Συγγνώμη και με το συμπάθιο, αλλά επειδή η ηθική θα είναι η αισθητική του μέλλοντος στη Σοβιετία που επαγγέλλεται ο Παύλος Πολάκης, ποια Σοβιετία έχει κατά νου ο αναπληρωτής υπουργός για να δούμε πόσοι και ποιοι χωράνε;
Τη Σοβιετία που περιγράφει, για παράδειγμα, ο Βαρλάμ Σαλάμοφ στις ανελέητες «Ιστορίες από την Κολιμά» (εκδ. Ινδικτος): «Ολα τα ανθρώπινα συναισθήματα –η αγάπη, η φιλία, η ζήλεια, η φιλανθρωπία, το έλεος, η δίψα για δόξα, η τιμιότητα –μας είχαν εγκαταλείψει μαζί με το κρέας που στερούμασταν στη διάρκεια της παρατεταμένης λιμοκτονίας μας… Μάθαμε την υποταγή, ξεμάθαμε να εκπλησσόμαστε»;
Εκείνη που απεικονίζεται στα κεφάλαια δύο σπουδαίων βιβλίων για το καθεστώς του πατερούλη, του «Μεγάλου τρόμου» του Ρόμπερτ Κόνκουεστ (Oxford University Press) και της βιογραφίας «Stalin» του Ρόμπερτ Σέρβις (εκδ. Macmillan);
Ή εκείνη που αποτυπώνεται ανάγλυφα στο μυστικό ημερολόγιο της Μαρίας Σβανίτζε (διασώζεται στο «Η κόρη του Στάλιν», εκδ. Πατάκη), η οποία γράφει μετά τις δύο πρώτες δίκες-παρωδία του Στάλιν το 1936-37: «Η ψυχή μου φλέγεται από οργή και μίσος, ο θάνατός τους δεν με ικανοποιεί. Πρέπει να υποστούν βασανιστήρια, να καούν ζωντανοί για όλες τις πρόστυχες πράξεις τους. Προδότες της πατρίδας, παράσιτα του Κόμματος»;
Οι λέξεις μπορεί να είναι έπεα πτερόεντα, αλλά δεν είναι άσφαιρα πυρά. Και δεν μπορεί να έχει κάθε φορά ένας υπουργός το ακαταλόγιστο του φεϊσμπουκικού ξεσαλώματος. Οφείλουμε να παίρνουμε στα σοβαρά τον αναπληρωτή υπουργό Υγείας επειδή εκφέρει δημόσιο λόγο από θέση εξουσίας και ισχύος. Η λεπτομέρεια που κρύβει τον διάβολο είναι ότι την ίδια στιγμή αυτοβιογραφείται μέσα από τις δηλώσεις του. Για την ιστορία, η Μαρία Σβανίτζε, νύφη της πρώτης συζύγου του Στάλιν, ήταν πεπεισμένη για την ενοχή των «προδοτών», ώσπου συνελήφθη και η ίδια.
