«Αν επρόκειτο για κάποιο δεξιό καθεστώς, θα είχε κινητοποιηθεί όλη η ευρωπαϊκή και αμερικανική Αριστερά. Αλλά να, είναι στη Βενεζουέλα, και ο πρόεδρος Νικολάς Μαδούρο –δημοκρατικά εκλεγμένος το 2013 –είναι ο κληρονόμος της μπολιβιαριανής επανάστασης που διηύθυνε ο προκάτοχός του, ο Ούγκο Τσάβες, ήρωας μέρους της Αριστεράς που τάσσεται κατά της παγκοσμιοποίησης. Εξού και τα κρούσματα υπερβολικής επιείκειας απέναντι σε ένα καθεστώς που πραγματοποιεί ένα είδος συνταγματικού πραξικοπήματος. Γιατί πώς αλλιώς να χαρακτηρίσει κανείς αυτές τις εκλογές για την ανάδειξη μιας Συντακτικής Συνέλευσης, προορισμένης να διαλύσει την Εθνοσυνέλευση που εξελέγη δημοκρατικά στα τέλη του 2015 και κυριαρχείται από την αντιπολίτευση;». Για τη γαλλική «Le Monde», δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Οι εκλογές που πραγματοποιήθηκαν χθες στη Βενεζουέλα, έπειτα από τέσσερις μήνες διαδηλώσεων και βίαιης καταστολής που άφησαν περισσότερους από 115 νεκρούς, χιλιάδες στη φυλακή και τη χώρα σε χάος, είναι ένα ακόμα βήμα του καθεστώτος Μαδούρο προς τη δικτατορία.

Οι δημοσιογράφοι δεν είχαν δικαίωμα να πλησιάσουν τα εκλογικά τμήματα –διαταγή που, σύμφωνα με την αντιπολίτευση, η οποία μποϊκοτάρισε διαμαρτυρόμενη τις εκλογές, είχε σκοπό να συγκαλύψει τη χαμηλότατη συμμετοχή. Μετέδιδαν ωστόσο εικόνες ακραίας έντασης, με διαδηλώσεις, οδοφράγματα και συγκρούσεις με τις δυνάμεις ασφαλείας: η κυβέρνηση είχε απαγορεύσει τις διαδηλώσεις και είχε αναπτύξει ενόψει των εκλογών 370.000 στρατιώτες. Οι Αρχές της Βενεζουέλας επιβεβαίωναν χθες ακόμη τρεις νεκρούς μέσα στο Σαββατοκύριακο, συμπεριλαμβανομένου και ενός υποψηφίου για τη Συντακτική Συνέλευση, του 39χρονου Φέλιξ Πινέδα, που πυροβολήθηκε θανάσιμα στη διάρκεια διάρρηξης στο σπίτι του, το βράδυ του Σαββάτου. Βουλευτές της αντιπολίτευσης ωστόσο επέμεναν πως ο πραγματικός απολογισμός ήταν πολύ βαρύτερος. Και όσο προχωρούσε η μέρα, οι ανησυχητικές ειδήσεις πολλαπλασιάζονταν: έκρηξη τραυμάτισε αρκετούς αστυνομικούς στη διάρκεια διαδήλωσης στο Καράκας, αφήνοντας οκτώ μοτοσικλέτες να καίγονται σε κεντρική λεωφόρο.

Το καθεστώς έκανε πάντως ό,τι μπορούσε ώστε να ανεβάσει το ποσοστό της συμμετοχής. Πολύ μεγάλο ποσοστό των ψηφοφόρων είχε δικαίωμα διπλής ψήφου, μιας στον τόπο διαμονής τους και μιας στο σωματείο όπου ανήκουν. Οι 2,8 εκατομμύρια δημόσιοι υπάλληλοι πιέζονταν ασφυκτικά να ψηφίσουν: δεκάδες επιβεβαίωσαν στο Reuters πως απειλήθηκαν με απόλυση. Σύμφωνα με άλλες πηγές, οι εργαζόμενοι στην κρατική πετρελαϊκή εταιρεία έλαβαν SMS που τους καλούσαν να στείλουν, μόλις ψηφίσουν, τον εθνικό αριθμό ταυτοποίησής τους.

Οταν ο Ούγκο Τσάβες έδωσε στον Νικολάς Μαδούρο το δαχτυλίδι της διαδοχής, έγραφε χθες στην «Guardian» o Ρόρι Κάρολ, ανταποκριτής της εφημερίδας στη Λατινική Αμερική επί έξι χρόνια, έως το 2012, «λίγοι φαντάζονταν πως θα γινόταν ο Ρόμπερτ Μουγκάμπε της Λατινικής Αμερικής». Αυτός ο πρώην οδηγός λεωφορείων είχε άλλωστε τη φήμη ενός ανθρώπου ελαστικού, οπαδού της διαπραγμάτευσης. Ο ίδιος μάλιστα είχε πει στην «Guardian» το 2014 πως θεωρούσε τον εαυτό του «λίγο χίπη» και ονειρευόταν «ειρήνη, αγάπη και ανεκτικότητα»… Στην πραγματικότητα, σημείωνε ο Κάρολ, η καταστροφή της Βενεζουέλας έχει τις ρίζες της στη διακυβέρνηση του Τσάβες, «ένα 14ετές μελόδραμα λαϊκιστικών κορόνων, μαραθώνιων ομιλιών, τηλεοπτικών ακροβατικών, ανατριχιαστικού απολυταρχισμού και τσαπατσούλικων οικονομικών πολιτικών που ολοκληρώθηκε με τον θάνατο του κομαντάντε από καρκίνο το 2013. Ο Τσάβες κληροδότησε σοβαρά προβλήματα –και ο Μαδούρο τα έκανε χειρότερα. Οι ιστορικοί θα ερίζουν επί μακρόν για το ποιος φέρει τις περισσότερες ευθύνες για την εξελισσόμενη τραγωδία». Το βέβαιο είναι πως ο Μαδούρο δεν μπορεί πια να κάνει πίσω. Γνωρίζει πως, αν χάσει την εξουσία, κατά πάσα πιθανότητα θα χάσει και την ελευθερία του. «Ενα ισχυρό κίνητρο για να κρατηθεί γραπωμένος από το τιμόνι, ακόμα και αν αυτό σημαίνει πως θα οδηγήσει τη Βενεζουέλα στον γκρεμό».

«Εποχή μάχης»

«Μια νέα εποχή μάχης θα ξεκινήσει. Ρίχνουμε όλο μας το βάρος σε αυτήν τη Συντακτική Συνέλευση» διακήρυξε χθες ο Νικολάς Μαδούρο. Απόλυτα λογικό, θα αντέτεινε οποιοσδήποτε υποστηρικτής της αντιπολίτευσης: τα 545 μέλη αυτής της πανίσχυρης Συνέλευσης που θα εκλεγούν μεταξύ 6.000 υποψηφίων αφοσιωμένων στο καθεστώς θα αναλάβουν να τροποποιήσουν το Σύνταγμα διασφαλίζοντας την αέναη παραμονή του καθεστώτος στην εξουσία.