Τέσσερις ηθοποιοί ακολουθούν τα ίχνη της μυθολογικής Ιώς, ιέρειας της Ηρας και ερωμένης του Δία, με βάση τον «Προμηθέα δεσμώτη» και τις «Ικέτιδες» του Αισχύλου. Αυτή είναι η πρόταση της αμερικανίδας σκηνοθέτριας και συγγραφέως Λόρα Τέσμαν –από το Κολέγιο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης -, η οποία έγραψε και επεξεργάστηκε την παράσταση «Ιώ» ειδικά για το 60ό Φεστιβάλ Φιλίππων. Πρόκειται για το αποτέλεσμα του εντατικού εργαστηρίου, το οποίο ξεκίνησε στην περιοχή των Κρηνίδων στις 20 Ιουλίου και ερευνά τις μεταμορφώσεις της ηρωίδας ανάμεσα στις δύο τραγωδίες.
Πότε ήταν η πρώτη σας επαφή με την αρχαία ελληνική τραγωδία;
«Νομίζω ότι η “Αντιγόνη” ήταν η πρώτη τραγωδία που διάβασα. Ηταν στο γυμνάσιο και θυμάμαι ότι μου έκανε τρομερή εντύπωση η δύναμη του χαρακτήρα της: η πράξη της να υπερασπιστεί αυτό που πιστεύει ότι είναι σωστό, ανεξάρτητα από τις συνέπειες. Η πρώτη φορά που διάβασα τον “Προμηθέα δεσμώτη” ήταν στο κολέγιο. Ανέκαθεν με τραβούσαν τα φιλοσοφικά ερωτήματα τα οποία θέτει το έργο και καλλιτεχνικά η εικόνα του Προμηθέα πάνω σε έναν βράχο, καθώς η δράση περιστρέφεται γύρω του, ήταν πολύ συναρπαστική. Ολα αυτά τα χρόνια είχα διάφορα σκηνοθετικά οράματα για το συγκεκριμένο έργο, ωστόσο η έμπνευση ήρθε από το “Bound”, μια παραγωγή που δημιούργησα το 2011 στη Νέα Υόρκη, με τον σύζυγό μου Τζιν Τζίλετ για το Spleen Theatre. Τότε μας ενδιέφεραν περισσότερο οι χαρακτήρες του Προμηθέα και της Πανδώρας».
Πώς αποφασίσατε να γράψετε το συγκεκριμένο έργο;
«Οταν ερευνούσα για την παραγωγή του “Bound”, με ενδιέφεραν πολύ τα κομμάτια των χαμένων αρχαίων ελληνικών δραμάτων. Οταν σκεφτόμουν σε ποιο έργο θα επικεντρωθώ φέτος για το 60ό Φεστιβάλ Φιλίππων, επέστρεψα σ’ εκείνα τα κομμάτια που έψαχνα για έμπνευση –όσο το δυνατόν λιγότερο γνωστά έργα. Ηταν σε αυτήν τη διαδικασία που διάβασα τις “Ικέτιδες” για πρώτη φορά. Οσο περισσότερη έρευνα έκανα τόσο περισσότερο άρχισα να αισθάνομαι ότι υπήρχε μια ισχυρή ιστορία που έπρεπε να ειπωθεί, ένα σημαντικό ταξίδι που πρέπει να διερευνηθεί».
Γιατί είναι σημαντικός ο χαρακτήρας της Ιώς;
«Οταν ψάχνω για νέα έργα, ψάχνω πάντα για ιστορίες με τις οποίες μπορώ να συσχετιστώ προσωπικά. Βλέπω την Iώ ως έναν καθημερινό χαρακτήρα, άνδρα ή γυναίκα. Σύμφωνα με τους σωζόμενους μύθους, η Ιώ ήταν ιέρεια της Ηρας και ερωμένη του Δία. Οταν η Ηρα ανακάλυψε την παράνομη σχέση, τη μεταμόρφωσε σε αγελάδα. Η Ιώ περιπλανήθηκε σε όλη την Ελλάδα, σε ένα μακρύ και επικό ταξίδι, στο οποίο καταδιώκεται από μια ακούραστη μύγα ώς “τα όρια του κόσμου”. Επιβιώνοντας σ’ αυτό το ταξίδι, ενσωματώνει τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά της εφευρετικότητας και της αντοχής. Πάντα με τραβούσαν τα ταξίδια και το έπος στο θέατρο, επειδή μιλάνε για την ανθρώπινη εμπειρία. Ωστόσο, είναι σπάνιο να βλέπουμε τις γυναίκες ως πρωταγωνίστριες αυτών των ιστοριών. Μεγάλο μέρος της δουλειάς μου κατά τη διάρκεια των ετών έχει περιστραφεί γύρω από περίπλοκες ιστορίες για τις γυναίκες. Ετσι, με ενδιαφέρει να αποκαλύψω το προσωπικό σε αυτήν τη μυθική ιστορία».
Τέσσερις γυναίκες ηθοποιοί παίζουν πολλούς ρόλους. Ποιο είναι το στοίχημα γι’ αυτές;
«Δεν θέλω να αποκαλύψω πολλά, αλλά ολόκληρη η ιστορία του ταξιδιού της Ιώς ζωντανεύει μέσα από αυτές τις τέσσερις ηθοποιούς. Η καθεμία ερμηνεύει πολλούς χαρακτήρες (υπάρχουν περισσότεροι από τριάντα στο έργο, ανθρώπινοι και άλλοι), καθώς επίσης καθεμία δημιουργεί τον ήχο / μουσική του έργου με τη συνεργασία της Ερατώς Κρεμμύδα. Η Ερατώ και εγώ ζούμε στη Νέα Υόρκη και εδώ και μήνες συναντιόμαστε για την παράσταση, ωστόσο η συνεργασία με τις ηθοποιούς ήταν κυρίως μέσω Skype και e-mail. Η αληθινή συνεργασία έχει αρχίσει στις Κρηνίδες, όπου μαζί κάνουμε εντατικές εξερευνήσεις για να δημιουργήσουμε τον κόσμο του έργου. Είμαι τόσο ενθουσιασμένη και έτοιμη να ανακαλύψω αυτό το κομμάτι μαζί τους».
Πώς αισθάνεστε που το έργο θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά στο 60ό Φεστιβάλ Φιλίππων;
«Είναι τιμή μου που κλήθηκα να αναπτύξω αυτό το έργο ως μέρος του εναρκτήριου Εργαστηρίου Αρχαίου Δράματος του Φεστιβάλ Φίλιππων και να έχω την ευκαιρία να το προβάλω στο εκπληκτικό Αρχαίο Θέατρο των Φιλίππων. Νομίζω ότι είναι το ιδανικό μέρος για την πρεμιέρα ενός πειραματικού έργου όπως αυτό: ένα κομμάτι που αντλεί άμεση έμπνευση από τα αρχαία ελληνικά έργα, αλλά φιλοδοξεί να δημιουργήσει κάτι νέο. Το Φεστιβάλ Φιλίππων παρέχει στους καλλιτέχνες ένα υποστηριζόμενο εργαστηριακό περιβάλλον και μια κουλτούρα στα οποία μπορούν να αναπτύξουν νέες δουλειές. Είναι απίστευτα αναζωογονητικό για έναν καλλιτέχνη».

INFO

«Ιώ». Κείμενο – σκηνοθεσία: Λόρα Τέσμαν. Μετάφραση κειμένου, μουσική: Ερατώ Κρεμμύδα. Κοστούμια: Τερέζα Σνάιντερ-Στάιν. Παίζουν: Μαρία Ολγα Αθηναίου, Τίνα Γιωτοπούλου, Ιφιγένεια Γρίβα, Κλεοπάτρα Μάρκου. Στις 9 Αυγούστου, στις 21.00, στο Αρχαίο Θέατρο των Φιλίππων