Γνήσια εκπρόσωπος του ιταλικού σινεμά (και ιδιαιτέρως του ιταλικού νεορεαλισμού), η σπουδαία Αννα Μανιάνι (1908-1973) είναι το τιμώμενο πρόσωπο σε μια μεγάλη –και πολυδιαφημισμένη –έκθεση, αφιερωμένη στο σπουδαίο έργο της. Η έκθεση έχει τον τίτλο «Αννα Μανιάνι, ζωή και κινηματογράφος» (διάρκεια έως 22 Οκτωβρίου) και με αφορμή αυτήν ανατρέχουμε στην κινηματογραφική της καριέρα ξεχωρίζοντας πέντε κορυφαίες στιγμές.
«Μάμα Ρόμα»
Μια πόρνη προσπαθεί να έρθει σε επαφή με τον αποξενωμένο γιο της (που αγνοεί το «επάγγελμά» της). Ηταν το 1962 όταν η Μανιάνι (βραβευμένη με Οσκαρ για την ερμηνεία της στο «Στιγματισμένο ρόδο») είδε το «Ακατόνε», το πρώτο φιλμ του Παζολίνι. Λίγο αργότερα, αυτή η μεγάλη σταρ που είχε τη «συνήθεια» να εξαφανίζει όποιον ηθοποιό μοιραζόταν την οθόνη μαζί της δήλωνε ενθουσιασμένη μ’ αυτόν τον νέο σκηνοθέτη απαιτώντας να κάνει μια ταινία μαζί του. Ο Παζολίνι απάντησε μ’ αυτή την ιστορία μιας μεσήλικης πόρνης και του έφηβου γιου της. Γυρισμένο σε ασπρόμαυρο φιλμ στις φτωχογειτονιές της Ρώμης, το «Μάμα Ρόμα», γεμάτο με νεορεαλιστικές επιρροές, «καθολικές ενοχές» του άθεου Παζολίνι και υπερβολικά έντονους συμβολισμούς, παραμένει ένα σπαρακτικό δράμα άμεσο και «αγνό».
«Μπελίσιμα»
Ο σκηνοθέτης Αλεσάντρο Μπλαζέτι ψάχνει ένα κοριτσάκι για να παίξει σε μια ταινία. Πλήθος από μητέρες και κοριτσόπουλα συρρέουν στη Cinecitta κι ανάμεσά τους η Μανταλένα με την κόρη της Μαρία. Η Μανταλένα αγωνίζεται για να κάνει η κόρη της ό,τι δεν κατάφερε η ίδια. Τη στέλνει σε σχολή χορού και ηθοποιίας, αλλά ξεγελιέται και δίνει όλες τις οικονομίες της. Η μικρή κάνει, τελικά, το δοκιμαστικό και η μητέρα κατορθώνει να κρυφοκοιτάξει, την ώρα της προβολής του, στους ειδικούς. Στην οθόνη βλέπει την κόρη της να κλαίει απελπισμένα, αλλά το κλάμα της προκαλεί το γέλιο των παραγωγών που παρακολουθούν, αγνοώντας την παρουσία της μάνας που, πληγωμένη και αγανακτισμένη από τη συμπεριφορά τους, αρνείται να υπογράψει το συμβόλαιο. Ολα αυτά σε μια μεταπολεμική ψυχορραγούσα Ιταλία, σαν το πρόσωπο της Αννας Μανιάνι σε αυτό το διαμάντι υπογραφής Λουκίνο Βισκόντι. Δείχνει νεορεαλιστικό, αλλά είναι οπερατικά δραματικό. Παραγωγής 1953.
«Η χρυσή άμαξα»
Αρχίζει και ολοκληρώνεται με το πλάνο ενός θεατρικού πάλκου, τούτο εδώ το άκρατα γοητευτικό φιλμ που σκηνοθέτησε ο Ζαν Ρενουάρ το 1952, όπου ιταλικός θίασος φτάνει σε μια μικρή περουβιανή πόλη τον 18ο αιώνα και ο αντιβασιλέας της ερωτεύεται την πρωταγωνίστρια του θιάσου. Δηλαδή, την Αννα Μανιάνι, εδώ πιο απαστράπτουσα και γοητευτική από ποτέ –σε μια ταινία που μοιάζει σήμερα ξεχασμένη. Κι όμως, όλα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της γραφής του Ρενουάρ είναι παρόντα. Γυρισμένη εξ ολοκλήρου σε στούντιο και σε μαγευτικό τεκνικολόρ που αξίζει τον κόπο να το απολαύσετε σε κάποια καλής ποιότητας ψηφιακή κυκλοφορία.
«Ρώμη, ανοχύρωτη πόλη»
Το 1943, ήρθε το τέλος του Πολέμου. Και οι Ιταλοί είχαν ανάγκη να μιλήσουν. Οχι μόνο στον λαό τους, αλλά και στον κόσμο ολόκληρο. Να μιλήσουν για την πλάνη τους και τη συντριβή τους (σκεφτείτε πόσο διαφορετική θα ήταν η παγκόσμια ματιά απέναντι στη Γερμανία αν είχε πράξει αναλόγως κινηματογραφικά). Κι επειδή η συντριβή αυτή είχε πάρει σβάρνα τα πάντα, γύρισαν τις ταινίες τους σε κατεστραμμένες γειτονιές, ενώ, μιας και δεν υπήρχαν αρκετά λεφτά για επαγγελματίες ηθοποιούς, επιστρατεύτηκαν και ερασιτέχνες. Οι λέξεις «happy end» πήγαν περίπατο. Αλλά το κέρδος ήταν μεγάλο: τα κινηματογραφικά πρόσωπα έγιναν και πάλι ουσιαστικά. Μονάχα όμως η γιγαντιαία Αννα Μανιάνι θα μπορούσε να παίξει πλάι σε πρωτόπειρους στο «Ρώμη, ανοχύρωτη πόλη» δίχως να τους «πλακώσει» αλλά εξυψώνοντάς τους.
«Το στιγματισμένο ρόδο»
Εμπνευσμένος από την περσόνα της Αννας Μανιάνι, ο Τενεσί Ουίλιαμς έγραψε το θεατρικό του «Τριαντάφυλλο στο στήθος» («A rose tattoo») το 1951, με σκοπό να αναθέσει τον κεντρικό ρόλο, εκείνον της ιταλίδας χήρας Σεραφίνα, στη Μανιάνι, που όμως δεν ήξερε αγγλικά και δεν μπόρεσε να ερμηνεύσει τον ρόλο στο Μπρόντγουεϊ. Τέσσερα χρόνια αργότερα, η Μανιάνι είχε μάθει αγγλικά κι ήταν έτοιμη να αναλάβει τον ρόλο στην κινηματογραφική μεταφορά, πλάι στον Μπαρτ Λάνκαστερ. Η Αννα Μανιάνι βραβεύτηκε με το Οσκαρ α’ γυναικείου ρόλου, αλλά ήταν σίγουρη ότι δεν επρόκειτο να κερδίσει κι έτσι παρέμεινε στο σπίτι της στη Ρώμη. Οταν ανακοινώθηκε το όνομά της, η ηθοποιός είχε ήδη πέσει για ύπνο και την ξύπνησε το τηλεφώνημα από τις ΗΠΑ που της μετέδωσε τα χαρμόσυνα νέα. Η αγουροξυπνημένη και γεμάτη μεσογειακό ταμπεραμέντο Μανιάνι πίστεψε πως… της έκαναν πλάκα και άρχισε τα «γαλλικά».
