Το διώροφο ανοικτό τουριστικό λεωφορείο είχε μόλις σταματήσει έξω από το Καμπ Νου, τη θρυλική έδρα της Μπαρτσελόνα, όταν οι επιβαίνοντες είδαν έντρομοι τέσσερις μασκοφόρους να τους περικυκλώνουν φωνάζοντας. «Νόμιζα πραγματικά ότι επρόκειτο για τρομοκρατική επίθεση, ότι είχε έρθει το τέλος μου», δήλωσε αργότερα ένας βρετανός τουρίστας, ο Αντριου Κάρεϊ. «Περιμέναμε να δούμε από στιγμή σε στιγμή κάποιον να ανεβαίνει τη σκάλα με μαχαίρι ή όπλο». Οι τουρίστες ένιωσαν μια κάποια ανακούφιση όταν είδαν τους μασκοφόρους να σκίζουν απλώς τα λάστιχα του λεωφορείου και να γράφουν με σπρέι συνθήματα στο παρμπρίζ. Αλλά και πάλι, το συμβάν ήταν μια νέα, απροσδόκητη και εν δυνάμει επίφοβη εξέλιξη στη γνωστή ιστορία της δυσανεξίας που έχουν αναπτύξει οι Βαρκελωνέζοι στον μαζικό τουρισμό.
«Ο τουρισμός σκοτώνει τις γειτονιές», έγραψαν οι τέσσερις μασκοφόροι στο παρμπρίζ στα καταλανικά. Τρεις ημέρες αργότερα, την Κυριακή, την ευθύνη ανέλαβε με βίντεο που ανέβασε στο twitter η αναρχική οργάνωση Arran η οποία είναι τρόπον τινά, όπως επισημαίνει η «Monde», η νεολαία του αυτονομιστικού, αντικαπιταλιστικού και αντιευρωπαϊκού κόμματος Υποψηφιότητα Λαϊκής Ενωσης (CUP). «Είναι ένας επιπλέον τρόπος να διαμαρτυρηθούμε, εξίσου θεμιτός με τις διαδηλώσεις», επιχειρηματολόγησε η εκπρόσωπος του Arran Λάουρα Φλόρες, αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο νέων δράσεων. Ενα 24ωρο αργότερα, το Arran ανήρτησε νέο βίντεο που δείχνει μέλη της οργάνωσης να σκάνε με μαχαίρια τα λάστιχα σταθμευμένων ενοικιαζόμενων ποδηλάτων. Το βίντεο έδειχνε να έχει γυριστεί στη συνοικία Πομπλενού, βορειοανατολικά της Μπαρτσελονέτα, και συνοδευόταν από το μήνυμα: «Εχουμε μπουχτίσει με την κατοχή των δημόσιων χώρων της γειτονιάς από τουριστικές εταιρείες».
Πέντε χρόνια τώρα η Ισπανία ζει την απόλυτη τουριστική άνθηση. Κάτι οι ομορφιές της χώρας, κάτι η τρομοκρατία που αποτρέπει πολλούς να επισκεφθούν τις χώρες του Μαγκρέμπ αλλά και ευρωπαϊκές πρωτεύουσες που έχουν πληγεί από τζιχαντιστικές επιθέσεις, ο αριθμός των τουριστών δεν παύει να αυξάνεται. Οι αφίξεις αυξήθηκαν πέρυσι κατά 10% φτάνοντας τα 75 εκατομμύρια. Η ίδια τάση συνεχίζεται και το 2017, με 36,3 εκατ. το πρώτο εξάμηνο. Το 2016 τα έσοδα από τον τουρισμό έφτασαν τα 50,5 δισ. ευρώ. Ο αριθμός των ανέργων κατέγραφε σημαντική μείωση τον Ιούλιο, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μάλιστα πέρασε κάτω από το όριο του 17%. Συνολικά 3,3 εκατ. θέσεις εργασίας, εποχικές βεβαια αλλά και πάλι πολύτιμες, δημιουργήθηκαν χάρη στην τουριστική άνθηση. Αλλά αυτή είναι η θετική πλευρά του νομίσματος.
Οπως επεσήμαινε πρόσφατα η «El Pais», η εισροή τουριστών «κατανέμεται ανισότιμα» στην ισπανική επικράτεια. Το 2016, αντιστοιχούσαν 4,1 τουρίστες σε κάθε Βαρκελωνέζο και 11,7 σε κάθε κάτοικο των Βαλεαρίδων Νήσων. Κι εκεί υπάρχουν αντιδράσεις. Τον περασμένο Απρίλιο, βάνδαλοι είχαν γράψει με σπρέι συνθήματα εναντίον των τουριστών σε πολλά κτίρια της Πάλμα, πρωτεύουσας της Μαγιόρκας, συμπεριλαμβανομένου και ενός ξενοδοχείου 4 αστέρων. Αντίστοιχα συνθήματα έκαναν την εμφάνισή τους στην πόλη και πριν από μερικές εβδομάδες. Οσο για τη Βαρκελώνη, την πόλη που μετατράπηκε μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1992 σε διεθνή τουριστικό προορισμό, μια έρευνα του δήμου έδειξε πως ένας στους πέντε κατοίκους θεωρεί τον τουρισμό ως το βασικό της πρόβλημα.
Μέσα σε 25 χρόνια ο αριθμός των τουριστών στη Βαρκελώνη πενταπλασιάστηκε. Τα τελευταία δύο χρόνια δεν είναι σπάνιο να δει κανείς στους τοίχους της πόλης συνθήματα που καλούν τους τουρίστες να φύγουν, ενίοτε και με υβριστικό τρόπο. Ακόμα και όταν οι επισκέπτες συμπεριφέρονται με κόσμιο τρόπο (κάτοικοι της Μπαρτσελονέτα είχαν πραγματοποιήσει μια από τις πρώτες διαδηλώσεις διαμαρτυρίας το 2014 εναντίον του «τουρισμού της κραιπάλης»), πολλοί από τους 1,6 εκατ. Βαρκελωνέζους φοβούνται πως η πόλη τους μετατρέπεται σε θεματικό πάρκο, μια νέα Βενετία, με τις τιμές των ενοικίων να εκτοξεύονται και το περιβάλλον να υφίσταται αφόρητες πιέσεις. Θέλοντας να περιορίσει τις αρνητικές επιπτώσεις του μαζικού τουρισμού, η αριστερή δήμαρχος Αννα Κολάου απαγόρευσε το άνοιγμα νέων ξενοδοχείων στο κέντρο της Βαρκελώνης το 2015 και άρχισε να επιβάλλει κυρώσεις στην Airbnb για καταλύματα που δεν διαθέτουν άδεια τουριστικής εκμετάλλευσης. Για τους ακτιβιστές του Arran, ωστόσο, τα μέτρα αυτά δεν είναι αρκετά και έχει έρθει η ώρα της «αυτοάμυνας» απέναντι σε έναν μαζικό τουρισμό που «καταστρέφει την περιοχή και καταδικάζει τους εργαζόμενους στη μιζέρια».
