Αναζήτηση
Αν η κυβέρνηση προσδοκούσε έναν καθαρό διάδρομο για το διάστημα μετά την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης και την εκταμίευση της δόσης, αυτός προς το παρόν αποδεικνύεται χωματόδρομος και μάλιστα δύσβατος. Εξού και το κυβερνητικό καραβάνι δεν προχωρά με ευκολία και παρά τα θετικά σήματα για την οικονομία που βεβαίως απέχουν από το αρχικό αφήγημα του Μεγάρου Μαξίμου, είτε για υπαγωγή στην ποσοτική χαλάρωση είτε για μια δραστική διευθέτηση του δημόσιου χρέους της χώρας. «Διάδρομος υπάρχει και δεν υπάρχει», όπως λέει υψηλόβαθμο κομματικό στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ και το θέμα είναι πως «τρικλοποδιές μπαίνουν από παντού, αλλά το ζήτημα είναι να μη βάζουμε και συνέχεια αυτογκόλ», όπως συμπληρώνει.
Ετσι κι αλλιώς, η συγκυρία αποτυπώνεται στις αναταράξεις της κυβέρνησης από την εμπλοκή του Πάνου Καμμένου στην υπόθεση του «Noor 1» και μια ευρύτερη γκρίνια στο εσωτερικό των φυλών του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και ορισμένων κυβερνητικών αξιωματούχων για την απρόβλεπτη μεταβλητή που ακούει στο όνομα ΑΝΕΛ. Γιατί μπορεί ώς τώρα ο εταίρος να μην έχει θέσει σε κίνδυνο την κυβερνητική συνοχή (με εξαίρεση τη σχέση Κράτους – Εκκλησίας), υπάρχει όμως πάντα η εκδοχή της αποσταθεροποίησης με πρωταγωνιστή εκείνον. Για παράδειγμα, υπάρχει η άποψη –πιο κεντρικά μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ –πως η κυβέρνηση δεν απειλείται από τον υπουργό Εθνικής Αμυνας και πως η στρατηγική της ΝΔ να σφυροκοπά με αφορμή αυτόν δεν είναι τόσο αποτελεσματική. Παρ’ όλα αυτά, είναι γενικευμένος ένας προβληματισμός για τη συγκατοίκηση με τον Καμμένο και πολύ περισσότερο για τον τρόπο που παγίδευσε όλο το κυβερνητικό αφήγημα την ώρα ακριβώς που η ατζέντα άλλαζε θετικά (κατά τη διάρκεια της ολοκλήρωσης της δεύτερης αξιολόγησης). Σε αυτόν τον προβληματισμό υπάρχει και η άποψη πως με τον Καμμένο και τη ρητορική κατά της Δικαιοσύνης απλώς χάνεις μέρος του ηθικού σου πλεονεκτήματος και σύμφωνα με μια άποψη δεν είναι ορθή η παράδοξη συνεννόηση με αστική μερίδα του πολιτικού κόσμου (με τη λεγόμενη και κυβερνητική καραμανλική πτέρυγα δηλαδή).
ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ. Σε αυτό ακριβώς το τοπίο συντελούνται οι διεργασίες –υπόγειες και υπέργειες –εντός κυβέρνησης και κόμματος. Σχηματοποιούνται οι νέες συμμαχίες, φτιάχνονται οι νέες αντιπαραθέσεις, διαμορφώνεται η νέα πραγματικότητα με όριο τη ΔΕΘ τον Σεπτέμβριο και την τελική γκαζιά του καραβανιού.
Τα ζητήματα κράτους – διακυβέρνησης – συνοχής αλλά και συντονισμού με το κόμμα είναι ανοιχτά. Το τωρινό δε κυβερνητικό σχήμα μοιάζει με το τελευταίο Υπουργικό Συμβούλιο, να τελεί σε καθεστώς τελεσίγραφου εσωτερικά, με άξονα την επίσπευση του έργου τού κάθε χαρτοφυλακίου. Ο επικείμενος ανασχηματισμός που επιχειρείται να μην επιβεβαιώνεται από κυβερνητικές πηγές, είναι κλίμα και προοπτικό σχέδιο και για πολλούς αναγκαίος αφού συγκεκριμένα υπουργεία δεν αποδίδουν. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή, χαρτογραφώντας τα της κυβέρνησης και του ΣΥΡΙΖΑ.
ΣΤΙΣ ΑΓΟΡΕΣ. Στο πρόσφατο μπρίφινγκ ο υπουργός Επικρατείας και κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Τζανακόπουλος έριξε τους τόνους, αλλά επιβεβαίωσε πως η κυβέρνηση μελετά τη συγκυρία με προσοχή. Είναι γνωστό πως η έκδοση πενταετούς ομολόγου αποτελεί το τωρινό της αφήγημα και αναζητά το καταλληλότερο περιβάλλον να το πράξει. Βεβαίως υπάρχει και η άποψη στο ίδιο το στρατόπεδό της πως η λογική «ρίχνω όλα τα κουκιά στις αγορές» είναι και η αιτία όλο αυτό το διάστημα για να παραμεληθούν η δουλειά με τον κόσμο και η διάσωση των κοινωνικών συμμαχιών που έφεραν τον ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία. Η διάρρηξη των σχέσεων της κυβέρνησης με το ακροατήριό της αποτελεί εξάλλου σήμερα τον μείζονα πονοκέφαλο για τον Τσίπρα –αυτό μονίμως αποτυπώνεται και δημοσκοπικά με συνεχείς απώλειες και φθορά –και υπάρχει μια ενδοκομματική άποψη πως ο προσεταιρισμός αυτών των στρωμάτων δεν μπορεί να γίνει απλώς με την «μπάλα στις αγορές» αλλά με αναποδογύρισμα όλου του κυβερνητικού αφηγήματος. «Το θέμα δεν είναι απλά να βγεις στις αγορές, αλλά με τι όρους θα το κάνεις» λέει στέλεχος του κόμματος αποτυπώνοντας όλο τον προβληματισμό της συγκυρίας.
Εδώ βρίσκεται και ο πυρήνας των διαφορετικών οπτικών που υπάρχουν στο κυβερνητικό στρατόπεδο. Για πολλούς γνώστες του χώρου, πάνω σε αυτό οικοδομούνται και όλες οι σημερινές συμμαχίες, στρατόπεδα και ομαδοποιήσεις. Τα ξίφη δεν έχουν βγει, όμως σποραδικές και επιμέρους κρίσεις –όπως η υπόγεια κόντρα Ευκλείδη Τσακαλώτου και Νίκου Παππά με αφορμή την ίδρυση της Διαστημικής Υπηρεσίας –αποτυπώνουν τις διαφορετικές στρατηγικές. Προς το παρόν, η διακυβέρνηση και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός αποτελούν το ενοποιητικό υλικό των διαφορετικών αντιλήψεων, όσο όμως το καραβάνι σκοντάφτει, αυτές εκφράζονται και οξύνονται. «Το θέμα δεν είναι απλώς να βγεις στις αγορές, αλλά και να το κάνεις με επίκεντρο την ποιότητα της εργασίας, την απασχόληση και όχι την αναπαραγωγή της ανεργίας. Οι επενδύσεις επίσης πρέπει να έχουν κοινωνικό πρόσημο, αν και τα υψηλά πλεονάσματα είναι ανασταλτικά του προγράμματος των δημόσιων επενδύσεων» λέει πηγή εντός του στρατοπέδου του ΣΥΡΙΖΑ.
ΤΟ ΚΟΜΜΑ ΣΕ ΝΑΡΚΗ. Το κόμμα είναι εν υπνώσει. Ετσι το περιγράφει βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ. Και σύμφωνα με μια άποψη –και δική του -, αυτό επιβεβαιώθηκε πρόσφατα και με τις αποδοκιμασίες κατά των Νίκου Φίλη και Νίκου Ξυδάκη στη συγκέντρωση συμπαράστασης της κρατούμενης Ηριάννας.
Η αλήθεια είναι πως ο ΣΥΡΙΖΑ του 2017 δεν είναι ο ΣΥΡΙΖΑ του 2012 (μας λέει επίσης άλλο στέλεχος). Σε αμηχανία το κομματικό δυναμικό, σέρνεται καιρό πίσω από τη διαπραγμάτευση της κυβέρνησης, ενώ οι δεσμοί με τον κόσμο έχουν εξασθενήσει πολύ. Ενα κόμμα που θα ελέγχει την κυβέρνηση δεν είναι μια απλή ιστορία, ενώ η αναβληθείσα συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ (που θα πάει για την άλλη εβδομάδα) αναμενόταν να αποτυπώσει όλον αυτόν τον προβληματισμό. Η τάση των 53+, εξάλλου, διατηρεί στη φαρέτρα της βέλη όχι μόνο για τη λειτουργία του κόμματος, αλλά και για συγκεκριμένους υπουργούς που τους ελέγχει για τη στάση αλλά και τον τρόπο που διακυβερνούν. Θέτει βέβαια και ευρύτερα ιδεολογικά ζητήματα, όπως αυτά εκφράζονται τώρα σε κείμενο του βουλευτή Δράμας Χρήστου Καραγιαννίδη (και εξέχοντος μέλους των 53+).
«Με δεδομένη τη σκληρότητα που ακολουθεί τις διαφωνίες και τις διασπάσεις στην Αριστερά και τα κοινωνικά κινήματα, ήταν αναμενόμενη η ένταση στις σχέσεις. Ο έξαλλος κανιβαλισμός βέβαια που ενέσκηψε τα τελευταία χρόνια, και μάλιστα υποστηριζόμενος από αρκετούς/ές, δεν είναι και δεν ήταν ποτέ στην κουλτούρα τής από δω Αριστεράς, όπως δεν ήταν ποτέ δικές μας πρακτικές οι αποκλεισμοί και η δημιουργία υγειονομικής ζώνης απέναντι σε “προδότες”, “συμβιβασμένους” και άλλους πολλούς τέτοιους απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς που χαίρονται να γράφουν διάφορα φαντάσματα των κοινωνικών δικτύων. Πλέον, οι συζητήσεις ατροφούν σε κουρασμένους δυϊσμούς, όταν δεν κλιμακώνονται γρήγορα σε ηθικολογίες ή/και ύβρεις. Η ανάγκη για μια διαφορετική πολιτική εκφραστικότητα σε όλα τα επίπεδα καθίσταται επιτακτική» αναφέρει με νόημα ο Καραγιαννίδης. Φυσικά, αυτό αφορά πρωτίστως τον ΣΥΡΙΖΑ, και μάλιστα στο ανώτατό του επίπεδο.
Για την πιο κεντρώα τάση πάλι, οι 53+ αντλούν τη δυναμική τους απλώς από τον άτυπο επικεφαλής τους που δεν είναι άλλος από τον Ευκλείδη Τσακαλώτο. Ενα πρόσωπο που πάντως σήμερα χαίρει της εκτιμήσεως όλων των τάσεων του κόμματος και της μεγαλύτερης μερίδας της κυβέρνησης (παρά επιμέρους γκρίνιες για τα αποτελέσματα της διαπραγμάτευσης). Για μια πιο σκληρή εσωκομματική άποψη από την άλλη, οι 53+ κάνουν απλώς θεσιθηρία, διεκδικώντας θέσεις σε ΔΣ οργανισμών, και δίνουν τη δική τους μάχη ηγεμονίας αλλά χωρίς να είναι προσανατολισμένοι στον κόσμο. Ο λεγόμενος «μεταμοντέρνος περονισμός» που κυριαρχεί στα του ΣΥΡΙΖΑ από το καλοκαίρι του 2015 έχει στο κάδρο της αναμφισβήτητης κυριαρχίας τον Αλέξη Τσίπρα και όλες οι ομαδοποιήσεις σημειώνονται και εκφράζονται με αυτό ως δεδομένο.
ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΕΣ. Αν το Μνημόνιο έχει σχεδόν γίνει κανονικότητα, μια γκρίνια που υπάρχει εντός κυβέρνησης και ΣΥΡΙΖΑ είναι τα μη μνημονιακά πεδία και οι καθυστερήσεις ή η μηδαμινή δουλειά σε αυτά. Η μεγάλη καθυστέρηση των διευθετήσεων για τα πνευματικά δικαιώματα και η σωστή λειτουργία της ΕΡΤ αποτελούν δύο μόνο παραδείγματα. Ο εκπασοκισμός στελεχών και η τάση παραγοντισμού αλλά και η ροπή στο πελατειακό κράτος αποτελούν παθογένειες που εντοπίζει η πιο αριστερή συνείδηση του κόμματος. Αν το κράτος δεν αλλάζει, όπως λέει υπουργός, αλλά η δημόσια διοίκηση σηκώνει πολλές τομές, η κυβέρνηση σήμερα μοιάζει να απέχει πολύ ακόμη και από το δικό της μέτρο. Το καραβάνι δεν προχωρά εύκολα.
