Υπάρχουν κι εκείνοι που βρίσκουν δημιουργικές λύσεις στο θέμα του Προσφυγικού. Ή τουλάχιστον προσπαθούν, εν μέσω μιας ζοφερής κατάστασης. Στην καρδιά του Παρισιού υπάρχει μια όαση στην οποία οι μετανάστες μπορούν να αλλάξουν τη ζωή τους: να ξεκουραστούν, να βρουν καταφύγιο και να αποφασίσουν το επόμενο βήμα τους.
Δημοσιογράφος της ισπανικής εφημερίδας «El Pais» επισκέφθηκε το κέντρο προσωρινής υποδοχής στην περιοχή του Πορτ ντε λα Σαπέλ. Είναι το πρώτο στην Ευρώπη, σύμφωνα με τους εμπνευστές του, που παρέχει βασική φροντίδα και προσανατολισμό σε όσους μετανάστες φθάνουν στο κέντρο της γαλλικής πρωτεύουσας. Το χόστελ, για το οποίο υπεύθυνος είναι ο δήμος, δέχεται μόνο άνδρες –οι γυναίκες και οι οικογένειες στέλνονται σε άλλο κέντρο -, αλλά δεν ξεχωρίζει μεταξύ προσφύγων και μεταναστών: όλοι μπορούν να μπουν, να ξεκουραστούν για έως και δέκα ημέρες και να δεχθούν ιατρική και νομική βοήθεια. Από τη στιγμή των εγκαινίων του εδώ και οκτώ μήνες, έχει φιλοξενήσει περισσότερα από 12.000 άτομα. Παρά την έντονη ζέστη που επικρατεί και εγκλωβίζεται ανάμεσα στους τσιμεντένιους τοίχους, παρά τα στενά χωρίσματα που δημιουργούν τον μικρό χώρο στον οποίο διαμένει με άλλους τρεις άνδρες, ο Αμπντούλ Σιρζάντ, ένας 26χρονος Αφγανός, χαμογελά ικανοποιημένος. Και ανακουφισμένος. Εχει εξασφαλίσει ένα κρεβάτι στο περιζήτητο προσωρινό καταφύγιο στην Πύλη της Λα Σαπέλ στο Κεντρικό Παρίσι και γνωρίζει ότι, για τουλάχιστον μερικές ημέρες, θα έχει ένα διάλειμμα από τον μεταναστευτικό εφιάλτη. «Είναι δύσκολα στον δρόμο και υπάρχουν εντάσεις. Εδώ μας φροντίζουν, υπάρχει ένα ευχάριστο περιβάλλον, αν και είμαστε στριμωγμένοι» λέει.
Παρότι η κυβέρνηση του Εμανουέλ Μακρόν θέλει να κάνει πιο αυστηρές τις διαδικασίες για χορήγηση ασύλου, αλλά ταυτόχρονα να κάνει διάκριση μεταξύ των προσφύγων και των άλλων μεταναστών, τέτοιου είδους διαχωρισμοί δεν γίνονται στη Λα Σαπέλ. Ολοι μπορούν να έρθουν –θα λάβουν την ίδια φροντίδα.
«Εδώ οι μετανάστες μπορούν να ξεκουράζονται και να σκεφθούν τι θέλουν να κάνουν εάν παραμείνουν στη Γαλλία ή εάν θα συνεχίσουν το ταξίδι τους προς άλλες χώρες, όπως η Βρετανία» εξηγεί η Αμελί Ελ Χασάκ-Μαρζοράτι, υποδιευθύντρια του Emaüs Solidarité, της οργάνωσης που διαχειρίζεται αυτό το προσωρινό καταφύγιο για άνδρες που άνοιξε τον Νοέμβριο από τη δήμαρχο του Παρισιού έπειτα από την απραξία του πρώην προέδρου Φρανσουά Ολάντ απέναντι στη μεταναστευτική πίεση –τελικά η κυβέρνηση συμφώνησε να συμμετέχει στο πρόγραμμα.
Το χόστελ, το πρώτο τέτοιου είδους στην Ευρώπη, σύμφωνα με τους δημιουργούς του, καθώς προσφέρει βασική φροντίδα και συμβουλές στο κέντρο μιας μεγάλης πόλης, έχει την ικανότητα να φιλοξενήσει 400 άνδρες. Οι δέκα ημέρες, σύμφωνα με τους οργανωτές, είναι αρκετές για να ξεκουραστούν, να λάβουν την ιατρική βοήθεια που χρειάζονται καθώς και τις νομικές συμβουλές πριν σταλούν σε άλλα μεταναστευτικά κέντρα σε ολόκληρη τη χώρα.
Ολοι έχουν περάσει από τη «φούσκα», όπως την αποκαλούν, μια τεράστια τέντα στην είσοδο του συγκροτήματος, από την οποία κάθε μέρα περνούν περίπου 250 άτομα –άνδρες, γυναίκες και παιδιά. Αυτό το ημερήσιο κέντρο είναι, για πολλούς, η πρώτη επαφή με την ανθρωπιστική βοήθεια και κάποιους ειδικούς, από την ημέρα που έφυγαν από τη χώρα τους –ένα ταξίδι συνήθως μακρύ και επικίνδυνο. Από τη «φούσκα» κάποιοι άνδρες στέλνονται στο προσωρινό καταφύγιο που βρίσκεται ακριβώς δίπλα ή στο αντίστοιχο στο Ιρβί, στα νότια του Παρισιού, που είναι για γυναίκες μόνες, ζευγάρια ή οικογένειες. Ενα παράδειγμα για την κατάρρευση του συστήματος στο Παρίσι –όπου κάθε μέρα φθάνουν 60 με 70 νέοι μετανάστες –είναι οι αυτοσχέδιοι καταυλισμοί που έχουν στηθεί στο κέντρο της πόλης, εκεί όπου οι νεοαφιχθέντες μένουν σε σκηνές, χωρίς να έχουν φροντίδα επί εβδομάδες. Την περασμένη εβδομάδα, η δήμαρχος Αν Ινταλγκό έδωσε εντολή να απομακρυνθούν περισσότεροι από 2.500 μετανάστες που βρίσκονταν σε έναν τέτοιο αυτοσχέδιο καταυλισμό, κοντά στο χόστελ της Λα Σαπέλ. Ομως ενώ ακόμα τα συνεργεία καθαριότητας δεν είχαν ολοκληρώσει τη δουλειά τους, εκατοντάδες από τους πρόσφυγες επέστρεψαν και ξανάστησαν τις σκηνές. Ο αριθμός μεγαλώνει και πάλι μέρα με τη μέρα. Τα τελευταία δύο χρόνια, είχαν υπάρξει 34 επιχειρήσεις διάλυσης αυτοσχέδιων καταυλισμών. Οι περισσότεροι ξαναστήθηκαν.
Η Ινταλγκό, που ανήκει στο Σοσιαλιστικό Κόμμα, έχει ζητήσει πιο έντονη δράση από την κυβέρνηση. Σήμερα, ο υπουργός Εσωτερικών Ζεράρ Κολόμπ αναμένεται να παρουσιάσει το μεταναστευτικό του πρόγραμμα, στο οποίο θα προτείνει τον περιορισμό των προθεσμιών ώστε η διαδικασία ασύλου να διαρκεί το ανώτερο έξι μήνες.
Ομως, αυτό δεν επαρκεί, σύμφωνα με τη δήμαρχο του Παρισιού. Η Ινταλγκό έχει υποσχεθεί «έναν νόμο για την υποδοχή και αφομοίωση των μεταναστών για ανθρωπιστικούς λόγους», βάσει του οποίου θα αυξηθεί ο αριθμός εκείνων στους οποίους θα παραχωρείται άσυλο στους 75.000 έως το 2022. Ζητεί επίσης μια «ισορροπημένη κατανομή» σε όλη τη Γαλλία. «Δεν αντιμετωπίζουμε προσφυγική κρίση, αλλά μια κρίση στην υποδοχή των μεταναστών» τονίζει.
Η Αμελί Ελ Χασάκ-Μαρζοράτι εκτιμά ότι τουλάχιστον «τέσσερα προσωρινά ανθρωπιστικά κέντρα που βρίσκονται στα τέσσερα βασικά σημεία της χώρας» θα είναι –αναγκαστικά –παρόμοια με εκείνο που δημιουργήθηκε στο Παρίσι. Ομως η κυβέρνηση Μακρόν δεν φαίνεται διατεθειμένη για κάτι τέτοιο. Στη διάρκεια της επίσκεψής του στο Καλαί, άλλο ένα από τα μέρη όπου έχουν στηθεί αυτοσχέδιοι προσφυγικοί καταυλισμοί από εκείνους που προσπαθούν να φθάσουν στη Βρετανία, ο υπουργός Εσωτερικών Κολόμπ δήλωσε τον Ιούνιο ότι δεν εμπιστεύεται τα προσωρινά κέντρα, «οι υπεύθυνοι των οποίων λένε πως είναι πρόθυμοι να υποδεχθούν μετανάστες μόνο για λίγες ημέρες και, τελικά, συνεχίζουν να παραμένουν εκεί επί μακρόν».