Πρόοδος – οπισθοδρόμηση. Οι μανιχαϊστικές απλουστεύσεις που κυριαρχούν σε κάθε συζήτηση για τα εκπαιδευτικά ζητήματα ουσιαστικά υπερπηδούν το θεμελιώδες πρόβλημα. Η χώρα μας για πολλά χρόνια έχοντας υψηλό οικονομικό επίπεδο επένδυσε στις δομές εκπαίδευσης. Αυτό συμπύκνωνε μια λαϊκή επιθυμία τού «μάθε παιδί μου γράμματα» ως εργαλείου κοινωνικής ανέλιξης.
Η υλοποίηση όμως αυτής της εκπαιδευτικής διαπλάτυνσης, ιδίως στην τριτοβάθμια, ενείχε κληρονομημένα –δυναστικά –γνωστικά αντικείμενα, τοπικά συμφέροντα, θνησιγενείς προεκλογικές παροχές, κομματικές διελκυστίνδες. Φυσικά ενσωματώθηκε τμήμα της διεθνούς εμπειρίας αλλά και των αναπτυξιακών ροπών της χώρας. Τα ΑΕΙ διευρύνθηκαν, συγκροτήθηκαν ως προς τα γνωστικά αντικείμενα και χωροθετήθηκαν κάτω και από αυτούς τους όρους. Διαμορφώθηκαν πολίτες υψηλότερου γνωστικού επιπέδου, ιδίως απ’ τη δεκαετία του ’70 και μετά. Εν τούτοις το γνωστικό απόθεμα έμεινε εγκιβωτισμένο, δεν αφομοιώθηκε στην παραγωγή, δεν διαχύθηκε ως αγαθό στην καθημερινή πράξη, ούτε φυσικά ενσωματώθηκε στις πολιτικές και κομματικές ιδιολέκτους.
Οι συμπεριφορές, η χαμηλή ποιότητα διοίκησης, η παραγωγική νωθρότητα, τα επαγγελματικά στερεότυπα αυτό μαρτυρούν. Δηλαδή, η σπουδή χρησίμευε στη δημιουργία ειδικευμένων επιστημόνων που στελέχωναν ειδικότητες, που στελέχωναν επαγγελματικές κατηγορίες (πραγματικές ή φαντάσματα) αλλά η διάχυτη μόρφωση ως αγαθό, η παραγωγική επινοητικότητα, τα εργαλεία κοινωνικού αναστοχασμού, τα εργαλεία πολιτιστικού αναπροσανατολισμού, αυτή η διάχυτη κουλτούρα που αναπτύσσεται (ή θα έπρεπε), πάνω στη μόρφωση, πάνω από την εκπαίδευση, έμεινε κατά κάποιο τρόπο ανενεργός. Και αυτή τη μεγάλη πηγή δεν την έχουμε αφομοιώσει. Μια ακριβή, πολυετής επένδυση αραχνιάζει στον φορμαλιστικό εαυτό της.
Δεν ξέρεις μόνο, αλλά έχεις διδαχτεί να μαθαίνεις. Ενεργός μόρφωση που σχετίζεται με την παραγωγή και διακαθορίζει τις κοινωνικές σχέσεις. Το σύστημα που θα την οργανώσει εκπαιδευτικά θα είναι το πετυχημένο και μακρόβιο σύστημα.
Χρησιμοποιούνταν 300 εκατομμύρια για να χρηματοδοτηθεί η τριτοβάθμια εκπαίδευση και το ποσό έχει πέσει στα 90 εκατομμύρια. Πώς λύνεται η αντίφαση σε μια χώρα που συγκρότησε, υλοποίησε δομές, προσέλαβε διδακτικό προσωπικό και διαμόρφωσε μια λαϊκή προσδοκία για την τριτοβάθμια και σήμερα αδυνατεί να χρηματοδοτήσει;
Κάνουμε μια διαρκή μετατόπιση της αντίφασης. Στρόβιλοι. Αλλος λέει να ιδιωτικοποιηθεί όλη η εκπαίδευση. Αλλος λέει να κάνουμε περιστολή εξόδων, μια απομείωση των απαιτήσεων, μια συμπίεση στα όρια της αντιπαραγωγικής μιζέριας. Εκπαιδευτικός δαρβινισμός. Ο,τι μπορεί να σωθεί θα σωθεί. Δεν λύνονται έτσι τα προβλήματα, δεν απαντώνται και δεν είμαστε τίμιοι απέναντί τους αν δεν απαντήσουμε.
Η χωροταξική οργάνωση του εκπαιδευτικού συστήματος, η διασπορά του ανθρώπινου και κτιριακού δυναμικού, τα γνωστικά αντικείμενα και επίσης οι δεξιότητες που υποτίθεται ότι έχει ανάγκη η χώρα και η παραγωγική πραγματικότητα σήμερα βρίσκονται σε έναν μεγάλο μετεωρισμό. Το πολιτικό σύστημα δεν έχει την ψυχραιμία να βρει τις συντεταγμένες αρχές με τις οποίες το «μάθε παιδί μου γράμματα», αυτό το μεγάλο ανθρωπιστικό απόκτημα των δεκαετιών της φτωχής Ελλάδας, θα μπορέσει να ανασυγκροτηθεί στο κέλυφος της κρισιακής Ελλάδας.
Η πολιτική σύγκρουση είναι βαθύτερη, ξεκινάει από την αναγνώριση του προβλήματος, όχι από την επινόηση της λύσης.
Ο Δημήτρης Σεβαστάκης είναι βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Σάμου και πρόεδρος της Διαρκούς Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής
Τελευταία Νέα