Λέγεται ότι τις εκλογές σε μια ανταγωνιστική δημοκρατία τις κερδίζει ή τις χάνει η κυβέρνηση, υπό την έννοια ότι οι προτιμήσεις διαμορφώνονται με άξονα την αξιολόγηση του έργου τής εκάστοτε κυβέρνησης. Αρνητικές εκτιμήσεις για τις επιδόσεις της κυβέρνησης οδηγούν –περίπου αυτόματα –στον έτερο μονομάχο, γεγονός που καθιστά επιρρεπές το εκάστοτε κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην υιοθέτηση της ρηχής στρατηγικής του «ώριμου φρούτου». Tα σημερινά δημοσκοπικά ευρήματα προεξοφλούν μια ερμηνεία της ετυμηγορίας του σώματος στις επόμενες εκλογές, στη βάση πάλι της αρνητικής αξιολόγησης για την κυβέρνηση Τσίπρα. Η εμπέδωση ενός αρνητικού για τον ΣΥΡΙΖΑ κλίματος στην κοινή γνώμη είναι σαφής, καθώς το 50% των ερωτηθέντων εκφράζει ανοιχτά την αντιπάθειά του για τον ΣΥΡΙΖΑ, σε μια ερώτηση (τη λεγόμενη ερώτηση αρνητικής ταύτισης) που θεωρείται διεθνώς ένας ολοένα και καλύτερος δείκτης πρόβλεψης επιλογών κάλπης. Ο ΣΥΡΙΖΑ μένει να διεκδικεί το 25% του εκλογικού σώματος, το οποίο δηλώνει μηδενική αντιπάθεια προς αυτόν.

Ομως θα κινηθούν όλοι οι αντι-ΣΥΡΙΖΑ εκλογείς προς τον έτερο μονομάχο, τη ΝΔ, όπως η ιστορική εμπειρία προβλέπει; Η φυσική αδράνεια ωθεί πράγματι τους περισσότερους προς τη ΝΔ, ως τη μόνη δύναμη που μπορεί να εγγυηθεί την ήττα του αντιπαθούς ΣΥΡΙΖΑ. Ωστόσο, προσεκτικότερες αναγνώσεις των ερευνών εντοπίζουν έναν μετεωρισμό σημαντικού τμήματος του αντι-ΣΥΡΙΖΑ στρατοπέδου. Το ένα τρίτο όσων αντιπαθούν τον ΣΥΡΙΖΑ αποδίδει σε ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, σύμφωνα με ευρήματα ερευνών της Prorata από τον περασμένο Απρίλιο, αρνητικούς χαρακτηρισμούς, όπως «παλαιό» ή «παρωχημένο» κόμμα. Από την άλλη, το ένα πέμπτο αυτών αποδίδει στο Ποτάμι θετικούς χαρακτηρισμούς, όπως «νέο» και «διαφορετικό» κόμμα. Εχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η τομή δύο εξ αυτών των ομάδων αντι-ΣΥΡΙΖΑ ψηφοφόρων: της ομάδας που δείχνει συγκρατημένη απέναντι στη ΝΔ και της ομάδας που διάκειται θετικά απέναντι στο Ποτάμι. Ο όγκος της τομής υπολογίζεται περίπου στο 3% του σώματος. Θα αντισταθούν οι ψηφοφόροι αυτοί στον νόμο της αδράνειας μην επιλέγοντας τη ΝΔ στις επόμενες εκλογές; Θα επιλέξουν το κόμμα που «θα νικήσει τον εχθρό τους», τον ΣΥΡΙΖΑ, ή θα επιλέξουν το κόμμα που αξιολογούν θετικότερα;

Δεν είναι οι περισσότεροι, είναι όμως τρεις στους εκατό ψηφοφόρους. Και είναι οι πλέον ευαίσθητοι, αν όχι αλλεργικοί, σε εκείνα τα στοιχεία του λόγου και της συμπεριφοράς της ΝΔ που μοιάζουν τα πλέον δύσκολα στη διαχείριση από τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης: την εκφορά συντηρητικών θέσεων σε κοινωνικά ζητήματα από έναν μεγάλο αριθμό στελεχών πρώτης γραμμής του κόμματος και την έκδηλη αλαζονεία που κρύβει η προετοιμασία στελέχωσης του κρατικού μηχανισμού υπό τη νέα διακυβέρνηση της ΝΔ. Το σημείο στο οποίο θα τερματίσει ο μετεωρισμός των «τριών» αυτών αντι-ΣΥΡΙΖΑ ψηφοφόρων θα κριθεί τελικά από τη βαρύτητα που θα αποδώσουν στα δύο αυτά στοιχεία του λόγου και της συμπεριφοράς της ΝΔ.

Ο Γιάννης Κωνσταντινίδης είναι επίκουρος καθηγητής Πανεπιστημίου Μακεδονίας και διευθυντής του ινστιτούτου Π Τετράγωνο – Πρόοδος στην Πράξη

Τελευταία Νέα