Το αντίπαλο δέος του Ερντογάν

«Hak, hukuk, adalet» –Δικαιώματα, νόμος και δικαιοσύνη. Αυτό το σύνθημα ακουγόταν συνεχώς καθ’ όλη τη διάρκεια της πορείας του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου από την Αγκυρα στην Κωνσταντινούπολη. Ο 68χρονος αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης της Τουρκίας, ηγέτης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος χρειάστηκε 25 ημέρες για να καλύψει την απόσταση, διασχίζοντας περιοχές που αποτελούν προπύργιο του Ταγίπ Ερντογάν. Οπως αφηγείται, είδε σφαίρες ριγμένες στο δρόμο του ως προειδοποίηση και το βράδυ, εκεί που κατασκήνωνε μαζί με όσους τον ακολουθούσαν, άγνωστοι πετούσαν κοπριές στις σκηνές τους. Οταν ξεκίνησε η πορεία, στις 15 Ιουνίου, ελάχιστοι το γνώριζαν, δεν καλύφθηκε πολύ από τα ΜΜΕ, πέρασε σχεδόν απαρατήρητη. Ομως καθώς δεκάδες χιλιάδες Τούρκοι άρχισαν να συρρέουν και να περπατούν μαζί με τον τούρκο πολιτικό, κάτι άλλαξε. Στο τέλος αυτής της πορείας των 450 χιλιομέτρων, γράφει αρθρογράφος της «Χουριέτ», ο Κιλιτσντάρογλου έχει μετατραπεί στο αντίπαλο δέος του Ερντογάν. «Κάτι άρχισε να κινείται στην αντιπολίτευση της Τουρκίας».

Ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου γεννήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 1948, στο χωριό Μπαλίτσα της Ανατολικής Τουρκίας και ήταν το τέταρτο από τα επτά παιδιά της οικογένειάς του. Ο πατέρας του Καμέρ ήταν μεταξύ των χιλιάδων αλεβιτών που εξαναγκάστηκαν το 1937 σε εσωτερικό εκτοπισμό, μετά την αποτυχημένη εξέγερση στο Ντερσίμ, την οποία το 2011 ο Ταγίπ Ερντογάν χαρακτήρισε «ένα από τα πιο τραγικά συμβάντα της σύγχρονης ιστορίας μας». Ο επικεφαλής του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος λέει ότι η καταγωγή του είναι τουρκμενική και ο πατέρας του τη δεκαετία του ’50 άλλαξε το οικογενειακό όνομα από Καραμπουλούτ σε Κιλιτσντάρογλου. Ο Κεμάλ από μικρός εργαζόταν ως πλανόδιος μικροπωλητής.

Σπούδασε οικονομικά και άρχισε να εργάζεται στο υπουργείο Οικονομικών το 1971. Πήγε στη Γαλλία για μετεκπαίδευση και αργότερα, επί πρωθυπουργίας Τουργκούτ Οζάλ με τον οποίο είχε πολύ καλές σχέσεις, ανέβηκε στην ιεραρχία. Το 1991 ανέλαβε τη διεύθυνση του Οργανισμού Κοινωνικής Ασφάλισης. Συνταξιοδοτήθηκε τον Ιανουάριο του 1999 και τότε αποφάσισε να ασχοληθεί με την πολιτική. Προσπάθησε να εκλεγεί με το Κόμμα της Δημοκρατικής Αριστεράς του Μπουλέντ Ετζεβίτ, αλλά τελικά δεν συμπεριελήφθη στις λίστες των υποψηφίων. Αντ’ αυτού, ενόσω ήταν πρόεδρος ένωσης για τη φορολογική προστασία των πολιτών, εκλήθη από τον Ντενίζ Μπαϊκάλ, ηγέτη του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος το οποίο είχε ιδρύσει ο Μουσταφά Κεμάλ. Στις εκλογές του 2002 εξελέγη βουλευτής Κωνσταντινούπολης.

«Οταν ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου εξελέγη επικεφαλής του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης το 2010 κέρδισε γρήγορα το παρατσούκλι Γκάντι» γράφει στην «Ουάσιγκτον Ποστ» ο Καν Ντουντάρ, πρώην διευθυντής της εφημερίδας «Τζουμχουριέτ» που καταδικάστηκε για τη δημοσιοποίηση στοιχείων που συνδέουν τις τουρκικές μυστικές υπηρεσίες με το Ισλαμικό Κράτος και τώρα ζει στη Γερμανία. «Το παρατσούκλι μάλλον συσχετίζεται με το ότι έμοιαζε φυσιογνωμικά με τον ηγέτη της ινδικής ανεξαρτησίας και όχι με όποιες ομοιότητες σε επαναστατικά διαπιστευτήρια ή προέλευση».

Ως ηγέτης ο Κιλιτσντάρογλου δέχθηκε πολλές επικρίσεις για παθητικότητα καθώς και για την αποτυχία του να κεφαλαιοποιήσει πολιτικά τις αντιδράσεις στην πολιτική Ερντογάν. Ως επικεφαλής του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος, δεν κατόρθωσε να ξεπεράσει σε ποσοστό το 25%. Ομως οι προσπάθειές του αποκαλύψει τη διαφθορά στελεχών του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης απέδωσαν. Δύο αντιπρόεδροι του AKΡ παραιτήθηκαν από το αξίωμά τους έπειτα από τηλεοπτικές συζητήσεις με τον Κιλιτσντάρογλου.

Ολα δείχνουν ότι η υπομονή του άρχισε να εξαντλείται. Κάτι μέσα του άλλαξε με την καταδίκη του αντιπροέδρου του κόμματος Ενίς Μπερμπέρογλου σε 25ετή κάθειρξη με την κατηγορία της κατασκοπείας. «Η δημοκρατία διαλύεται» δήλωσε. «Αυτή ήταν η τελευταία σταγόνα!». Και αντέδρασε αναπάντεχα. Πήρε την απόφαση για την Πορεία της Δικαιοσύνης, όπως την ονόμασε. Μια πορεία που ξεκίνησε με μερικές εκατοντάδες συνοδοιπόρους και κατέληξε στην Κωνσταντινούπολη την περασμένη Κυριακή με ένα πλήθος εκατοντάδων χιλιάδων ατόμων.

Χρησιμοποιώντας την αναλογία με τον Γκάντι, παρατηρεί ο Ντουντάρ, κάποιοι ήδη έχουν αρχίσει να συγκρίνουν τη διαμαρτυρία του Κιλιτσντάρογλου με την περίφημη Πορεία του Αλατιού που έκανε ο ινδός ηγέτης το 1930. Ο Κιλιτσντάρογλου και οι συνοδοιπόροι του ολοκλήρωσαν την πορεία τους μπροστά στη φυλακή όπου κρατείται ο Μπερμπέρογλου.

Σχεδόν οι μισοί Τούρκοι ανήκουν στην αντιπολίτευση, όπως έδειξε το δημοψήφισμα για τις προεδρικές εξουσίες στις αρχές του χρόνου. Με την εντυπωσιακή κίνησή του, ο Κιλιτσντάρογλου εμφανίστηκε για πρώτη φορά ως δυναμικός εκπρόσωπος όλης της αντιπολίτευσης. Μάλιστα σε συνέντευξή του στο πρακτορείο Bloomberg, διευκρίνισε ότι δεν θα είναι ο ίδιος υποψήφιος για την προεδρία το 2019, αλλά τάσσεται υπέρ της εύρεσης ενός συναινετικού υποψηφίου που θα εκφράζει όλους όσοι διαφωνούν με τον σημερινό πρόεδρο.

Ολοι περιμένουν να διαπιστώσουν αν ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου θα διατηρήσει το ηγετικό προφίλ που απέκτησε μετά την πορεία ή θα επιστρέψει στους πιο χαμηλούς τόνους του παρελθόντος. Περιμένουν επίσης το πώς θα αντιδράσει σε όλα αυτά ο Ταγίπ Ερντογάν. Αυτή η νέα διαμαρτυρία δεν θα δοκιμάσει μόνο την εξουσία του τούρκου προέδρου, αλλά θα καθορίσει και το πολιτικό μέλλον του κύριου αντιπάλου του.