Αναζήτηση
Τον περασμένο μήνα βρισκόταν σε λυρική διάθεση. «Μερικοί από τους βρετανούς φίλους μου», είπε στη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες, «με ρωτούν αν μπορώ να φανταστώ ένα μέλλον όπου το Ηνωμένο Βασίλειο θα εξακολουθεί να είναι μέρος της ΕΕ. Τους απαντώ ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση χτίστηκε πάνω σε όνειρα που έμοιαζε αδύνατον να εκπληρωθούν. Ποιος ξέρει λοιπόν; You may say I’m a dreamer, but I am not the only one».
Χθες, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου υπερασπίστηκε εξίσου θερμά τις ευρωπαϊκές αξίες, χωρίς να τσιτάρει αυτή τη φορά Λένον. Η θέση του ήταν δύσκολη: στο εδώλιο του κατηγορουμένου βρισκόταν αυτή τη φορά η ίδια του η χώρα, η Πολωνία. Σε αυτήν λοιπόν χρειάστηκε να θυμίσει ότι «η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν είναι μόνο χρήματα και διαδικασίες, είναι πάνω απ’ όλα αξίες και υψηλές προδιαγραφές της δημόσιας ζωής».
Ηδη κάναμε ένα λάθος: εξομοιώσαμε μια κυβέρνηση με μια χώρα. Αυτοί που καταλύουν όμως σήμερα τη Δικαιοσύνη στην Πολωνία έχουν ονοματεπώνυμο και δεν υποστηρίζονται από την πλειοψηφία του λαού, όπως συμβαίνει, ας πούμε, με τους συναδέλφους τους στην Ουγγαρία. Το Κόμμα του Νόμου και της Δικαιοσύνης έλαβε το 2015 μόνο 37,5%. Και η κοινωνία των πολιτών είναι ισχυρή. Πέρυσι ανάγκασε την κυβέρνηση να πάρει πίσω τον νόμο κατά των αμβλώσεων. Και τώρα, οι Πολωνοί είναι κάθε μέρα στους δρόμους για να υπερασπιστούν το «δικό τους» Ανώτατο Δικαστήριο, ακούγοντας Σοπέν και τραγουδώντας τον εθνικό ύμνο.
Αυτοί σηκώνουν όλο το βάρος. Γιατί απέναντι στους εθνικιστές συνωμοσιολόγους της Βαρσοβίας που μόλις πριν από δύο εβδομάδες εισέπραξαν τους επαίνους του Τραμπ, ο Ντόναλντ Τουσκ, όπως και η Ευρωπαϊκή Ενωση ολόκληρη, έχει τα χέρια δεμένα. Μπορεί να απευθύνει προειδοποιήσεις, μπορεί να κινεί διαδικασίες, για να επιβάλει όμως πραγματικές κυρώσεις απαιτείται ομοφωνία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Είναι αρκετό δηλαδή να ασκήσει βέτο η Ουγγαρία για να ματαιωθεί οποιαδήποτε κοινή ευρωπαϊκή αντίδραση. Οπως είναι αρκετό να ασκήσει βέτο η Πολωνία για να μην τιμωρηθεί η Ουγγαρία. Δύο χώρες κοροϊδεύουν ανοιχτά την Ευρώπη, κατηγορούν τους ανεξάρτητους θεσμούς τους ότι υπακούουν σε ξένες δυνάμεις και δεν μπορεί κανείς να τους κάνει τίποτα. Εκτός, ίσως, από το να ονειρεύεται.
Ας φανταστούμε λοιπόν μια Ευρώπη που δεν είναι όμηρος του κάθε Κατσίνσκι και του κάθε Ορμπαν, αλλά προχωρεί με βάση τις επιθυμίες της πλειοψηφίας, χωρίς να διστάζει κάθε τόσο να ανοίγει και τον δρόμο. Ας φανταστούμε τους ευρωπαϊκούς θεσμούς να ενισχύουν και να στηρίζουν τους πολίτες που υπερασπίζονται το κράτος δικαίου, τις κοινωνικές κατακτήσεις, τις συνταγματικές προβλέψεις. Ας φανταστούμε τον Τουσκ να καλεί στις Βρυξέλλες τον συμπατριώτη του που τις προάλλες κρατούσε ένα πανό με μια φράση του Μοντεσκιέ. Πείτε μας ονειροπόλους, αλλά δεν είμαστε οι μόνοι.
