Το κουμπί της λεγόμενης «πυρηνικής επιλογής», δηλαδή της στέρησης της ψήφου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, δεν θα πατηθεί –τουλάχιστον όχι ακόμη. Η ΕΕ πάντως αναμένεται να δώσει διορία έως τον Σεπτέμβριο στην Πολωνία για να επανεξετάσει τη νομοθεσία που θέτει τη Δικαιοσύνη υπό τον απόλυτο έλεγχο της εκτελεστικής εξουσίας. Ο σχετικός νόμος ψηφίστηκε προχθές και μεταξύ άλλων προβλέπει την απόλυση όλων των μελών του Ανώτατου Δικαστηρίου που δεν έχουν τοποθετηθεί στο Σώμα από τον υπουργό Δικαιοσύνης. Η ψήφιση του νόμου προκάλεσε ένα κύμα διαδηλώσεων στη χώρα, αλλά και την καταδίκη της διεθνούς κοινότητας.
Η «παγίδα»
Οπως όμως σημειώνει η «Γκάρντιαν», η Κομισιόν γνωρίζει πολύ καλά πως θα χρειαστεί χρόνο για να χτίσει τις απαραίτητες συμμαχίες που θα της επιτρέψουν να αφαιρέσει το δικαίωμα ψήφου από μια χώρα για πρώτη φορά στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ενα επιπλέον ζήτημα τίθεται από τις διαπραγματεύσεις για το Brexit που βρίσκονται σε εξέλιξη. Οι Βρυξέλλες δεν θα ήθελαν σε αυτήν τη φάση να λάβουν δράση εναντίον ενός κράτους-μέλους, καθώς μια τέτοια ενέργεια θα αποδυνάμωνε την ευρωπαϊκή πλευρά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων αφού θα εμφανιζόταν διχασμένη. Αυτός είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο ο αντιπρόεδρος της ΕΕ Φρανς Τίμερμανς αναμένεται να ανακοινώσει μεθαύριο στο Κολέγιο των Επιτρόπων ότι στην Πολωνία θα δοθεί διορία έως τις 25 Σεπτεμβρίου, ημέρα σύγκλησης της υπουργικής συνόδου, να απαντήσει στις κατηγορίες ότι το νομικό πλαίσιο για τη Δικαιοσύνη αποτελεί συστημική απειλή για το κράτος δικαίου.
Καμπανάκια
Η Βαρσοβία είχε αγνοήσει ανάλογη διορία που της είχε δοθεί στο παρελθόν. Η νέα διορία, ωστόσο, θα επιτρέψει στην Κομισιόν να εκμεταλλευτεί αυτούς τους δύο μήνες για να συγκεντρώσει την απαραίτητη υποστήριξη ώστε να προχωρήσει σε σκληρότερες κυρώσεις. Συγχρόνως, πάντως, οι Βρυξέλλες σκοπεύουν να κρούσουν ακόμη και τις επόμενες ημέρες τον κώδωνα του κινδύνου στην κυβέρνηση της Πολωνίας. Ο στόχος της διαδικασίας αυτής είναι να λειτουργήσει ως τροχοπέδη σε αυτό που για τον ευρωπαϊκό κανόνα δεν συνιστά παρά διολίσθηση προς τον αυταρχισμό. Το καμπανάκι θα χτυπήσει αφενός για τη διάταξη που προβλέπει διαφορετικά όρια ηλικίας αποχώρησης από το δικαστικό σώμα για τους άνδρες και τις γυναίκες. Το μέτρο αυτό θεωρείται ότι συνιστά διακριτική μεταχείριση, ενώ το δεύτερο καμπανάκι θα χτυπήσει για το γεγονός ότι η υπονόμευση της ανεξαρτησίας των δικαστηρίων υπονομεύει με τη σειρά του το δικαίωμα των πολωνών πολιτών σε μια δίκαιη δίκη. Αποδέκτης των σχετικών προειδοποιήσεων είχε υπάρξει στο παρελθόν και η Ουγγαρία. Ο επικεφαλής του κυβερνώντος κόμματος και ισχυρός άνδρας της Πολωνίας Γιάροσλαβ Κατσίνσκι υποστηρίζει ότι το δικαστικό σύστημα στη χώρα του έχει μείνει στην εποχή του κομμουνιστικού καθεστώτος και ως εκ τούτου χρειάζεται «ριζικές αλλαγές» για να γίνει αποτελεσματικό και αξιόπιστο. Η πρωθυπουργός Μπεάτα Σίντλο, που όπως και ο πρόεδρος Αντρέι Ντούντα θεωρούνται μαριονέτες του Κατσίνσκι, αντιτείνει ότι η νομοθεσία για τη Δικαιοσύνη αποτελεί εσωτερικό ζήτημα της Πολωνίας.
Στο μεταξύ, ο πολωνός πρόεδρος αρνήθηκε την πρόσκληση του επίσης πολωνού προέδρου της ΕΕ Ντόναλντ Τουσκ να συναντηθούν για να συζητήσουν το θέμα που έχει ανακύψει. «Ο πρόεδρος της Πολωνίας θα έπρεπε να επιδείξει ενδιαφέρον για μια κατάσταση που είναι αναμφίβολα σοβαρή» σχολίασε αυτός ο τελευταίος στην πολωνική τηλεόραση. Και το χάσμα μεγαλώνει.
Εκτός από τη στέρηση ψήφου κόψτε και τα κονδύλια
Οι συστάσεις και η πυρηνική βόμβα δεν είναι ο μόνος τρόπος σωφρονισμού της Πολωνίας. Οπως σημειώνει στην επιθεώρηση «Φόρεϊν Πόλισι» ο πολωνός δημοσιογράφος Ρέμι Αντεκόγια, υπάρχει ακόμη ένας τρόπος που γίνεται ασαφής από τον τίτλο του άρθρου του: «Το χτύπημα στην Πολωνία πρέπει να γίνει στα πορτοφόλια». Και ο τρόπος αυτός μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματικός αφού δεν απαιτεί ομόφωνη απόφαση όπως στην περίπτωση της πυρηνικής βόμβας, δηλαδή την ενεργοποίηση του άρθρου 7 που θα στερήσει από την Πολωνία το δικαίωμα ψήφου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Με άλλα λόγια, οι Βρυξέλλες μπορούν να περικόψουν τα ευρωπαϊκά κονδύλια που προορίζονται για την Πολωνία (η χώρα έχει λάβει μέχρι στιγμής 135 δισ. ευρώ) χωρίς τη θετική ψήφο του Βίκτορ Ορμπαν, του ούγγρου πρωθυπουργού και συμμάχου του Γιάροσλάβ Κατσίνσκι που έχει δηλώσει ότι θα συνταχθεί με την Πολωνία. Αυτή η βόμβα δεν μπορεί να πυροδοτηθεί πριν από το 2021, όταν και θα ψηφιστεί ο νέος προϋπολογισμός της ΕΕ. «Το σήμα όμως μπορεί να σταλεί από τώρα» σημειώνει ο πολωνός δημοσιογράφος.
