Είναι τρομεροί τύποι τελικά οι Πορτογάλοι. Βγήκαν από το Μνημόνιο. Εφτιαξαν αριστερή κυβέρνηση. Πήραν το Εuro. Κέρδισαν το πρώτο βραβείο στη Γιουροβίζιον. Και τώρα απειλούν να λύσουν το Κυπριακό. Παρά την αντίσταση που προβάλλουν μερικοί από τους πρωταγωνιστές του.
«Είναι η ώρα του πάρε – δώσε, κι αυτό είναι δουλειά του Γκουτέρες», είπε ένας διπλωμάτης. «Είναι ο γυμνασιάρχης του σχολείου, ο ενήλικος ανάμεσα στα αγόρια», είπε ένας άλλος. Το βέβαιο είναι ότι την περασμένη Παρασκευή, ενώ οι συνομιλίες στο Κραν Μοντανά ήταν έτοιμες να καταρρεύσουν και η προπαγάνδα από όλες τις πλευρές έδινε κι έπαιρνε, έκανε ξαφνικά την εμφάνισή του ο δυναμικός Πορτογάλος. Οταν άρχισε να μιλάει, επικράτησε σιωπή. Κι όταν τελείωσε, αρκετές από τις παρεξηγήσεις είχαν αρθεί.
Σύμφωνα με αυτούς που γνωρίζουν, το Κυπριακό στα χαρτιά έχει στην πραγματικότητα λυθεί. Οι συνθήκες εγγυήσεων καταργούνται. Τα επεμβατικά δικαιώματα επίσης. Το μεγάλο μέρος των ξένων στρατευμάτων θα αποχωρήσει από τις πρώτες ημέρες εφαρμογής της λύσης. Η Μόρφου θα επιστραφεί στην ελληνοκυπριακή διοίκηση. Η εκ περιτροπής προεδρία έχει συμβολικό χαρακτήρα και θα γίνει δεκτή. Τότε ποιο είναι το πρόβλημα;
Το πρόβλημα είναι οι ανταγωνισμοί, η δυσπιστία, τα μικροκομματικά συμφέροντα, τα παζάρια. Τακτικισμοί δηλαδή, παρά ουσία. Γι’ αυτό και είχε τόση σημασία την κρίσιμη στιγμή να υπάρξει ένας καταλύτης. Ολη τη δουλειά την είχε προετοιμάσει εδώ και μήνες ο Εσπεν Μπαρθ Αϊντα –ναι, ο «λομπίστας των Τούρκων» όπως τον είχε χαρακτηρίσει ο Κοτζιάς, ο «ψυχρός Νορβηγός» όπως τον αποκάλεσε παιχνιδιάρικα ο Αντόνιο Γκουτέρες. Ο γενικός γραμματέας πρόσθεσε το κύρος του και το μεσογειακό του ταμπεραμέντο. Το μόνο που χρειάζεται τώρα είναι ένα σκούντημα. Ενα κλείσιμο του ματιού. Κι ύστερα μια χειραψία.
Ολοι έχουν συμφέρον στη λύση. Οι Τούρκοι, για οικονομικούς, ενεργειακούς και γεωπολιτικούς λόγους. Οι Ελληνες, για να παρουσιάσει επιτέλους αυτή η κυβέρνηση μια επιτυχία –χώρια που, σύμφωνα με πληροφορίες του Πολίτη, το Βερολίνο έχει υποσχεθεί στον Αλέξη Τσίπρα ότι αν διευθετηθεί το Κυπριακό θα μπορούσε να βοηθήσει στο ζήτημα του χρέους. Οι Κύπριοι, για να πέσει ένα από τα τελευταία τείχη. Ακόμη και ο πρόεδρος Αναστασιάδης φαίνεται να κατάλαβε ότι η διατήρηση του αδιεξόδου δεν λειτουργεί αναγκαστικά υπέρ της επανεκλογής του…
Με αυτή την έννοια, δεν έχει τόση σημασία τι ακριβώς εννοεί ο Τσαβούσογλου με την τάδε ή δείνα δήλωσή του. Ούτε πόσο ανησυχεί ο Κοτζιάς. Το σημαντικό είναι ότι υπάρχει ένα πλαίσιο λύσης, μια ενεργή ευρωπαϊκή ανάμειξη και μια δυναμική. Ο Γκουτέρες δίσταζε να εμπλακεί προσωπικά για να μην ταυτιστεί το πακέτο της λύσης με το όνομά του και αρχίσουν οι συγκρίσεις με το αλήστου μνήμης Σχέδιο Ανάν. Τελικά αποφάσισε να το κάνει. Και σήμερα βρίσκεται ξανά στο Κραν Μοντανά. Ετοιμος να το παίξει όλα για όλα.
Γιατί αν χαθεί κι αυτή η ευκαιρία δεν θα υπάρξει άλλη.