Νέα σύννεφα πάνω από το κυβερνητικό εγχείρημα της εξόδου της χώρας στις αγορές, το οποίο – προς το παρόν τουλάχιστον – έχει μετατεθεί για την ερχόμενη εβδομάδα πρόσθεσε χθες ο Μάριο Ντράγκι προειδοποιώντας την κυβέρνηση να μη βιάζεται να δανειστεί από τους ξένους επενδυτές.
Προέχει η εφαρμογή του προγράμματος μέσω του οποίου θα ανακτηθεί η εμπιστοσύνη των αγορών και όχι, απλά και μόνο, η έξοδος στις αγορές διαμήνυσε ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ενισχύοντας τον προβληματισμό γύρω από το αμφιλεγόμενο κυβερνητικό σχέδιο άμεσης προσφυγής της χώρας σε δανεισμό. Ανάλογη ανησυχία έχει εκφράσει δημόσια πρόσφατα και ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας λέγοντας ότι είναι νωρίς ακόμη για έξοδο της χώρας στις αγορές.
ΤΟ ΔΝΤ. Το θολό τοπίο για τις μελλοντικές κινήσεις της κυβέρνησης ενισχύει, όμως, και το ΔΝΤ. Το Εκτελεστικό Συμβούλιο του Ταμείου, η συνεδρίαση του οποίου στην Ουάσιγκτον ολοκληρώθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες Ελλάδος, ενέκρινε επί της αρχής προληπτική γραμμή χρηματοδότησης ύψους περίπου 1,6 δισ. ευρώ που θα εκταμιευθεί όταν αποσαφηνιστούν τα μέτρα διασφάλισης της βιωσιμότητας του χρέους και τη συμμετοχή του σε ρόλο παρατηρητή στο ελληνικό πρόγραμμα έως τότε. Σε ειδική, όμως, ανάλυση του Ταμείου χαρακτηρίζεται το χρέος της χώρας μας ως μη βιώσιμο. Ενα συμπέρασμα που αναμένεται να «δοκιμάσει» άμεσα τα αντανακλαστικά των ξένων επενδυτών ως προς τους όρους της συμμετοχής τους σε μία έκδοση ομολόγων του ελληνικού Δημοσίου. Παράλληλα, και το ανώτατο όριο που θέτει το Ταμείο στο ύψος του ελληνικού χρέους – στα επίπεδα των 325 δισ. ευρώ σύμφωνα με πληροφορίες που δημοσιεύθηκαν χθες στον ξένο Τύπο – δημιουργεί πρόσθετα εμπόδια στους κυβερνητικούς σχεδιασμούς, που ούτως ή άλλως είχαν να επιλύσουν το αγκάθι του αλμυρού επιτοκίου που ζητούν οι ξένοι επενδυτές για να συμμετάσχουν σε μια ελληνική έκδοση.
Στις δηλώσεις του μετά τη συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ ο Μάριο Ντράγκι ήταν ξεκάθαρος για την Ελλάδα. Η έκδοση ομολόγων από την ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να είναι μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής που περιλαμβάνει και την ολοκλήρωση του τρίτου προγράμματος, σημείωσε χαρακτηριστικά. Αν και ο επικεφαλής της ΕΚΤ διευκρίνισε ότι η προσφυγή στις αγορές είναι απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης, εντούτοις εξέφρασε τις επιφυλάξεις του αυτές επιλέγοντας μάλιστα να αναφερθεί ονομαστικά στον διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα, ο οποίος βρίσκεται στο στόχαστρο σφοδρής κυβερνητικής κριτικής για την προειδοποίησή του αυτή. «Η συνετή εφαρμογή του προγράμματος και η αξιοπιστία είναι ωστόσο σημαντικά για την ανάκτηση της εμπιστοσύνης των αγορών και πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι η Τράπεζα της Ελλάδος έχει εκφράσει κάποιες ανησυχίες για αυτό» ανέφερε χαρακτηριστικά ο Ντράγκι εκφράζοντας ουσιαστικά τη θέση που έχει διαμορφώσει η ΕΚΤ εδώ και αρκετό καιρό για το ζήτημα αυτό. Από την άποψη αυτή χαρακτηριστική είναι, άλλωστε, η δήλωση παράγοντα της ΕΚΤ που μεταδόθηκε χθες από το ΑΠΕ, σύμφωνα με την οποία η επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές θα πρέπει να γίνει με «λογικό» επιτόκιο και με τρόπο που θα διασφαλίζει ότι το εγχείρημα αυτό θα έχει συνέχεια.
Με δηλώσεις του χθες, πριν από την έναρξη της συνεδρίασης του ΔΝΤ για την Ελλάδα, ο αναπληρωτής εκπρόσωπος του Ταμείου Γουίλιαμ Μάρεϊ απαντώντας σε ερώτηση για το αν η τρέχουσα συγκυρία κρίνεται κατάλληλη για την έξοδο της Ελλάδας στις αγορές και αν τίθεται θέμα πλαφόν για το ελληνικό χρέος, περιορίστηκε να επιβεβαιώσει το δεύτερο. Οπως είπε, όλα τα προγράμματα στήριξης περιλαμβάνουν ανώτατο όριο χρέους, ενώ πρόσθεσε πως ο τελικός στόχος είναι η ομαλή επιστροφή της χώρας στις αγορές. Δημοσίευμα της αμερικανικής εφημερδίας «Wall Street Journal» είχε αναφερθεί στη θέσπιση του ανώτατου ορίου χρέους στα 325 δισ. ευρώ, το οποίο προσδιορίζεται σε αναλυτικά έγγραφα που είχαν προετοιμαστεί για τη συνεδρίαση του ΔΝΤ και είχαν υπογραφεί από την ελληνική κυβέρνηση. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, το ταβάνι στο χρέος εξυπηρετεί το ΔΝΤ για δύο λόγους: πρώτον, θα αναγκάσει την Ελλάδα να επικεντρωθεί στην εφαρμογή των συμφωνημένων μεταρρυθμίσεων αντί να προχωρήσει σε αύξηση του δανεισμού που θα της έδινε μεγαλύτερη ευελιξία στις κινήσεις της. Από την άλλη, θα αυξηθεί η πίεση προς τη Γερμανία και τους άλλους ευρωπαίους εταίρους της Ελλάδας να αποφασίσουν τα μέτρα για τη διευθέτηση του χρέους.
Η κατ’ αρχήν έγκριση του ΔΝΤ για το ελληνικό πρόγραμμα συνοδεύεται από επικαιροποιημένο Μνημόνιο που υπογράφεται μεταξύ του Ταμείου και της ελληνικής κυβέρνησης. Σ’ αυτό περιλαμβάνονται συγκεκριμένες δεσμεύσεις για μεταρρυθμίσεις όπως αυτές που περιλαμβάνονται και στο Μνημόνιο της χώρας με τους Ευρωπαίους πιστωτές τους. Μεταξύ αυτών είναι η υλοποίηση των ιδιωτικοποιήσεων, ο επανυπολογισμός των συντάξεων για να προκύψει η προσωπική διαφορά που θα περικοπεί το 2019, η μείωση του αφορολόγητου το 2020, η αξιολόγηση στο Δημόσιο κ.ά. Η υπογραφή του Μνημονίου με το ΔΝΤ είναι απόρροια της επιστολής που έστειλε η ελληνική κυβέρνηση στην επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστίν Λαγνάρντ ζητώντας να συμμετάσχει το Ταμείο στο ελληνικό πρόγραμμα. Τον Φεβρουάριο του 2018 θα αξιολογηθεί κατά πόσο έχουν εφαρμοστεί οι μεταρρυθμίσεις που προβλέπει το πρόγραμμα και αν έχουν αποσαφηνισθεί από τους ευρωπαίους δανειστές της χώρας τα μέτρα για το χρέος προκειμένου να αποφασίσει το ΔΝΤ αν θα συμμετάσχει και χρηματοδοτικά με ένα ποσό γύρω στα 2 δισ. δολ.
* Στο μεταξύ σήμερα αναμένεται να δημοσιοποιηθεί και η έκθεση της Standard & Poors, με την οποία ο οίκος αξιολόγησης θα αναβαθμίζει την πιστοληπτική ικανότητα της ελληνικής οικονομίας λαμβάνοντας υπόψη την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης.