Ο ισχυρός σεισμός μεγέθους 6,6 βαθμών στην Κω, που ταρακούνησε και αναστάτωσε το νησί τα ξημερώματα της Παρασκευής, είναι μόνο η τελευταία προσθήκη στη μακρά σεισμική ιστορία της περιοχής.
Μόλις δύο μέρες πριν από τον ισχυρό σεισμό στην Κω, ο γεωλόγος –ωκεανογράφος Ξενοφών Φανουρίου, κάτοικος του νησιού, είχε δημοσιεύσει σε τοπικό μέσο ενημέρωσης ένα τμήμα της μελέτης του σχετικά με το σεισμικό ιστορικό της περιοχής. Οπως δηλώνει στα «ΝΕΑ», ήταν μία μάλλον διαβολική σύμπτωση η συγκεκριμένη ανάρτηση, δεδομένου του χθεσινού σεισμού.
Ο ίδιος τα τελευταία 20 χρόνια συλλέγει στοιχεία για τους σεισμούς στην Κω αλλά και την ευρύτερη περιοχή. «Στη νεότερη Ιστορία, ο μεγάλος σεισμός του 1933 είχε σχεδόν το ίδιο μέγεθος με τον τωρινό, μόνο που τότε υπήρχαν δεκάδες νεκροί και πολύ σοβαρές ζημιές. Επειτα από εκείνη τη σεισμική δόνηση πραγματοποιήθηκε και το νέο οικοδομικό σχέδιο, το οποίο ουσιαστικά είχε στόχο να προστατεύει το νησί από σεισμούς έως και 7 βαθμούς», εξηγεί στα «ΝΕΑ» ο Ξενοφών Φανουρίου.
Σύμφωνα με την έρευνά του, η γεωλογική θέση της Κω την έχει φέρει πολλές φορές κοντά στο σεισμικό φαινόμενο. «Αιτία, δε, των συχνών σεισμών στην περιοχή μας είναι η σύγκρουση των λιθοσφαιρικών πλακών της Αφρικής με εκείνη του Αιγαίου. Ενα γνωστό σεισμογόνο ρήγμα της Κω είναι και εκείνο που ξεκινά από την Τουρκία, περνά από τον Αγιο Φωκά, διέρχεται από το ακρωτήριο Κρίκελλος της Κέφαλου και χάνεται ανοιχτά στη θάλασσα. Το ρήγμα είναι ένα από τα δέκα μεγαλύτερα της Ελλάδας και έχει προκαλέσει στο νησί μεγάλους σεισμούς αλλά και τσουνάμι και φυσικά δεν είναι το μοναδικό στα Δωδεκάνησα», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Με βάση τα στοιχεία που έχει συλλέξει όλα αυτά τα χρόνια ο Ξενοφών Φανουρίου, ο πρώτος καταγραμμένος σεισμός στην Κω σημειώθηκε τον 6ο ή 5ο αιώνα π.X.
«Περί το 411 π.Χ. η Κως είχε γκρεμιστεί συθέμελα από έναν άλλο ισχυρό σεισμό. Οπως γράφει ο Θουκυδίδης, οι κάτοικοι της Κω είχαν καταφύγει στα βουνά». Επόμενοι σεισμοί, για τους οποίους υπάρχουν ιστορικές αναφορές, είναι οι δύο καταστροφικοί σεισμοί που σημειώθηκαν το 27 π.Χ. και το 142 µ.Χ., καταφέρνοντας ισχυρά πλήγματα στο νησί με αδιευκρίνιστο αριθμό θυμάτων.
Σεισμός μεγέθους 7 βαθμών σημειώθηκε το 556 μ.Χ. με επίκεντρο την περιοχή του Αγίου Φωκά και κατέστρεψε σχεδόν ολόκληρη την Κω. Τότε ισοπεδώθηκε το Ασκληπιείο που είχε οικοδομηθεί το 400 π.Χ., αλλά είχαμε επιπλέον την καταστροφική δράση ενός τσουνάμι, που προκάλεσε εκείνο το σεισμικό γεγονός».
5.000 νεκροί το 1493
Η πολυετής έρευνα του Φανουρίου κατέγραψε και τον ισχυρό σεισμό που σημειώθηκε στις 18 Αυγούστου του 1493. Ηταν ιδιαίτερα καταστροφικός, όπως λέει ο ίδιος με βάση τα δεδομένα, καθώς περίπου 5.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν και καταστράφηκε ολόκληρο το χωριό της αρχαίας Αντιµάχειας και μεγάλο τμήμα του χωριού των Ιωαννιτών Ιπποτών. «Οι αναφορές, μάλιστα, κάνουν λόγο για τόσο ισχυρό σεισμό, που προκάλεσε ζημιές ακόμα και στην Αίγυπτο».
Τον 20ό αιώνα τέσσερις φονικοί σεισμοί σημειώθηκαν, όπως δείχνει η καταγραφή του Φανουρίου. «Στις 8 Φεβρουαρίου 1926, τοπικός σεισμός με επίκεντρο την Αντιμάχεια άφησε πίσω του δύο νεκρούς και 200 τραυματίες. Λίγους μήνες μετά, τον ίδιο χρόνο, στις 26 Ιουνίου 1926 σεισμός με επίκεντρο την Ρόδο μεγέθους 8 βαθμών, επηρέασε όλα τα νησιά καθώς και την Κω».
Ο σεισμός, ωστόσο, που σημάδεψε το νησί της Κω ήταν αυτός της 23ης Απριλίου του 1933, μεγέθους 6,6 βαθμών. «Το χτύπημα του Εγκέλαδου ισοπέδωσε την πόλη της Κω. Συνολικά 178 οι νεκροί και εκατοντάδες οι τραυματίες. Πληγωμένα βαρύτατα τα περισσότερα μνημεία του νησιού ενώ εκατοντάδες ήταν οι άστεγοι».
Το τσουνάμι του 1956
Το χαρακτηριστικό του καταστροφικού σεισμού που σημειώθηκε στο Κεντρικό Αιγαίο –έπληξε κυρίως την Αμοργό και τη Σαντορίνη –τον Ιούλιο του 1956, με τα 7,5 βαθμούς να αφήνουν πίσω τους τουλάχιστον 50 νεκρούς, ήταν το τσουνάμι που ακολούθησε.
«Με σημείο εκκίνησης την Αµοργό και µε ύψος 25 μέτρα έφτασε τα 10 μέτρα στη Φολέγανδρο, στους Λειψούς το τσουνάμι ήταν στα 5 μέτρα και έφτασε τα 15 – 20 εκατοστά στη Ρόδο. Στον Δήµο της Καλύμνου, 13 λεπτά µετά τον σεισμό άρχισε η υποχώρηση της θάλασσας, η οποία σε ορισμένες περιοχές έφθασε τα 200 µέτρα από τις ακτές. Επειτα από 5 λεπτά έφθασε το πρώτο μεγάλο κύμα τσουνάμι ύψους 3,60 μέτρων.
Περισσότερα από 30 αλιευτικά σκάφη και ένα μεγάλο ιστιοφόρο παρασύρθηκαν και βγήκαν στη στεριά. Τρία άτομα πνίγηκαν και µια μεγάλη έκταση καλλιεργήσιμης γης αχρηστεύτηκε, από την κατάκλυση της θάλασσας» προσθέτει ο Ξενοφών Φανουρίου.