«Δεν γίνεται. Χρειάζεται έγκριση απ’ το υπουργείο». «Η συνάδελφός σας προχθές δεν μου το ζήτησε». Τα πόδια είναι στυλωμένα, δεν έχει νόημα να επιμείνει κανείς μπροστά στον γραφειοκράτη. Οι περισσότεροι ταυτίζουν το κράτος με το Δημόσιο και το Δημόσιο με το λαϊκό συμφέρον. Είναι βέβαια γνωστό ότι δεν ισχύει η συνεπαγωγή. Υπάρχει μια νοοτροπία ιδιωτικής χρήσης της θέσης, της αρμοδιότητας, της χρησιμότητας, του καθήκοντος. Μια μορφή κατοχής. Ενα πλέγμα διαθεσιμότητας, ευθυνοφοβίας, διαφθοράς και προσωπικών ή υπηρεσιακών ανταγωνισμών μπορεί να «ιδιωτικοποιήσει» αυτό που εκ πρώτης όψεως μοιάζει δημόσιο. Οι περισσότεροι, επίσης, ταυτίζουν τον μη δημόσιο, κρατικό υπάλληλο με τον ιδιώτη. Εντούτοις ένας τεράστιος αριθμός προμηθευτών και εργολάβων δημοσίων αναθέσεων έχουν ελάχιστη σχέση με την ιδιωτική οικονομία, αφού σιτίζονται απ’ τη δημόσια. Συχνά στις διακομματικές συγκρούσεις εκθειάζεται η ιδιωτική οικονομία ως αυτή που θα βγάλει τη χώρα από την κρίση, θα φέρει δουλειές κ.λπ., κ.λπ. Μόνο που η κατάρρευση τόσων ιδιωτικών επιχειρήσεων – δορυφόρων του κράτους και των προμηθειών σκιαγραφεί κάτι άλλο. Οτι στη χώρα μας έχουμε μια κατοπτρική ομοιότητα δημόσιας και ιδιωτικής οικονομίας και επομένως η κρίση δεν συναρτάται με τους διεθνείς όρους του προβλήματος, αλλά με ελληνοπρεπείς εξαιρέσεις. Στον τόπο μας, πολιτική είναι πρωτίστως συμπύκνωση συμπεριφορών ή κληρονομημένο έθος και πολύ λιγότερο νομοθετική, θεσμική επίλυση αντιφάσεων. Συμπεριφορές.
Την περίοδο της ευπορίας ήταν συχνές οι δημοσιευμένες φωτογραφίες από κοιλαράδικα ζεϊμπέκικα με λυμένες γραβάτες, ιδρωμένα κούτελα, φουντωτές φαβορίτες και Ρίτα Σακελλαρίου. Τα περιοδικά ήταν γεμάτα από τις πλαδαρές βουτιές υπουργών στον Αστέρα , ποτά σε σκάφη, πολιτική μονοκαλλιέργεια Μυκόνου. Τα άσπρα σατέν στην Επίδαυρο και οι μαυρισμένες υπουργικές επισκέψεις στο Ηρώδειο έστεφαν το ακαλλιέργητο πολιτικό προσωπικό πολλών δεκαετιών. Τα θερινά τμήματα της Βουλής εναλλάσσονταν με συστηματική βραδινή αυτοπροβολή και αδίστακτη χαρά πολλών. Χαμένων σήμερα.
Την περίοδο της πτώσης έχουμε μια αντιστροφή. Ο δημόσιος αστικός χώρος έπαψε, πλην λίγων εξαιρέσεων, να είναι πεδίο προβολής, έγινε πεδίο ενοχής, δισταγμού. Σαν να υπάρχει διεύρυνση της ιδιωτείας. Σκηνοθεσίες στο fb.
Ο πολίτης μπορεί να γοητευτεί από την πολυτελή τιποτολογία κάποιου πριγκιπικού ζεύγους, την επίχρυση μπαρόκ μεγαλοπρέπεια του κ. Τραμπ ή του κ. Πατούλη, αλλά μόνο κατ’ εξαίρεση. Ο πολίτης στο βάθος ενοχοποιεί κυρίως ό,τι του μοιάζει. Την πολιτική εθιμοτυπία, την ενδυματολογία και το τυπικό που του θυμίζει τον εαυτό του και την εργαλειακή σχέση του με την πολιτική. Ο πολίτης μισεί το αντίτυπό (του) γιατί νιώθει ότι υπολείπεται του αρχετύπου. Η συζήτηση για τη Δικαιοσύνη και η αστόχαστη μείωσή της έχει τα χαρακτηριστικά μιας υφέρπουσας αποκαθήλωσης. Η σταδιακή αποδόμηση θεσμών οφείλεται και σε προβλήματα λειτουργίας τους, αλλά και στο ότι, δυστυχώς, δεν μπορεί η ρυθμιστική, θεσμική λειτουργία να μείνει αλώβητη σε μια κινούμενη κοινωνική άμμο, που το κυρίαρχο στοιχείο της είναι η διάπτωση, η γενική αποδόμηση και η κατασπάραξη.
Ο Δημήτρης Σεβαστάκης είναι βουλευτής Σάμου του ΣΥΡΙΖΑ και πρόεδρος της Διαρκούς Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων
