Η 24η Ιουλίου του 1974 σηματοδότησε μια βαθιά τομή στην ιστορική και θεσμική εξέλιξη της χώρας μας, ανοίγοντας έναν ενάρετο κύκλο θεσμικού εκσυγχρονισμού, που αποτέλεσε τον ιστορικό κύκλο της Μεταπολίτευσης.
Το μεταρρυθμιστικό εγχείρημα του Κωνσταντίνου Καραμανλή έδωσε στη χώρα σύγχρονους δημοκρατικούς θεσμούς, ένα φιλελεύθερο Σύνταγμα και τέσσερις δεκαετίες συνεχούς και αδιατάρακτης δημοκρατικής διακυβέρνησης. Η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ενωση και η συμμετοχή στο ΝΑΤΟ εγγυήθηκαν την πολιτική σταθερότητα, την οικονομική ανάπτυξη και την ασφάλεια της χώρας. Η ειρηνική αποκατάσταση και εδραίωση της δημοκρατίας και η ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας αποτελούν τα δύο μεγάλα εθνικά κεκτημένα της Μεταπολίτευσης του 1974. Οι στρατηγικές αυτές κατακτήσεις άλλαξαν τη μοίρα του τόπου και δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για την οριστική υπέρβαση της θεσμικής καθυστέρησης και της κοινωνικοοικονομικής υπανάπτυξης. Ταυτόχρονα έθεσαν τις βάσεις για την αμυντική θωράκιση της χώρας. Και φέρουν ανεξίτηλη τη σφραγίδα του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Η Ελλάδα, μετά τη Μεταπολίτευση, είχε πλέον εισέλθει σε μια περίοδο θεσμικής ομαλότητας και σταθερότητας. Οικονομικά, είχαν μπει οι βάσεις γι’ αυτό που οι οικονομολόγοι χαρακτηρίζουν take off stage.
Τέσσερις δεκαετίες αργότερα, το ελληνικό κράτος, αντί της απογείωσης, έχει προσγειωθεί ανώμαλα στη βαθύτερη κρίση της μεταπολιτευτικής του ιστορίας. Τι πήγε στραβά; Τι οδήγησε σ’ αυτή τη σύγχρονη ελληνική τραγωδία, που κόστισε στη χώρα το ένα τέταρτο του ΑΕΠ της, στρατιές ανέργων, ένα νέο κύμα μετανάστευσης και μια γενικευμένη κοινωνική και πολιτική δυσανεξία;
Παρά τις σαρωτικές αλλαγές του 1974, που εξασφάλισαν στη χώρα ένα σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο και τις προϋποθέσεις για απογείωση, οι πολιτικοί διάδοχοι του Καραμανλή απέτυχαν να συνεχίσουν και να ολοκληρώσουν το φιλόδοξο μεταρρυθμιστικό του πρότζεκτ.
Αντίθετα, το πολιτικό σύστημα παλινδρόμησε στις παθογένειες και τις στρεβλώσεις του παρελθόντος. Ο πελατειακός χαρακτήρας της πολιτικής και η πολιτικοποίηση του βιοπορισμού διέφθειραν το ήθος των πολιτών και την ποιότητα του δημοκρατικού μας πολιτεύματος. Το μοντέλο της κρατικοδίαιτης επιχειρηματικότητας, της αθρόας δημοσιοϋπαλληλοποίησης και του αλόγιστου δανεισμού (κράτους και νοικοκυριών) και υπερκαταναλωτισμού, στηρίχθηκε και αναπαρήγαγε αναχρονιστικές δομές ανάπτυξης και εξουσίας. Επιδεικνύοντας χαμηλή δεκτικότητα στην προώθηση διαρθρωτικών αλλαγών και την αφομοίωση τεχνολογικών καινοτομιών, που θα συνέβαλλαν στην αύξηση της παραγωγικότητας και τη βελτίωση της ανταγωνιστικής θέσης της χώρας. Αποσυνδέοντας την κοινωνική ευημερία από την παραγωγική αποτελεσματικότητα, η χώρα έχασε τον λογαριασμό και βυθίστηκε στα χρέη.
Σήμερα χρειαζόμαστε μια Νέα Μεταπολίτευση. Ενα σύνολο αλλαγών, μεταρρυθμίσεων και εξυγιαντικών παρεμβάσεων στην κοινωνία, στην οικονομία, στην πολιτική και στη λειτουργία του κράτους. Και αυτή είναι η ευθύνη της Νέας Δημοκρατίας. Να δημιουργήσει μια νέα πλατιά κοινωνική συμμαχία για τη διεύρυνση της δημοκρατίας, την οικονομική ανάπτυξη, την κοινωνική δικαιοσύνη και την ανοιχτή κοινωνία. Να αποτελέσει τον πολιτικό φορέα εμβρυουλκό της χώρας στη Νέα Μεταπολίτευση.
Ο Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος είναι καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής και πρώην υπουργός
Τελευταία Νέα