλάδα, δείξε σε όλους ότι μπορεί να λειτουργήσει, αλλά την ώρα που το δημιουργείς, σκέψου ότι αργότερα αυτό μπορεί να μεγαλώσει. Αρα, στην αρχιτεκτονική της εταιρείας σου λάβε υπόψη την πιθανότητα να χρειαστεί να απλωθείς εκτός συνόρων.
Η Ελλάδα είναι μια χώρα όπου ο τουρισμός παίζει κεντρικό ρόλο στην οικονομία. Βλέπετε κάποιες καινούριες εφαρμογές ή εργαλεία που θα μπορούσαν να ανεβάσουν τις πωλήσεις και το τουριστικό προϊόν;
Σίγουρα. Υπάρχει όλο αυτό το νέο κύμα εφαρμογών, όπως η «επαυξημένη» πραγματικότητα, η εικονική πραγματικότητα και τα ολογράμματα. Με τα εργαλεία της «επαυξημένης» πραγματικότητας όταν κατευθύνεις τη συσκευή σου επάνω σε ένα αντικείμενο, σου προσφέρονται περισσότερες πληροφορίες από αυτό που βλέπεις. Εσείς κι εγώ αυτή τη στιγμή καθόμαστε εδώ και μπορούμε να δούμε στα αριστερά μας τον λόφο της Ακρόπολης και τον Παρθενώνα. Κάποιος άλλος στο σπίτι του που δεν γνωρίζει πόσο εκπληκτική είναι η Αθήνα ή πόσο ωραία είναι τα ελληνικά νησιά, θα μπορεί να χρησιμοποιήσει τεχνολογίες όπως η «επαυξημένη» ή η εικονική πραγματικότητα και να κάνει κυριολεκτικά ένα ψηφιακό ταξίδι. Θα μπορούσε να φορέσει γυαλιά και ξαφνικά να κολυμπά στο Αιγαίο, να στέκεται στον λόφο της Ακρόπολης και να κοιτάζει από πάνω ολόκληρη την Αθήνα, να ακούει τους ήχους της πόλης και να βλέπει τα φαγητά ή να νιώθει ότι βρίσκεται επάνω σε ένα πλοίο. Η δυνατότητα να προσελκύεις τουρίστες σε ένα μέρος, προσφέροντάς τους μια πολύ πιο πλούσια εμπειρία από το σημείο που μένουν, θα λειτουργήσει σίγουρα.
Ξέρετε, ζούμε σε έναν κόσμο συνεχούς αλλαγής, στον κόσμο των υπολογιστών, των μεγάλων δεδομένων και της τεχνητής νοημοσύνης. Οι άνθρωποι νιώθουν φόβο διότι πιστεύουν ότι θα χάσουν τη δουλειά τους από τα ρομπότ, δεν κατανοούν αυτό τον νέο κόσμο που αναδύεται. Υπάρχει κάποιος εξελιγμένος τρόπος που θα μπορούσε να συμπεριλάβει τη μεγάλη πλειονότητα των εργαζομένων σε αυτό τον νέο κόσμο, τον κόσμο της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης;
Είναι αστείο διότι, πίσω στις ΗΠΑ, ο Τραμπ και άλλοι υποστηρίζουν ότι θα χαθούν δουλειές από τους μετανάστες. Οι μετανάστες δεν είναι το πρόβλημα, πουθενά στον κόσμο δεν πρόκειται να χάσουμε δουλειές από τους μετανάστες. Θα χάσουμε θέσεις εργασίας από την αυτοματοποίηση. Ακούστε όμως και τα καλά νέα: οι περισσότερες από τις θέσεις εργασίας που θα χαθούν δεν ήταν δουλειές που οι άνθρωποι ήθελαν πραγματικά. Κανείς δεν μεγάλωσε λέγοντας: «Πραγματικά θέλω να μεγαλώσω και να ζήσω τη ζωή μου σε μια γραμμή παραγωγής, κάνοντας το ίδιο πράγμα κάθε μέρα, μέσα σε ένα επικίνδυνο περιβάλλον». Νομίζω ότι είναι μια ευκαιρία να δώσουμε ώθηση στην ανθρωπότητα. Ο κόσμος μας έχει τόσα προβλήματα, δεν παράγουμε αρκετά τρόφιμα, έχουμε προβλήματα πόσιμου νερού και αγροτικά. Μπορούμε όμως να καταφέρουμε μια καλύτερη κατανομή του εργατικού δυναμικού. Αυτοί που κάποτε δούλευαν σε εργοστάσιο, μπορούν να επανεκπαιδευτούν ώστε να λύσουν πραγματικά προβλήματα όπως σίτιση, πόσιμο νερό, γεωργία και άλλα. Η συμβουλή μου σε αυτούς που ανησυχούν ότι η δουλειά τους θα χαθεί λόγω της αυτοματοποίησης, είναι να «ανησυχούν» για το πού θα αξιοποιηθούν, να δουν ποιες γνώσεις χρειάζονται, πού θα πρέπει να ρίξουν την προσοχή τους, σε αυτά που είναι πράγματι συναρπαστικά και ενδιαφέροντα και κάνουν τον κόσμο μας καλύτερο. Θα δημιουργήσουμε πολύ καλύτερες δουλειές για τους ανθρώπους, οι οποίες θα προσφέρουν και μεγαλύτερη ικανοποίηση.