Οι δύο ειδήσεις ήρθαν χθες σχεδόν ταυτόχρονα. Σε μία ανακοίνωση – κόλαφο για το καθεστώς του Νικολάς Μαδούρο ο ύπατος αρμοστής του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Ζέιντ Ραάντ αλ Χουσεΐν κατήγγειλε τις Αρχές της Βενεζουέλας για συστηματική χρήση βίας εις βάρος των αντικυβερνητικών διαδηλωτών, αυθαίρετες συλλήψεις, ακόμη και βασανιστήρια. Από τους 124 θανάτους διαδηλωτών που διερεύνησαν (μακρόθεν μέσω συνεντεύξεων, αφού δεν τους επιτρέπεται η πρόσβαση στη χώρα), οι αξιωματούχοι του ΟΗΕ κατάφεραν να αποδώσουν μετά βεβαιότητας τουλάχιστον 46 στις δυνάμεις ασφαλείας και ακόμη 27 σε φιλοκυβερνητικές ένοπλες ομάδες, τις διαβόητες collectivos. Τα στοιχεία που συγκέντρωσαν μιλούν για τουλάχιστον 5.051 αυθαίρετες συλλήψεις από την 1η Απριλίου, την ημέρα που ξεκίνησαν οι μαζικές διαδηλώσεις, μέχρι τις 31 Ιουλίου: 1.000 και πλέον άτομα εξακολουθούν να κρατούνται παράνομα.

Την ίδια περίπου ώρα που ο ΟΗΕ επιβεβαίωνε την «κατάρρευση του κράτους δικαίου» στη Βενεζουέλα καλώντας το καθεστώς να βάλει τέρμα σε αυτές τις πρακτικές, το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας καταδίκαζε σε 15 χρόνια φυλάκιση ερήμην τον Ραμόν Μουτσάτσο, δήμαρχο συνοικίας του Καράκας που θεωρείται προπύργιο της αντιπολίτευσης, του Τσακάο, επειδή δεν υπάκουσε στην εντολή «να διασφαλίσει την ελεύθερη μετακίνηση» στην περιοχή του όπου πραγματοποιούνται σχεδόν καθημερινά διαδηλώσεις εναντίον της κυβέρνησης Μαδούρο. Για τον ίδιο ακριβώς λόγο, επειδή δεν εμπόδισαν δηλαδή τις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις, κατηγορούνται περισσότεροι από δέκα ακόμα δήμαρχοι της αντιπολίτευσης. Οπως είχε ήδη προαναγγελθεί, το καθεστώς κλιμακώνει την καταστολή. Η νέα, παντοδύναμη Συντακτική Συνέλευση επρόκειτο να συνεδριάσει εκ νέου χθες και η αντιπολίτευση ανέμενε με φόβο τις επόμενες αποφάσεις της έπειτα από την αποπομπή της «ενοχλητικής» γενικής εισαγγελέως Λουίσα Ορτέγκα. Από την πλευρά της, η ελεγχόμενη από την αντιπολίτευση Εθνοσυνέλευση αποφάσισε ομόφωνα να μην αναγνωρίσει καμία από τις αποφάσεις της Συντακτικής Συνέλευσης. Η Βενεζουέλα πορεύεται προς το παρόν με δύο αντίπαλα νομοθετικά σώματα. Μέχρι πότε όμως;

Η ΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ. Το ίδιο ερώτημα διατυπώνουν κάποιοι και για τον στρατό της Βενεζουέλας: μέχρι πότε θα παραμένει απόλυτα αφοσιωμένος στο καθεστώς; Κάποια ρήγματα έχουν ήδη διαφανεί. Τουλάχιστον 106 στελέχη των ενόπλων δυνάμεων, κάποιοι από αυτούς κατώτεροι αξιωματικοί, έχουν φυλακιστεί για στάση ή προδοσία από τότε που ξεκίνησαν οι αντικυβερνητικές διαδηλώσεις. Λιποτάκτες στρατιώτες κάλεσαν σε εξέγερση εναντίον της «δολοφονικής τυραννίας» του Μαδούρο. Διαφωνούντες αξιωματικοί έχουν εγκαταλείψει τη χώρα αναζητώντας άσυλο. Ελικόπτερο έριξε χειροβομβίδες στο Ανώτατο Δικαστήριο και το Σαββατοκύριακο ομάδα 20 ανδρών υπό τη διοίκηση στασιαστή λοχαγού επιτέθηκε σε στρατιωτική βάση στη Βαλένσια –οι δέκα κατάφεραν να διαφύγουν αφού προηγουμένως αφαίρεσαν οπλισμό, έχοντας το πιθανότερο συνεργούς στο εσωτερικό και εξακολουθούσαν χθες να καταζητούνται.

Η Βενεζουέλα, επεσήμαιναν οι «New York Times», έχει ολόκληρη ιστορία από πραξικοπήματα και απόπειρες ανατροπής σε περιόδους κρίσης, και πολλοί αναρωτιούνται αν τώρα διανύουν μια τέτοια περίοδο. Ολα αυτά όμως τα γνωρίζουν πολύ καλά και οι ηγέτες της χώρας. Και αντιμέτωποι καθώς είναι με τη μεγαλύτερη αναταραχή των τελευταίων χρόνων φαίνεται ότι είναι προετοιμασμένοι: η κυβέρνηση έχει περάσει χρόνια διασφαλίζοντας πως οι ανώτεροι διοικητές του στρατού έχουν συνδέσει άρρηκτα τη μοίρα τους με την μπολιβαριανή επανάσταση και το δικό της στάτους κβο.

Μέσα σε μία και μοναδική μέρα, ο Μαδούρο προήγαγε στον βαθμό του στρατηγού 195 αξιωματικούς. Οι βενεζουελάνοι στρατηγοί, περισσότεροι από 2.000 σήμερα, απολαμβάνουν σειρά προνομίων, από τον επικερδή έλεγχο της προμήθειας τροφίμων μέχρι την αγορά δολαρίων με ευνοϊκές ισοτιμίες. Εντεκα από τους 23 κυβερνήτες πολιτειών είναι εν ενεργεία ή απόστρατοι στρατηγοί, το ίδιο και οι 11 από τους επικεφαλής των 30 υπουργείων, γεγονός που τους δίνει πολλούς λόγους να επιθυμούν τη διασφάλιση του ελέγχου από την κυβέρνηση. Ο υπουργός Αμυνας Βλαντίμιρ Παδρίνο Λόπες, επίσης στρατηγός του στρατού, έχει εξασφαλίσει μία ακόμη πιο προσοδοφόρο συμφωνία με ευρείες εξουσίες όσον αφορά τον έλεγχο των λιμένων της Βενεζουέλας καθώς και τμημάτων της πετρελαϊκής και μεταλλευτικής βιομηχανίας.

Η βάση του στρατού, οι απλοί στρατιώτες, είναι μια διαφορετική ιστορία. Χωρίς την υποστήριξη ανώτερων αξιωματικών η διαφαινόμενη αναταραχή μοιάζει περισσότερο με ανταρτοπόλεμο. Και στην πραγματικότητα ελάχιστοι θα ήθελαν να ξυπνήσουν φαντάσματα σε μία περιοχή που έχει γυρίσει την πλάτη σε έναν αιώνα στρατιωτικών πραξικοπημάτων: το τελευταίο που θα είχε ανάγκη η Βενεζουέλα αυτή τη στιγμή είναι ένας ολομέτωπος εμφύλιος πόλεμος.

Τα… θεμέλια του καθεστώτος

Ο αμερικανός πολιτικός επιστήμονας και μελετητής της Βενεζουέλας Τζον Πόλγκα-Χεσίμοβιτς, σημειώνει στους «New York Times» πως η τετράδα των εκκαθαρίσεων, των προαγωγών, της πολιτικής και του κέρδους που επιστράτευσε πρώτος ο Ούγκο Τσάβες διασφαλίζει την απόλυτη αλληλεξάρτηση καθεστώτος και στρατιωτικής ηγεσίας –η οποία θα είχε πολλά να χάσει σε περίπτωση πτώσης του Νικολάς Μαδούρο.