Νέα δεδομένα αλλάζουν άρδην τη γνώμη που είχαν οι ειδικοί για τον καφέ και από εκεί που κάποτε πίστευαν ότι σχετίζεται με τον καρκίνο, σήμερα αρχίζουν να τον αντιμετωπίζουν σχεδόν σαν ελιξίριο μακροζωίας.
Δύο νέες σημαντικές μελέτες, η μία με «άρωμα Ελλάδας», αποκαλύπτουν ότι ο καφές μειώνει τον κίνδυνο θανάτου από σωρεία ασθενειών, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται η καρδιοπάθεια, τα εγκεφαλικά, διάφορες μορφές καρκίνου και νοσήματα του ήπατος.
Μάλιστα, τα οφέλη αυτά αποδίδονται σε όλα τα είδη καφέ, αφού στις μελέτες συμμετείχαν εθελοντές από 11 χώρες με εντελώς διαφορετικές συνήθειες στην κατανάλωσή του. Επιπλέον, τα οφέλη του δεν φαίνεται να οφείλονται στην καφεΐνη, διότι προστατευτική δράση φάνηκε να ασκεί ακόμα και ο ντεκαφεϊνέ.
«Πρόκειται για την πλήρη απενοχοποίηση του καφέ» λέει η καθηγήτρια Αντωνία Τριχοπούλου, η οποία συμμετείχε στη μεγαλύτερη έως σήμερα μελέτη για τον καφέ, την ευρωπαϊκή μελέτη EPIC. «Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι ελαττώνει τη θνησιμότητα από διάφορες αιτίες. Βέβαια, υπήρχαν σχετικές ενδείξεις σε αρκετές πρόσφατες έρευνες, όμως η EPIC έχει ιδιαίτερη βαρύτητα διότι αναφέρεται σε μεγάλο πληθυσμιακό δείγμα από πολλές χώρες, το οποίο παρακολουθείται για πολλά χρόνια».
Και συνεχίζει: «Στην παρούσα έρευνα αναφέραμε όλα τα είδη καφέ που έπιναν οι εθελοντές μας, από τον στιγμιαίο και τον φίλτρου μέχρι τον εσπρέσο και τον ελληνικό, καταγράφοντας τις ποσότητες και συγκρίνοντάς τες με τις εκβάσεις στην υγεία σε βάθος μιας 16ετίας».
Οπως έδειξε η συγκεκριμένη μελέτη, στην οποία συμμετέχουν 520.000 εθελοντές από δέκα ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, η καθημερινή κατανάλωση τουλάχιστον τριών φλιτζανιών καφέ σχετίζεται με μείωση κατά 12% της θνησιμότητας απ’ όλες τις αιτίες στους άνδρες και κατά 7% στις γυναίκες.
Ανάλογα ευρήματα είχε και η δεύτερη έρευνα, που πραγματοποιήθηκε σε 185.000 εθελοντές από τις ΗΠΑ και έδειξε ότι δύο έως τρία φλιτζάνια καφέ την ημέρα μειώνουν μακροπρόθεσμα κατά 18% τον κίνδυνο θανάτου απ’ όλες τις αιτίες.
Σύμφωνα με την EPIC, η διάμεση κατανάλωση καφέ στην Ευρώπη κυμαίνεται από 90 ml στην Ιταλία έως 900 ml στην Ολλανδία και τη Δανία, ενώ στη χώρα μας είναι 175 ml. «Σε κάθε χώρα καταναλώνονται διαφορετικά είδη καφέ και έτσι τα 90 ml της Ιταλίας αντιστοιχούν σε περίπου 2 εσπρέσο την ημέρα, τα 900 ml της Ολλανδίας σε περίπου 3,5 φλιτζάνια καφέ φίλτρου ημερησίως και τα 175 ml της Ελλάδας σε 3-4 φλιτζάνια μονού ελληνικού καφέ ή σε 1 φλιτζάνι καφέ φίλτρου κ.λπ., δεδομένου ότι πίνουμε διάφορα είδη καφέ» εξηγεί η κυρία Τριχοπούλου.
Οι παρεξηγήσεις
Ο καφές είναι ένα από τα πιο δημοφιλή ροφήματα στον κόσμο, με την καθημερινή κατανάλωση να ξεπερνά τα 2,25 δισεκατομμύρια φλιτζάνια. Ως φαίνεται, όμως, είναι και ένα από τα πιο παρεξηγημένα.
Το 1991, η αρμόδια υπηρεσία (IARC) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας τον είχε κατατάξει στις «δυνητικά καρκινογόνες» ουσίες για τον άνθρωπο, επειδή υπήρχαν υπόνοιες για συσχέτισή του με τον καρκίνο της ουροδόχου κύστεως.
Πέρυσι, όμως, ομάδα εμπειρογνωμόνων του IARC που εξέτασε πάνω από 1.000 έρευνες γι’ αυτόν, κατέληξε στο συμπέρασμα πως όχι μόνο δεν υπάρχουν επαρκείς ενδείξεις επ’ αυτού, αλλά πολλές έρευνες δείχνουν ότι μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου στο ήπαρ και στο ενδομήτριο.
«Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις για θετική συσχέτιση ανάμεσα στην καθημερινή κατανάλωση καφέ και στην καλύτερη υγεία, και επομένως μακροζωία, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως πρέπει κάποιος να πίνει τεράστιες ποσότητες, ούτε ότι κινδυνεύουν όσοι δεν πίνουν καφέ» λέει η κυρία Τριχοπούλου.
Οπως συμβαίνει με όλα τα καλά πράγματα στη ζωή, το κλειδί είναι το μέτρο: έως τρεις καφέδες την ημέρα, οποιουδήποτε είδους, είναι αρκετοί. Αρκεί να είναι μαύροι, χωρίς προσθήκη ζάχαρης ή άλλων παχυντικών υλικών (π.χ. κρέμα γάλακτος, σιρόπια, παγωτά, αλκοόλ κ.λπ.). Με λίγο γάλα ή ακόμα και λίγη κανέλα, είναι ένα υγιεινό ρόφημα. Το πώς ακριβώς επιδρά, όμως, ουδείς το γνωρίζει, αλλά οι έρευνες συνεχίζονται.