Είναι μια κρίση που η Μέση Ανατολή, μια περιοχή ήδη τόσο ασταθής, κάθε άλλο παρά χρειαζόταν. Και όχι μόνο δεν δείχνει σημάδια εκτόνωσης, αλλά μοιάζει μέρα με τη μέρα να κλιμακώνεται. Τη Δευτέρα, το Κατάρ απέρριψε ως «μη ρεαλιστικές και απαράδεκτες» τις 13 αξιώσεις που είχαν εγείρει η Σαουδική Αραβία, τα ΗΑΕ, το Μπαχρέιν και η Αίγυπτος προκειμένου να άρουν τον διπλωματικό και εμπορικό αποκλεισμό που του έχουν επιβάλει από τις 5 Ιουνίου, κατηγορώντας το πως στηρίζει την τρομοκρατία. Δύο ημέρες μετά, την Τετάρτη, οι υπουργοί Εξωτερικών των 4 προειδοποίησαν από το Κάιρο την Ντόχα πως «δεν αντιλαμβάνεται τη σοβαρότητα της κατάστασης». Και χθες, σε κοινή ανακοίνωσή τους, αποφάνθηκαν πως το Κατάρ εξακολουθεί να αποτελεί απειλή για «την περιφερειακή ασφάλεια»∙ και προανήγγειλαν νέες «πολιτικές, οικονομικές και νομικές» κυρώσεις εις βάρος του. Προς το παρόν, το Κατάρ, ο μεγαλύτερος εξαγωγέας υγροποιημένου φυσικού αερίου παγκοσμίως, επιμένει να αψηφά τους γείτονές του. Κανείς όμως δεν γνωρίζει πώς θα εξελιχθεί αυτό το επικίνδυνο μπρα ντε φερ που ξεκίνησε λίγο μετά την επίσκεψη του Ντόναλντ Τραμπ στο Ριάντ –και το μπαράζ των εχθρικών δηλώσεων που εκτόξευσε από εκεί προς το Ιράν.

Στο τελεσίγραφο που απηύθυνε η Σαουδική Αραβία στην Ντόχα στις 22 Ιουνίου, απαιτούσε μεταξύ άλλων να περιορίσει δραστικά τις διπλωματικές της σχέσεις με το Ιράν, να κλείσει το τηλεοπτικό δίκτυο Αλ Τζαζίρα καθώς και την τουρκική στρατιωτική βάση που φιλοξενεί, να διακόψει κάθε επαφή με τρομοκρατικές οργανώσεις και να απελάσει όλους τους «διαφωνούντες» στους οποίους έχει παράσχει στέγη και θεωρούνται τρομοκράτες από τους 4 –αρχής γενομένης από τους Αδελφούς Μουσουλμάνους. Η Σαουδική Αραβία και οι σύμμαχοί της «απαιτούν να απαρνηθούμε την εθνική μας κυριαρχία», κάτι που συνιστά «προσβολή όλων των διεθνών συνθηκών» κατήγγειλε την Τετάρτη από το Λονδίνο όπου βρέθηκε προσκεκλημένος του κύκλου ιδεών «Chatham House» ο επικεφαλής της καταριανής διπλωματίας Μοχάμεντ μπιν Αμπντεραχμάν αλ Τάνι. «Αυτοί είναι οι επιτιθέμενοι» διακήρυξε, διαβεβαιώνοντας πως το Κατάρ «συνεχίζει να καλεί σε διάλογο», είναι όμως και «έτοιμο να πάρει κάθε απόφαση προκειμένου να προστατεύσει τον λαό» του.

Πόσο όμως μπορεί να αντισταθεί το λιλιπούτειο Κατάρ; Η αλήθεια, επισημαίνει η «Figaro», είναι πως οι πωλήσεις υγροποιημένου φυσικού αερίου –το 90% των δημόσιων εσόδων –παραμένουν σχεδόν ανεπηρέαστες: τα ενεργειακά φορτία συνεχίζουν να διέρχονται τα στενά του Ορμούζ με προορισμό τους αγοραστές τους στην Ευρώπη, αλλά κυρίως στην Ιαπωνία και στη Νοτιοανατολική Ασία. Και η Ντόχα κατάφερε, ζητώντας βοήθεια από τους τούρκους και ιρανούς συμμάχους της, να παρακάμψει το εμπόδιο του αποκλεισμού των μοναδικών χερσαίων συνόρων της με τη Σαουδική Αραβία, από όπου περνούσε το 40% του επισιτιστικού εφοδιασμού της. Η Τεχεράνη έχει ήδη παραδώσει πέντε φορτηγά σκάφη γεμάτα εδώδιμα, ενώ η Αγκυρα έχει στείλει 4.000 τόνους τροφίμων. Μπορεί να είναι ακριβότερο, αλλά το τουρκικό γάλα έχει αντικαταστήσει το σαουδαραβικό στα σουπερμάρκετ του Κατάρ. Αλλά αν η κατάσταση αυτή συνεχιστεί, τα πράγματα θα γίνουν πιο περίπλοκα.

Το καταριανό μοντέλο βασίζεται, στην πραγματικότητα, στην ελεύθερη κυκλοφορία στον Κόλπο. «Δεν υπάρχουν πια σαουδάραβες τουρίστες, τα ξενοδοχεία είναι άδεια, η αγορά ακινήτων έχει παγώσει και οι ταξιτζήδες τα έχουν βάψει μαύρα» σημειώνει ευρωπαίος διπλωμάτης. Ο οίκος Moody’s υποβάθμισε πρόσφατα την πιστοληπτική προοπτική της Ντόχας από «σταθερή» σε «αρνητική». Πολλές ξένες τράπεζες έχουν ήδη σταματήσει τις συναλλαγές σε καταριανά ριάλ για ορισμένους πελάτες τους. Και τα τοπικά τραπεζικά ιδρύματα, που αντιμετωπίζουν ήδη δυσκολίες λόγω της μείωσης των ταμειακών αποθεμάτων, θα μπορούσαν να πληγούν σκληρά αν η Σαουδική Αραβία και τα Εμιράτα αποφασίσουν να αποσύρουν τις καταθέσεις τους.
Η φωτιά πρέπει να σβήσει από την Ουάσιγκτον

Αυτή η κλιμάκωση της έντασης, σημείωνε προ ημερών η «Monde» σε κύριο άρθρο της, «εγγράφεται στο πλαίσιο της μακροχρόνιας αντιπαλότητας ανάμεσα στο Ιράν και τη Σαουδική Αραβία για τον ηγετικό ρόλο στην περιοχή. Επέρχεται όμως επίσης σε μια στιγμή που στο Ριάντ ο βασιλιάς άλλαξε τη σειρά διαδοχής ώστε να προσφέρει στον εφεξής πρίγκιπα διάδοχο, τον Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν ή MBS, αυξανόμενες εξουσίες. Τέλος, επιβαρυντικός παράγοντας, η σύγχυση – και αυτό είναι ένας ευφημισμός – που κυριαρχεί στην Ουάσινγκτον δεν είναι άσχετη με αυτή την επικίνδυνη κλιμάκωση. Ο αποκλεισμός του Κατάρ αποφασίστηκε μετά το πέρασμα του προέδρου Τραμπ από τη Σαουδική Αραβία, όπου εξέφρασε ξεκάθαρα την εχθρότητά του προς το Ιράν. Να αισθάνθηκε άραγε αέρα στα φτερά του ο MBS έπειτα από αυτή την επίσκεψη; Είναι πιθανό. Το πρόβλημα είναι πως το Κατάρ είναι επίσης σύμμαχος των ΗΠΑ, που έχουν εγκαταστήσει εκεί την περιφερειακή στρατιωτική τους διοίκηση CentCom και μια βάση 10.000 ανθρώπων. Το άλλο πρόβλημα είναι πως ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας Ρεξ Τίλερσον, που κατήγγειλε τον αποκλεισμό του Κατάρ, δεν βρίσκεται ακριβώς στην ίδια γραμμή με τον Λευκό Οίκο… Ο αμερικανός πρόεδρος πρέπει επειγόντως να σβήσει την εστία φωτιάς που άθελά του άναψε.

Τελευταία Νέα