Αναζήτηση
Σε οριακό σημείο φαίνεται πως βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό στο Κραν Μοντανά της Ελβετίας μια εβδομάδα μετά την έναρξη της διάσκεψης, καθώς η Αγκυρα εμφανίζεται να επιμένει στην τακτική της «όλα ή τίποτα» στο ακανθώδες κεφάλαιο της ασφάλειας και των εγγυήσεων.
Τις τελευταίες ώρες το κλίμα που επικρατεί στο ελβετικό θέρετρο δεν επιτρέπει πολλά περιθώρια αισιοδοξίας καθώς, όπως εξηγούν διπλωματικές πηγές, η τουρκική πλευρά δεν επιδεικνύει καμία διάθεση συνεργασίας. Μπροστά στο σκηνικό αδιεξόδου που έχει διαμορφωθεί ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες επιστρέφει εσπευσμένα σήμερα στο ελβετικό θέρετρο.
«Η θέση μηδέν στρατός – μηδέν εγγυήσεις δεν μπορεί καν να θεωρηθεί ως θέση πάνω στην οποία θα μπορούσαμε να ξεκινήσουμε τη διαπραγμάτευση» ξεκαθάρισε ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος φέρεται να χαρακτήρισε εκτός πλαισίου στις προτάσεις που έχει καταθέσει η Λευκωσία.
Η Αγκυρα, η οποία ζητούσε επιμόνως την επιστροφή του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες στην Ελβετία, φαίνεται πως επιχειρεί να υπερασπιστεί την επιμονή της υπέρ της διατήρησης των παρεμβατικών της δικαιωμάτων με επιχείρημα το αίσθημα ασφάλειας των Τουρκοκυπρίων.
Πηγές της ελληνικής αντιπροσωπείας αναφέρουν ότι ο Τσαβούσογλου σε συνομιλία που είχε με τον έλληνα ομόλογό του Νίκο Κοτζιά παραδέχτηκε πως η Αγκυρα επιμένει στα επεμβατικά της δικαιώματα για να μπορεί να τα χρησιμοποιήσει αν χρειαστεί. Ενδεικτική του ηλεκτρισμένου κλίματος μέσα στο οποίο διεξάγονται οι διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό είναι και η χθεσινή αινιγματική δήλωση του Νίκου Κοτζιά, ο οποίος απευθυνόμενος στους δημοσιογράφους είπε: «Κάποια στιγμή θα σας διηγηθώ τι έγινε και τι ομολόγησαν οι Τούρκοι για τις προθέσεις τους».
Αθήνα και Λευκωσία πάντως, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, δεν σκοπεύουν να παραδώσουν τα όπλα και παραμένουν στο τραπέζι της διάσκεψης που συμπληρώνει σήμερα μια εβδομάδα.
ΔΥΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ. Πλέον οι συζητήσεις έχουν μπει στην ουσία του προβλήματος και κάθε εμπλεκόμενη πλευρά έχει κληθεί να απαντήσει με σαφήνεια σε δύο βασικά ερωτήματα: Πρώτον, πώς θα είναι το σύστημα ασφάλείας μετά τη λύση και, δεύτερον, τι συμβαίνει στο υφιστάμενο σύστημα ασφάλειας.
Στο ελληνικό υπόμνημα, το οποίο βρίσκεται ήδη στα χέρια του ειδικού διαμεσολαβητή του ΟΗΕ Αϊντα, σύμφωνα με πληροφορίες γίνεται αναφορά στον λεγόμενο μηχανισμό επαλήθευσης και παρακολούθησης ο οποίος θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες ασφάλειας της εφαρμογής της λύσης χωρίς τις εγγυήτριες δυνάμεις με αναβαθμισμένο ρόλο του ΟΗΕ και ισχυρή εντολή να παρακολουθεί και να αξιοποιεί την εκτέλεση των δεσμεύσεων από όλες τις πλευρές και με δυνατότητα τεχνικής υποστήριξης στην επίλυσης τυχόν διαφορών στην εφαρμογή της λύσης. Στις ελληνικές προτάσεις περιλαμβάνεται το λεγόμενο Σύμφωνο Φιλίας –προσωπική ιδέα του Νίκου Κοτζιά –το οποίο θα ρυθμίζει παράλληλα τη συνεργασία Ελλάδας, Κύπρου, Τουρκίας σε μια σειρά από άλλα ζητήματα, όπως η μετανάστευση και η τρομοκρατία.
Μάλλον φτωχή, αφού μετά βίας ξεπερνά τη μία σελίδα, ήταν η πρόταση που κατέβασε η τουρκική πλευρά. Σε αυτήν, μεταξύ άλλων, σύμφωνα με πληροφορίες, είναι σαφές ότι δεν γίνεται δεκτή η ρήτρα sunset clause (ρήτρα λήξης ισχύος) και για τις εγγυήσεις και για τα στρατεύματα, ενώ συνδέεται η συνθήκη εγγυήσεων με την εκ περιτροπής προεδρία. Για τη συνθήκη εγγυήσεων η τουρκική πλευρά αρνείται την κατάργηση και προτείνει προσαρμογή μέσω νέου πρωτοκόλλου υπό την ονομασία συνθήκη για τη νέα τάξη πραγμάτων. Για το θέμα των στρατευμάτων προτείνει την παρουσία τους με σημαντική μείωση του αριθμού άμεσα και στη συνέχεια σταδιακή μείωση σε αριθμό που θα συμφωνηθεί.
ΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Για την καλύτερη διεξαγωγή των διαπραγματεύσεων αναμένεται τώρα η σύσταση δύο ομάδων εργασίας όπως αποκάλυψε ο Νίκος Κοτζιάς. Η πρώτη έχει ήδη πιάσει δουλειά εξετάζοντας σενάρια σχετικά με το νέο καθεστώς ασφάλειας, ενώ ίσως και σήμερα συγκροτηθεί και η δεύτερη για την απομάκρυνση των στρατευμάτων.
