«Το λιμάνι της αγωνίας»: Στο ντοκιμαντέρ του «Επιστολή στον Ελία», παραγωγής 2010, ο Μάρτιν Σκορσέζε περιγράφει την πρώτη φορά που είδε το «Λιμάνι της αγωνίας» δηλώνοντας εκθαμβωμένος από τα πρόσωπα και τα σώματα. Τις φωνές και τις κινήσεις τους. «Ηταν σαν τους ανθρώπους που έβλεπα κάθε μέρα. Ηταν λες και η ταινία μάς έλεγε πως ο κόσμος από τον οποίο προήλθα, ο κόσμος μέσα στον οποίο μεγάλωσα, είχε αξία».
Εχουν περάσει εξηντα πέντε χρόνια από τότε. Κι όμως, τα σκληρά πρόσωπα και τα βαριά σώματα των ηρώων εξακολουθούν να κινούνται σε τόπους επίμονα πραγματικούς –με τον σκληρό χειμώνα να συνεισφέρει το δικό του μερίδιο στον ρεαλισμό του φιλμ. Οπως αναφέρει ο Καζάν στην αυτοβιογραφία του «A Life»: «Η σκληρότητα του ανέμου και η παγωνιά έκαναν κάτι σπουδαίο στα πρόσωπα του καστ: φαινόντουσαν πλέον σαν άνθρωποι, όχι σαν ηθοποιοί».
Συνηθισμένες οι ήττες για τους μποξέρ, αλλά η περίπτωση του Τέρι Μαλόι είναι μάλλον ξεχωριστή: έχασε εξαιτίας του αδελφού του (που στοιχημάτισε εναντίον του). Εκτοτε εργάζεται ως παιδί για τα θελήματα ενός τοπικού αφεντικού μαφιόζων που έχει πάρει διά της βίας την αρχηγεία του συνδικάτου των λιμενεργατών. Δεξί χέρι του αφεντικού, ο προαναφερθείς αδελφός. Και όταν ο Τέρι γίνεται αυτόπτης μάρτυρας της δολοφονίας ενός αντιφρονούντος (και ερωτεύεται την αδελφή του θύματος), παίρνει τελικά την απόφαση να μιλήσει στην αστυνομία, ερχόμενος αντιμέτωπος με τους εγκληματίες του λιμανιού.
Ολα αυτά δεν αποτελούν ακριβώς προϊόν μυθοπλασίας: Το αριστουργηματικό σενάριο του Μπάντι Σούλμπεργκ είναι βασισμένο σε μια σειρά βραβευμένων με Πούλιτζερ άρθρων του δημοσιογράφου Μάλκολμ Τζόνσον, που είχαν δημοσιευθεί στην εφημερίδα «Sun» της Νέας Υόρκης το 1949. Και ο Μάρλον Μπράντο ερμηνεύει τον αδέξιο αλλά κατά βάθος συναισθηματικό Τέρι με μια συγκλονιστική ειλικρίνεια. Ο δε μονόλογός του, προς το τέλος, έχει μείνει στην ιστορία: «Δεν καταλαβαίνεις, θα μπορούσα να έχω ποιότητα. Θα μπορούσα να είμαι αγωνιστής. Θα μπορούσα να είμαι κάποιος, αντί για τον αλήτη που είμαι τώρα».
Αν αυτό θυμίζει κάτι στους νεότερους σινεφίλ, ας φέρουν στον νου τους τον ο Ρόμπερτ ντε Νίρο ως Τζέικ Λα Μότα στο «Οργισμένο είδωλο» του Μάρτιν Σκορσέζε. Κι ας απολαύσουν στη μεγάλη οθόνη και αυτό το συγκλονιστικό φιλμ που κουβαλά μέσα του ακόμα εκείνη την παλιά δύναμη.
Βαθμοί: 10