Καύσωνας χαρακτηρίζεται η πολύ υψηλή θερμοκρασία (π.χ. πάνω από 40°C) που παραμένει υψηλή κατά τη διάρκεια του 24ώρου (άνω των 30°C), όπως υποστηρίζουν οι μετεωρολόγοι. Εάν όμως τη νύκτα η θερμοκρασία κατεβαίνει στους 29°C ή τους 28°C τότε δεν υπάρχει καύσωνας; Αλήθεια, πότε ο καύσωνας γίνεται επικίνδυνος;
Στη Σαχάρα και τις περισσότερες αραβικές χώρες έχουν το θέρος θερμοκρασίες που κυμαίνονται την ημέρα από 45°C έως 55°C, ενώ τη νύκτα οι θερμοκρασίες υποχωρούν εντυπωσιακά κάτω των 30°C. Στη Σαχάρα μάλιστα η θερμοκρασία τη νύκτα υποχωρεί κάτω και από το μηδέν.
Οι κίνδυνοι από τις υψηλές θερμοκρασίες όπως και εάν αυτές χαρακτηρίζονται βρίσκονται αλλού και όχι στην ημερήσια διακύμανσή τους. Οι κίνδυνοι προκύπτουν από τον συνδυασμό υψηλής θερμοκρασίας με την υψηλή υγρασία και την άπνοια.
Οταν η υγρασία είναι υψηλή και πλησιάζει το σημείο κορεσμού (100%) προκαλεί στον άνθρωπο δυσφορία και δυσχέρεια στην αναπνοή. Ο θερμός και ξηρός αέρας γίνεται περισσότερο ανεκτός από ό,τι ο υγρός αέρας. Οταν μάλιστα συνυπάρχει με την υγρασία και άπνοια, τότε δεν εξατμίζεται ο ιδρώτας και δεν αποβάλλεται η θερμότητα από το δέρμα.
Αντίθετα όταν η υγρασία στην ατμόσφαιρα είναι χαμηλή οι υψηλές θερμοκρασίες είναι λιγότερο επικίνδυνες.
Ο άνθρωπος αποβάλλει θερμότητα με την αναπνοή αλλά κυρίως από το δέρμα. Η λειτουργία αυτή του δέρματος ονομάζεται και άδηλη αναπνοή γιατί αποβάλλεται και διοξείδιο του άνθρακα το οποίο αποβάλλεται και με τη φυσιολογική αναπνοή από τους πνεύμονες.
Ο άνεμος αναμφισβήτητα βοηθά στο να εξατμίζεται ο ιδρώτας. Η εξάτμιση του ιδρώτα προκαλεί ψύξη στο δέρμα και πτώση της θερμοκρασίας του ανθρώπινου σώματος. Ο συνδυασμός υψηλής θερμοκρασίας, υψηλής υγρασίας και άπνοιας προκαλεί εύκολα θερμοπληξία. Εν δυνάμει, ο συνδυασμός αυτός γίνεται θανατηφόρος.
Κατά συνέπεια, ο καύσωνας με υψηλές θερμοκρασίες που συνοδεύεται από ατμοσφαιρική υγρασία της τάξεως π.χ. του 15% δεν είναι ιδιαίτερα επικίνδυνος. Γι’ αυτό και η μετεωρολογική υπηρεσία πρέπει αναμφισβήτητα να συμπεριλαμβάνει την ατμοσφαιρική υγρασία και την ταχύτητα του ανέμου στο μετεωρολογικό δελτίο, ώστε να μη δημιουργείται κάθε φορά πανικός που παραλύει τη δημόσια ζωή. Στο θέμα αυτό αναμφισβήτητα μπορούν να συμβάλουν όλα τα μέσα ενημέρωσης.