Τρεισήμισι μήνες σχεδόν καθημερινών διαδηλώσεων. περίπου 100 νεκροί. Και ένα συμβολικό δημοψήφισμα, «η μεγαλύτερη πράξη πολιτικής ανυπακοής της ανθρωπότητας», σύμφωνα με τους πρωτεργάτες του, τη βενεζουελανή αντιπολίτευση. Δύο εβδομάδες πριν από τις εκλογές που διοργανώνει ο πρόεδρος της Βενεζουέλας Νικολάς Μαδούρο, με στόχο την ανάδειξη των 545 μελών μιας Συντακτικής Συνέλευσης που θα αναλάβει να συντάξει νέο Σύνταγμα, οι πολίτες της πολύπαθης χώρας κλήθηκαν χθες στις κάλπες από τους «αντιτσαβίστας» να καταγγείλουν αυτό το «πραξικόπημα», που δεν έχει στα μάτια τους κανέναν άλλο σκοπό παρά να επιτρέψει στο καθεστώς Μαδούρο να παραμείνει στην εξουσία, παρακάμπτοντας την Εθνοσυνέλευση της χώρας, την οποία ελέγχει από το 2016 ο συνασπισμός της αντιπολίτευσης –η Τράπεζα τηςΔημοκρατικής Ενότητας(MUD). Η ημιαπελευθέρωση του Λεοπόλδο Λόπες, της πλέον εμβληματικής μορφής της αντιπολίτευσης, που τελεί από τις 8 Ιουλίου, έπειτα από τριάμισι χρόνια φυλάκισης, σε κατ’ οίκον περιορισμό, ούτε περισσότερο χρόνο εξασφάλισε στον Μαδούρο ούτε μετρίασε την πίεση που του ασκείται από τον δρόμο. Οι επόμενες εβδομάδες, εκτιμούν πολλοί, θα είναι καθοριστικές για το μέλλον της Βενεζουέλας.

«Η χώρα όχι μόνο θα απορρίψει τη Συντακτική Συνέλευση αλλά θα δώσει και μια λαϊκή εντολή ώστε να αξιώσουμε μια αλλαγή καθεστώτος, την έξοδο της δικτατορίας και την έναρξη μιας μεταβατικής περιόδου με μια κυβέρνηση εθνικής ενότητας» δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ένα στέλεχος της αντιπολίτευσης, η Μαρία Κορίνα Ματσάδο. «Το δημοψήφισμα θα σηματοδοτήσει ένα “πριν” και ένα “μετά”. Θα δείξουμε σήμερα όσο ποτέ άλλοτε σε ολόκληρο τον κόσμο και σε εκείνους που έχουν την εξουσία πως ο λαός της Βενεζουέλας είναι άρχοντας της μοίρας του» διακήρυξε ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου Χούλιο Μπόρχες στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου. Το μεγάλο στοίχημα για την αντιπολίτευση ήταν να υπάρξει σε αυτό το δημοψήφισμα αθρόα προσέλευση. Μόλις 2.000 αυτοσχέδια εκλογικά κέντρα στήθηκαν σε ολόκληρη τη χώρα, ακόμα και σε θέατρα και σε πλατείες: οι ξένοι ανταποκριτές είδαν ουρές να σχηματίζονται από πολύ νωρίς το πρωί. Οι ψηφοφόροι, πολλοί ντυμένοι στα λευκά ή στα χρώματα της σημαίας της Βενεζουέλας, κίτρινο, μπλε και κόκκινο, καλούνταν να απαντήσουν αν είναι «υπέρ ή κατά των εκλογών της 30ής Ιουλίου», αν θέλουν να υπερασπιστούν οι ένοπλες δυνάμεις το ισχύον Σύνταγμα και αν επιθυμούν τη συγκρότηση μιας κυβέρνησης εθνικής ενότητας. «Θέλουμε να φύγει αυτή η κυβέρνηση του Μαδούρο. Εχουμε κουραστεί να μη βλέπουμε λύσεις, υπάρχει κόσμος που πεθαίνει από την πείνα» δήλωσε η Μερσέντες Γκερέρο ντε Ραμίρες, μια 80χρονη πρώην νοσηλεύτρια που στήθηκε πρώτη έξω από το εκλογικό κέντρο στη μεθοριακή πόλη του Σαν Κριστόμπαλ, στις 5.30 το πρωί. «Δείχνω τη δυσαρέσκειά μου για αυτή την κυβέρνηση. Δεν βρίσκουμε φάρμακα, έχουμε κάθε φορά λιγότερα χρήματα για να αγοράσουμε τρόφιμα. Και αυτοί θέλουν απλώς να παραμείνουν στην εξουσία, ψηφίζουμε για να φύγουν» έλεγε η 49χρονη Τίμπισαϊ Μέντες σε ένα εκλογικό τμήμα στο Νοτιοανατολικό Καράκας.

Πέντε πρώην πρόεδροι της Λατινικής Αμερικής, ο Μεξικανός Βισέντε Φοξ, ο Κολομβιανός Αντρές Παστράνα, οι Κοσταρικανοί Λάουρα Τσιντσίγια και Μιγκέλ Ανχελ Ροντρίγκες και ο Βολιβιανός Χόρχε Κιρόγκα, έφτασαν το Σάββατο στο Καράκας προκειμένου να παραστούν στο δημοψήφισμα ως «διεθνείς παρατηρητές». «Υπάρχει κατεπείγουσα ανάγκη ενός εθνικού διαλόγου στη Βενεζουέλα ανάμεσα στην κυβέρνηση και την αντιπολίτευση» είχε δηλώσει, μία μέρα νωρίτερα, ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, την ώρα που η Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες δημοσίευε στοιχεία για τις αιτήσεις ασύλου που έχουν καταθέσει Βενεζουελανοί: 52.000 αιτήσεις από τον Ιανουάριο, διπλάσιες και πλέον σε σύγκριση με όσες κατατέθηκαν στη διάρκεια της περασμένης χρονιάς.

Το απέρριψε ως παράνομο ο Μαδούρο

«Αυτό το διεθνές σόου… κάντε το, αλλά ειρηνικά» διακήρυξε ο Νικολάς Μαδούρο, απορρίπτοντας ως παράνομο το δημοψήφισμα. Προκειμένου να μην αφήσει το ατού της πρωτοβουλίας στην αντιπολίτευση, η κυβέρνηση Μαδούρο φρόντισε να οργανώσει χθες μια «πρόβα» των εκλογών της 30ής Ιουλίου – μόνο αυτές τις εικόνες μετέδιδε χθες η κρατική τηλεόραση. Σύμφωνα πάντως με την Πάουλα Βάσκες, ερευνήτρια στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών (CNRS) του Παρισιού, το δημοψήφισμα που οργάνωσε η αντιπολίτευση δεν είναι παράνομο: «Στην πραγματικότητα, προβλέπεται από το άρθρο 350 του μπολιβαριανού Συντάγματος του 1999. Το οποίο λέει πως ο λαός της Βενεζουέλας μπορεί να προβαίνει σε κινήσεις πολιτικής ανυπακοής όταν η εκλεγμένη κυβέρνηση παραβιάζει το Σύνταγμα. Και αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι πως το άρθρο αυτό το προέβλεψε ο ίδιος ο Τσάβες. Κατά κάποιον τρόπο, ο ίδιος ο Τσάβες έδωσε στην αντιπολίτευση τα όπλα για να αμφισβητήσει σήμερα τον Μαδούρο».