Οι σεισμοί και το έμφραγμα

Ο μεγάλος σεισμός και το έμφραγμα έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: όσο δύσκολο είναι να προβλεφθεί πότε μπορεί να γίνει ο πρώτος, άλλο τόσο δύσκολο είναι να προβλεφθεί πότε ακριβώς θα συμβεί το δεύτερο.

Ομως το γεγονός ότι οι σεισμοί μπορεί να προκαλέσουν έμφραγμα είναι κάτι που σήμερα δεν αμφισβητείται. Οι αλλεπάλληλες σεισμικές δονήσεις που ακολουθούν ένα μεγάλο σεισμό και η ανασφάλεια και το stress που προκαλούν στον κόσμο, κατατάσσονται μεταξύ των παραγόντων κινδύνου που πυροδοτούν τους παθοφυσιολογικούς μηχανισμούς οι οποίοι οδηγούν στην εκδήλωσή του.

Ο αείμνηστος καθηγητής Τριχόπουλος σε μία μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «New England Journal of Medicine» απέδειξε ότι την περίοδο του σεισμού του ‘81 οι αιφνίδιοι θάνατοι στην Αθήνα λόγω εμφραγμάτων ήταν στατιστικά περισσότεροι από τους θανάτους στις αντίστοιχες χρονικές περιόδους προηγουμένων ετών.

Η συγκεκριμένη μελέτη προστίθεται σε εκείνες που αποδεικνύουν ότι το 70%-80% των εμφραγμάτων προκαλούνται είτε από θρόμβο που δημιουργείται πάνω στην απλή διάβρωση του εσωτερικού τοιχώματος μιας στεφανιαίας αρτηρίας ή πάνω σε μια μικρή αθηρωματική πλάκα, είτε από σπασμό μιας αρτηρίας. Γενεσιουργός αιτία του θρόμβου είναι η ενεργοποίηση των αιμοπεταλίων, δηλαδή των στοιχείων εκείνων του αίματος που συγκολλούνται μεταξύ τους και τον δημιουργούν.

Γι’ αυτούς τους λόγους η επεμβατική θεραπεία εξαφάνισης των μεγάλων στενώσεων με αγγειοπλαστική και stent (μπαλόνι) δεν αποτελεί τρόπο πρόληψης και αποφυγής ενός εμφράγματος, αφού το έμφραγμα δεν εκδηλώνεται κατά κανόνα πάνω στις σοβαρές στενώσεις («βουλώματα») των αρτηριών. Μόνο το 20%-30% των εμφραγμάτων ενοχοποιεί τις σοβαρές στενώσεις.

Στην πράξη, μπορεί να εκτιμηθεί ότι αυξάνονται οι πιθανότητες εκδήλωσης εμφράγματος όταν οι δείκτες της φλεγμονής ή οι ανοσοβιολογικοί δείκτες αρχίζουν να αυξάνονται. Π.χ., η αύξηση της C αντιδρώσας πρωτεΐνης (CRP) σηματοδοτεί την παρουσία γενικά φλεγμονής στον οργανισμό. Η αύξηση της Α2 φωσφολιπάσης (Plac-test) σηματοδοτεί την παρουσία φλεγμονής στις αθηρωματικές πλάκες στο τοίχωμα των στεφανιαίων, ενώ η αύξηση της Heart Shock πρωτεΐνης 70 (Supar) σηματοδοτεί την ενεργοποίηση του ανοσοβιολογικού μηχανισμού που παρακολουθεί την εμφάνιση και την αύξηση του μεγέθους της αθηρωματικής πλάκας.

Επομένως, όπως ακριβώς οι μετασεισμοί ή οι προσεισμοί οριοθετούν τον χαρακτηρισμό του μεγάλου σεισμού, έτσι και οι βιολογικοί δείκτες προαναγγέλλουν την αυξημένη πιθανότητα εκδήλωσης ενός σοβαρού εμφράγματος.