Αναζήτηση
Αμφιβολίες για την αξία της αρθροσκόπησης στην αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου στα γόνατα δημιουργεί μία νέα ανάλυση, που καταλήγει στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν περιορισμένα επιστημονικά στοιχεία για τα δυνητικά οφέλη της.
Την ανάλυση πραγματοποίησε διεθνής ομάδα 18 εμπειρογνωμόνων, οι οποίοι θέλησαν να εξετάσουν εάν οι αρθροσκοπικές θεραπείες μπορούν όντως να βοηθήσουν τους ασθενείς που βασανίζονται από επίμονους πόνους εξαιτίας εκφυλιστικής νόσου των γονάτων (π.χ. οστεοαρθρίτιδα, εκφυλιστικές ρήξεις μηνίσκου).
Οπως γράφουν στο τεύχος Μαΐου της Βρετανικής Ιατρικής Επιθεώρησης (BMJ), η ισχύουσα πρακτική για τους ασθενείς αυτούς είναι να υποβάλλονται πρώτα σε κάθε είδους μη χειρουργική θεραπεία, συμπεριλαμβανομένων των αρθροσκοπήσεων, με την ελπίδα ότι θα αποφύγουν ή έστω θα καθυστερήσουν την αρθροπλαστική γόνατος, δηλαδή την αντικατάσταση των φθαρμένων αρθρώσεων.
Ωστόσο, εξετάζοντας τα στοιχεία από 25 κλινικές μελέτες, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι αρθροσκοπικές επεμβάσεις για την εκφυλιστική αρθρίτιδα γόνατος και τις εκφυλιστικές ρήξεις μηνίσκου δεν παρέχουν μακροχρόνια ανακούφιση του πόνου, ούτε βελτιώνουν τη λειτουργικότητα της άρθρωσης.
Στην καλύτερη περίπτωση, λιγότερο από το 15% των ασθενών παρουσιάζει «μικρή ή πολύ μικρή βελτίωση στον πόνο και τη λειτουργικότητα» τρεις μήνες έπειτα από την αρθροσκόπηση, ενώ στον ένα χρόνο έχει σχεδόν χαθεί αυτό το όφελος, σημειώνουν στο άρθρο τους.
«Η αρθροσκοπική χειρουργική σαφώς και έχει ρόλο σε διάφορες ορθοπεδικές καταστάσεις, όπως οι τραυματικές κακώσεις, αλλά όχι στην αρθρίτιδα και στις εκφυλιστικές ρήξεις μηνίσκου», είπε στην εφημερίδα New York Times ο επικεφαλής ερευνητής δρ Reed A.C. Siemieniuk, από το Πανεπιστήμιο ΜακΜάστερ, στο Οντάριο του Καναδά.
«Οι αρθροσκοπήσεις για την αρθρίτιδα έγιναν δημοφιλείς πριν διεξαχθούν μελέτες για την αποτελεσματικότητά τους, ενώ τώρα πια έχουμε υψηλής ποιότητας επιστημονικά δεδομένα που υποδηλώνουν ότι δεν αποδίδουν στη συντριπτική πλειονότητα των ασθενών».
Ενας στους τέσσερις υποφέρει
Σύμφωνα με στοιχεία που παρατίθενται στην BMJ, σχεδόν το 25% των ατόμων ηλικίας άνω των 50 ετών υποφέρει από πόνους στα γόνατα εξαιτίας εκφυλιστικής νόσου, με το ποσοστό αυτό να αυξάνεται με την ηλικία.
Πολλοί θα οδηγηθούν στο χειρουργείο για αρθροσκόπηση, με τον συνολικό αριθμό των αρθροσκοπήσεων στη συγκεκριμένη ομάδα ασθενών να υπολογίζεται σε πάνω από 2 εκατ. ετησίως στις ανεπτυγμένες χώρες, «παρά τις συστάσεις κατά της χρήσης τους στην οστεοαρθρίτιδα».
Μία άλλη μη επεμβατική μέθοδος που χρησιμοποιείται ευρέως είναι οι εγχύσεις στεροειδών φαρμάκων μέσα στην άρθρωση. Οι εγχύσεις αυτές μπορούν να μειώσουν την επώδυνη φλεγμονή, αλλά αν χρησιμοποιούνται κατ’ επανάληψιν ενδέχεται να επιταχύνουν την ανάπτυξη αρθρίτιδας στο γόνατο.
Μελέτη του Πανεπιστημίου Tufts, στη Βοστώνη, που δημοσιεύθηκε επίσης τον Μάιο στην «Επιθεώρηση της Αμερικανικής Ιατρικής Εταιρείας» (JAMA) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η έγχυση κορτικοστεροειδών (κορτιζόνη) κάθε τρεις μήνες επί δύο χρόνια οδηγούσε σε μεγαλύτερη απώλεια του αρθρικού χόνδρου, ενώ δεν υπήρχε διαφορά στον πόνο που ένιωθαν οι ασθενείς σε σύγκριση με όσους έκαναν εγχύσεις ενός εικονικού φαρμάκου.
Λίγο καλύτερα είναι τα επιστημονικά δεδομένα για τις εγχύσεις υαλουρονικού οξέος. Σε μελέτη που διεξήχθη σε 181.000 εθελοντές και δημοσιεύθηκε πέρυσι στην επιθεώρηση «PLoS One» διαπιστώθηκε πως όσοι είχαν κάνει πέντε ή περισσότερες εγχύσεις χρειάστηκαν ολική αρθροπλαστική γόνατος κατά μέσον όρο 3,6 χρόνια αργότερα απ’ ό,τι όσοι δεν είχαν κάνει καμία.
Τι να κάνετε
Ο δρ Siemieniuk παραδέχεται ότι η θεραπεία για τις εκφυλιστικές παθήσεις του γόνατος «μπορεί να είναι απογοητευτική» για ασθενείς και γιατρούς, διότι δεν υπάρχουν σαφείς απαντήσεις ως προς το ποια μέθοδος θα βοηθήσει ποιο περιστατικό.
Έως ότου συγκεντρωθούν περισσότερα επιστημονικά δεδομένα, συνιστά την εφαρμογή ορισμένων μεθόδων που έχει αποδειχθεί ότι κρατούν πολλούς ασθενείς μακριά από το χειρουργείο:
* Αν έχετε περιττά κιλά, φροντίστε να αδυνατίσετε. Όσο πιο βαρύ είναι το σώμα, τόσο περισσότερο πιέζονται και φθείρονται τα γόνατα.
* Παρατηρήστε τις δραστηριότητές σας. Αν εντοπίσετε κάποιες που επιδεινώνουν τον πόνο σας (π.χ. βαθύ κάθισμα, πολύωρη ακινησία στην καρέκλα), φροντίστε να τις αποφεύγετε.
* Αν πονάτε πολύ, πάρτε παυσίπονα. Ρωτήστε τον γιατρό σας ποιο θα ήταν καλύτερο για εσάς.
* Να κάνετε φυσιοθεραπείες. Είναι ίσως η πιο ωφέλιμη μέθοδος απ’ όλες. Εκτός από τις συνεδρίες που θα κάνετε με τον φυσιοθεραπευτή σας, ρωτήστε τον ποιες ασκήσεις μπορείτε να κάνετε στο σπίτι και φροντίστε να τις κάνετε με τη συχνότητα που θα σας συστήσει.
* Εξετάστε το ενδεχόμενο να συμβουλευθείτε έναν εργοθεραπευτή. Μπορεί να σας διδάξει πως να τροποποιήσετε τις καθημερινές δραστηριότητές σας (π.χ. τον τρόπο καθίσματος) ώστε να περιορίσετε την καταπόνηση των γονάτων σας.
