«Πνίγηκε» στο όζον την Πέμπτη το Λεκανοπέδιο της Αττικής, για δεύτερη συνεχόμενη μέρα μέσα στο τελευταίο τριήμερο και με τους κατοίκους της Αθήνας να μην έχουν αναχωρήσει ακόμα για τις καλοκαιρινές διακοπές τους.
Με τη διατήρηση της θερμοκρασίας περίπου στους 39 βαθμούς και τους ανέμους να έχουν κοπάσει, το νέφος «χτύπησε» κόκκινο. Η Αθήνα, η πόλη-θάλαμος αερίων, βιώνει δραματικά τον συνδυασμό των κλιματικών αλλαγών με την επιβάρυνση της ατμόσφαιρας σε φωτοχημικούς ρύπους.
Η κατάσταση αναμένεται να βελτιωθεί αύριο, καθώς σύμφωνα με τις προβλέψεις της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας (ΕΜΥ), ο υδράργυρος στην Αθήνα θα επανέλθει σε φυσιολογικά για την εποχή επίπεδα.
Από τη στιγμή που έχουμε υψηλές θερμοκρασίες -λένε οι ειδικοί- η αυξημένη ρύπανση είναι αναμενόμενη, αφού το όζον είναι φωτοχημικός ρύπος που ευνοείται από τη ζέστη και την ακτινοβολία του ήλιου. Ο ρύπος αυτός συνδέεται κυρίως με την πρόκληση αναπνευστικών και καρδιαγγειακών παθήσεων.
Είναι χαρακτηριστικό ότι την Τετάρτη, μέχρι τις 6 το απόγευμα, οι τιμές του όζοντος ξεπέρασαν το όριο συναγερμού (240 μg/m3) σε τρεις περιοχές, ενώ σε άλλες τέσσερις οι τιμές ξεπέρασαν το όριο επιφυλακής (180 μg/m3). Συγκεκριμένα, στο όζον «πνίγηκαν» το Μαρούσι (255 μg/m3), η Λυκόβρυση (270 μg/m3) και οι Θρακομακεδόνες (295 μg/m3). Μάλιστα στις περιοχές αυτές, οι πολύ υψηλές τιμές όζοντος καταγράφηκαν για περίπου τέσσερις ώρες.
Επίσης, στη Νέα Σμύρνη (181 μg/m3), στα Λιόσια (218 μg/m3), στο Περιστέρι (186 μg/m3) και στην Αγία Παρασκευή (219 μg/m3), οι τιμές του όζοντος ήταν για μεγάλο χρονικό διάστημα (από 2 έως 6 ώρες) πάνω από τα όρια επιφυλακής.
Την Πέμπτη, οι τιμές του όζοντος ξεπέρασαν το όριο συναγερμού (240 μg/m3) σε τρεις περιοχές και συγκεκριμένα στο Βοτανικό (246 μg/m3), στη Νέα Σμύρνη (241 μg/m3) και στο Περιστέρι (257 μg/m3). Επίσης, υψηλές ήταν οι τιμές του όζοντος και στην Ελευσίνα (205 μg/m3).
Η αποπνικτική ατμόσφαιρα είχε δημιουργηθεί από το απόγευμα της Τρίτης. Από την εικόνα των μετρήσεων, που ολοκληρώθηκε την Πέμπτη, προέκυψε ότι οι πιο προβληματικές περιοχές του Λεκανοπεδίου της Αττικής ήταν επτά: Νέα Σμύρνη, Λιόσια, Μαρούσι, Περιστέρι, Λυκόβρυση, Αγία Παρασκευή, Βοτανικός και Θρακομακεδόνες.
Τα υπουργεία Περιβάλλοντος – Ενέργειας και Υγείας, προχώρησαν σε προειδοποιητικές συστάσεις, ζητώντας από τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, όπως είναι τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με αναπνευστικά και καρδιακά προβλήματα, να περιορίσουν τις μετακινήσεις τους.
Οι επιπτώσεις του όζοντος στην υγεία
Εκθεση μικρής χρονικής διάρκειας (1-3 ωρών) και παρατεταμένης διάρκειας (6-8 ωρών) σε περιβάλλον όζοντος έχει συνδεθεί με μεγάλο αριθμό σοβαρών επιπτώσεων στην υγεία, για παράδειγμα, επείγοντα περιστατικά με αναπνευστικά προβλήματα. Σύμφωνα με τους ειδικούς-γιατρούς, επαναλαμβανόμενη έκθεση σε όζον προκαλεί στους ανθρώπους πόνο στο στήθος, βήχα, άσθμα, πνευμονική και ρινική συμφόρηση, ερεθισμό στα μάτια και τη μύτη.
Αυτά τα συμπτώματα εμφανίζονται σε επίπεδα όζοντος ελαφρώς πάνω από το όριο για την προστασία της ανθρώπινης υγείας, ένα όριο που πολλές περιοχές το πλησιάζουν αρκετά.
Πειραματικές μελέτες σε εθελοντές δείχνουν ότι η τυπική έκθεση στο όζον σε συνδυασμό με διαλείπουσα άσκηση, επηρεάζει αρνητικά την λειτουργία των πνευμόνων τόσο σε ενήλικες όσο και σε παιδιά, εμποδίζοντας τους να πάρουν βαθιά αναπνοή.
Το κύριο ερώτημα, σύμφωνα με τους γιατρούς, είναι αν αυτές οι επιδράσεις στην αναπνοή είναι αναστρέψιμες όταν διακοπεί η έκθεση σε όζον ή αν παραμένουν προκαλώντας μόνιμη βλάβη.
Μελέτη σε παιδιά που εκτέθηκαν σε τυπικά επίπεδα όζοντος που παρατηρούνται τους καλοκαιρινούς μήνες, έδειξαν ότι οι αλλαγές που προκλήθηκαν στους πνεύμονες επέμειναν για αρκετές μέρες μετά το τέλος του επεισοδίου όζοντος.
Επίσης, μελέτες σε πειραματόζωα έδειξαν ότι προκαλούνται μόνιμες βλάβες στους πνεύμονες από επίπεδα όζοντος σε συνθήκες αιθαλομίχλης, αν η έκθεση διαρκέσει κάποιες εβδομάδες.
Συγκεκριμένα, εμφανίζεται φλεγμονή που προκαλεί τον τραυματισμό των κυττάρων που βρίσκονται επί της αναπνευστικής οδού, μια διαδικασία που περιγράφεται ως πρώιμη γήρανση των πνευμόνων.
Άλλες επιπτώσεις στην υγεία που έχουν αναφερθεί, είναι η αύξηση των κρουσμάτων άσθματος, η καρδιακή δυσλειτουργία, η μείωση της αεροβικής ικανότητας καθώς επίσης και η διαταραχή στο κεντρικό νευρικό σύστημα, στο συκώτι, στο αίμα και στο ενδοκρινικό σύστημα.
Ομάδες υψηλού κινδύνου είναι όσοι έχουν ήδη αναπνευστικά προβλήματα ή χρόνια πνευμονική πάθηση.
Ακόμα, το όζον επιδρά στη βλάστηση και στα οικοσυστήματα, οδηγώντας στην υποβάθμιση των αγροτικών εδαφών, στην μείωση της παραγωγικότητας λαχανικών με ταυτόχρονη αύξηση των ασθενειών των φυτών, στην εμφάνιση εντόμων, και γενικά συντελεί στην εμφάνιση ακραίων καιρικών φαινομένων (π.χ. βαρυχειμωνιά). Καταστρέφει το φύλλωμα των δέντρων κι έτσι την αισθητική των δασών και των πάρκων.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εκδώσει οδηγία που υποχρεώνει τα κράτη μέλη να ελέγχουν τη συγκέντρωση όζοντος επιπέδου εδάφους σε ολόκληρη την επικράτεια τους. Όταν η συγκέντρωση όζοντος στον αέρα είναι υψηλότερη από 180 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο, τα κράτη μέλη πρέπει να ενημερώνουν το πλατύ κοινό.
Όταν το όζον εδάφους υπερβαίνει τα 240 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο, υποχρεώνονται να προειδοποιούν τον πληθυσμό τους και ταυτόχρονα να κάνουν συστάσεις σε άτομα με αναπνευστικές και καρδιαγγειακές παθήσεις και γενικότερα άτομα ευαίσθητα στην ατμοσφαιρική ρύπανση να παραμένουν σε εσωτερικούς χώρους και να αποφεύγουν την κυκλοφορία στο εξωτερικό περιβάλλον.
Επίσης, συνίσταται στα παραπάνω άτομα, καθώς και τα παιδιά, να αποφεύγουν την έντονη σωματική άσκηση, η οποία μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό της αναπνευστικής οδού και να οδηγήσει σε αναπνευστικά προβλήματα.
